Uitbreiding Europese Unie met tien nieuwe lidstaten

Naar aanleiding van de uitbreiding van de Europese Unie met tien nieuwe lidstaten, op 1 mei 2004, organiseert Ierland een groot feest waarvoor alle staatshoofden en regeringsleiders van de uitgebreide Unie zijn uitgenodigd.

Gevolgen voor het Europees Parlement

Per 1 mei zal het Europees Parlement i uitbreiden van 626 naar 732 zetels. Voor de periode tussen 1 mei en de Europese verkiezingen voor een nieuw Europees Parlement (10-13 juni 2004) is voor de afvaardiging uit de tien nieuwe lidstaten een tussenoplossing voorzien: de zetels worden gevuld door personen die benoemd zijn door de nationale parlementen.

Na 10-13 juni 2004 blijft het zetelaantal in het Europees Parlement 732 zetels. De burgers uit alle lidstaten van de Unie hebben dan via algemene verkiezingen hun stem uitgebracht, waardoor de samenstelling van het Parlement verandert.

Gevolgen voor de stemwegingen in de Raad van Ministers

In de Raad van Ministers i vergaderen ministers uit alle EU-lidstaten over voorstellen van de Europese Commissie. Zij bereiken gezamenlijk een akkoord over wetgeving die moet gaan gelden in alle lidstaten. Voor de beleidsterreinen waarvoor besluitvorming geschiedt met een meerderheid van stemmen, zullen de spelregels veranderen.

Gedurende een transitieperiode van 1 mei 2004 tot 31 oktober 2004 wordt het huidige systeem van stemwegingen gehandhaafd. De tien nieuwe lidstaten krijgen een stemweging, die is vastgesteld in het toetredingsverdrag. Het totaal aantal stemmen gaat van 87 naar 124. Een gekwalificeerde meerderheid wordt bereikt als een besluit 88 stemmen haalt (thans nog 67 stemmen).

Op 1 november 2004 treedt het Verdrag van Nice in werking, waarmee het aantal stemmen per land drastisch wijzigt. Het totaal aantal stemmen loopt op tot 321 stemmen, gekwalificeerde meerderheid wordt bereikt met 232 stemmen. Een extra voorwaarde is dat de meerderheid minstens 62 procent van de EU-bevolking vertegenwoordigt. Een overzicht van de stemwegingen per land is ook opgenomen in de ontwerp-Grondwet:

Gevolgen voor de Europese Commissie

Voor de Europese Commissie i breekt een onrustige periode aan. Na de Europese Verkiezingen van 10-13 juni 2004, zal de Commissie tot 1 november feitelijk demissionair zijn. Op 1 november 2004 treedt een nieuwe Europese Commissie aan. De nieuwe voorzitter van de Commissie, die Romano Prodi zal opvolgen, zal waarschijnlijk door de regeringsleiders worden aangewezen tijdens de Europese top van 17 juni 2004.

Op 1 mei 2004 zal de Europese Commissie uitgebreid worden met 10 eurocommissarissen uit de nieuwe lidstaten. De Europese Commissie komt hiermee op een totaal van 30 leden. De nieuwe eurocommissarissen zullen geen eigen portfolio's krijgen, omdat de Commissie in de periode tot 1 november weinig nieuwe initiatieven zal kunnen ontplooien. Binnen de Europese Commissie zullen zij "meelopen" bij 10 collega's. Wel zullen zij volwaardig meestemmen in het college van eurocommissarissen.

Het Europees Parlement moet nog goedkeuring geven aan de kandidaten die door de tien nieuwe lidstaten zijn genomineerd. Dit is niet helemaal een formaliteit. Binnen de grootste fractie van het Europees Parlement, de christen-democraten, is een felle discussie losgebarsten of de kandidaat van Estland, voormalig premier Siim Kallas, wel geschikt is. Hij heeft van 1972 tot 1989 een belangrijke positie bekleedt in de Communistische Partij, toen Estland nog deel uitmaakte van de Sovjet-Unie.

De lijst met kandidaten:

Meer informatie