Verkiezingen Europees Parlement 2004

Voor de zesde keer sinds 1979 vinden in alle lidstaten van de Europese Unie verkiezingen plaats voor het nieuwe Europees Parlement i, tussen 10 en 13 juni 2004. In Nederland zijn de verkiezingen georganiseerd op 10 juni.

In juni zijn 337,9 miljoen Europese burgers stemgerechtigd, waarvan 59,7 miljoen uit de tien nieuwe lidstaten. Nederland telt ruim 11,6 miljoen stemgerechtigden. De laatste maanden zijn veel inspanningen geleverd om te zorgen dat de 5,7 miljoen Europeanen die niet in hun eigen land wonen, toch kunnen stemmen.

In het huidige Europese Parlement, die in juni 1999 is gekozen, is de zetelverdeling als volgt (31 zetels):

• - 

  CDA (Europese Volkspartij): 9 zetels
• - 

  VVD en D66 (Europese Liberale en Democratische Partij): 6 + 2 zetels
• - 

  PvdA (Partij van de Europese Sociaal-Democraten): 6 zetels
• - 

  GroenLinks (Groenen/Europese Vrije Alliantie: 4 zetels
• - 

  ChristenUnie en SGP (Europa voor Democratie en Diversiteit): 2 + 1 zetels
• - 

  SP (Europees Verenigd Links/Noord Groen Links): 1 zetel

Tijdens de zittingsperiode 1999-2004 hebben zich enkele personele wijzigingen voorgedaan:

• - 

  Jan-Kees Wiebenga i (VVD) is sinds 8 oktober 2001 lid van de Raad van State. Hij is vervangen door Herman Vermeer i.
• - 

  Lousewies van der Laan i (D66) ging na de Tweede-Kamerverkiezingen van 23 januari 2003 naar de Tweede Kamer. Zij is vervangen door Jopie Boogerd-Quaak i.
• - 

  Karla Peijs i (CDA) is sinds 27 mei 2003 minister van Verkeer en Waterstaat. Zij is vervangen door Peter Pex i.
• - 

  Hanja Maij-Weggen i (CDA) is sinds 1 oktober 2003 Commissaris der Koningin in Noord-Brabant. Zij is vervangen door Cees Bremmer i.

Het Europees Parlement telt momenteel 626 zetels. Met de uitbreiding van de Europese Unie met tien nieuwe lidstaten, wordt het Parlement uitgebreid tot 732 zetels. Nederland moet door de uitbreiding enkele zetels inleveren en gaat van 31 naar 27 zetels.

Als Roemenië en Bulgarije voldoen aan de toetredingscriteria, worden zij in 2007 lid van de Europese Unie. Het Europees Parlement zal dan tijdelijk uitbreiden tot een zetelaantal van 785 zetels.

Voor de verkiezingen van juni 2009 zal het Europees Parlement weer teruggaan naar 732 zetels. Met de toetreding van Roemenië en Bulgarije leveren vrijwel alle landen enkele zetels in, waardoor Nederland uitkomt op 25 zetels. Dit is de verdeling die tijdens de Europese Top van Nice is afgesproken, in december 2000.

Aanvankelijk zou op 10 juni 2004, tegelijk met de verkiezingen, in Nederland een referendum gehouden worden over de Europese Grondwet. Omdat de Europese Top van 12 en 13 december 2003 hierover is mislukt, vindt het referendum op deze datum geen doorgang.

Per 1 november 2004 treedt een nieuwe Europese Commissie i aan. In de periode tussen de verkiezingsuitslag en het aantreden van de nieuwe Commissie, is het huidige college van eurocommissarissen onder leiding van voorzitter Romano Prodi i feitelijk 'demissionair'.

De verkiezingen hebben ook gevolgen voor de benoeming van een nieuwe president voor de Europese Commissie. Traditiegetrouw bepaalt de uitkomst van de verkiezingen de politieke kleur van de Commissievoorzitter.

De grootste stroming in het huidige Europees Parlement zijn de de christen-democraten met 232 zetels. De voorzitter van de huidige Europese Commissie, Romano Prodi i, behoort ook tot deze politieke familie. De socialisten hebben 175 zetels, gevolgd door de liberalen (53 zetels) en groene bewegingen (49 en 45 zetels).