Slovenië

Slovenië is een parlementaire republiek waarin de president vrijwel alleen ceremoniële taken heeft. De president wordt rechtstreeks gekozen voor een periode van vijf jaar (er geldt een maximum van twee ambtstermijnen). De uitvoerende macht berust bij het kabinet dat onder leiding staat van de premier. De regering kan onder meer wetsvoorstellen indienen, net als parlementsleden, de Nationale Raad of ten minste 5000 kiezers.

Wetsvoorstellen worden door de Nationale Vergadering behandeld. De Nationale Vergadering heeft verder een controlerende taak. Het parlement van Slovenië bestaat uit twee Kamers, Drzavni Zbor (Nationale Vergadering) en Drzavni Svet (Nationale Raad). De Nationale Vergadering is wetgevend lichaam en moet vertrouwen uitspreken in het kabinet en zijn ministers.

De Nationale Raad heeft (als college) het recht van initiatief en een terugzendrecht. Ook kan hij opdracht geven tot het houden van een wetgevingsreferendum of tot toetsing van wetten aan de Grondwet. Slovenië heeft een Constitutioneel Hof en kent referenda. Zowel de toetreding tot de NAVO als de EU werden aan de bevolking in een referendum voorgelegd.

Kiesstelsel

De Drzavni Zbor (Nationale Vergadering) heeft 90 leden. Er worden er 88 direct gekozen in acht districten, op basis van evenredige vertegenwoordiging. Zetels worden allereerst toegekend op basis van de uitslag in de districten en daarna via de landelijke uitslag. Er is een zetel voor zowel de Hongaarse als de Italiaanse minderheid. Verkiezingen worden iedere vier jaar gehouden.

De Drzavni Svet (Nationale Raad) heeft 40 leden. Alle leden worden indirect gekozen. Als vertegenwoordigers van lokale belangen worden in 22 districten kiesmannen gekozen. Daarbij is een absolute meerderheid vereist, hierdoor is soms een tweede ronde nodig. Deze kiesmannen kiezen 22 leden. De overige 18 leden worden namens belangenorganisaties gekozen, eveneens door kiesmannen. Er zijn vier zetels voor zowel werkgevers- als werknemersorganisaties, vier voor de landbouw- en middenstandsector en zes voor niet-economische belangen. De zittingsduur van de Nationale Raad is vijf jaar.

Partijen

Bij de verkiezingen van 2022 kwam een nieuwe partij, de groene liberale Vrijheidsbeweging (Gibanje Svoboda, GS) van Robert Golob sterk op en won de verkiezingen. De partij werd opgericht als opvolger van de groene partij Z.DEJ (Stranka zelenih dejanj, Groene Actie Partij) en zet in op een snelle energietransitie en een positievere Europese houding. De huidige coalitie bestaat verder uit de groene socialistische partij Levica (Links) en de SD (Socialni Demokrati, Sociaaldemocraten) van oud-premier en oud-president Pahor, die lang de grootste partij in de Sloveense politieke geschiedenis was.

De Sloveense politiek werd lange tijd beheerst door de SD en de rechts-conservatieve SDS (Slovenska Demokratska Stranka, Sloveense Democratische Partij), die sinds 1993 geleid wordt door voormalig premier Jansa. Bij de verkiezingen van 2011 werd een nieuwe, centrumlinkse partij, PS (Pozitivna Slovenija, Postief Slovenië) de grootste. Een belangrijke rol in de Sloveense politiek speelt ook de centrumlinkse belangenpartij DeSUS (Demokratična Stranka Upokojencev Slovenije, Democratische Partij van de gepensioneerden in Slovenië). In de aanloop naar de verkiezingen van 2014 trad de jurist Miro Cerar naar voren met de centrumlinkse partij SMC (Stranka Mira Cerarja). Deze partij werd de winnaar tijdens die verkiezingen.

In 2018 kwam de sociaal-liberale LMS (Lista Marjanna Sarca) sterk op. SNS (Slovenska Nacionalna Stranka, Sloveense Nationale Partij) is een kleine, nationalistische en eurosceptische partij. De christendemocratische partij Nieuw Slovenië (NSi) won zetels bij de verkiezingen in 2020 en maakte deel uit van het kabinet-Jansa van 2020-2022.

Zetelverdeling Državni zbor vanaf 1992

• * 

  Deze zetels behoren toe aan de Italiaanse en Hongaarse nationale minderheid.