Tsjechië

De Tsjechische Republiek is een land in Centraal-Europa. Het land grenst aan Duitsland, Polen, Slowakije en Oostenrijk. De huidige minister-president is Petr Fiala.

Tsjechië speelde een invloedrijke rol in de Europese geschiedenis als het Koninkrijk Bohemen. Het was 300 jaar onderdeel van het Habsburgse rijk, waarna het in 1918 overging in Tsjecho-Slowakije. Na de Duitse bezetting, waarin het als het protectoraat Bohemen-Moravië zwaar te lijden had, kwam het in 1948 onder invloed van de Sovjet-Unie. Vier jaar naar de val van de muur in 1989 scheidde Tsjechië zich af van Slowakije en werd de Tsjechische Republiek uitgeroepen.

Tsjechië bracht onder meer de gevierde heilige Wenceslas, de 15e-eeuwse godsdiensthervormer Jan Hus, de renaissancistische onderwijzer Comenius, de 19e-eeuwse art nouveau-schilder Alfons Mucha en de componisten Dvorák en Smetana voort. De filmregisseur Milos Forman ontving Oscars voor zijn films "One flew over the cuckoo's nest" en "Amadeus". Bekende Tsjechische sports waren de hardloper Emil Zatopek, de turnster Vera Caslavska, de tennissers Ivan Lendl, Martina Navratilova en Petra Kvitova, de speerwerper Jan Zelesny, en de voetballers Masupust, Pluskal, Koller en Nedved. Tsjechië is een toonaangevend ijshockeyland en schaatster Martina Sablikova behoort tot de wereldtop. Op de Spelen van 2012 waren er zeges bij de moderne vijfkamp, wielrennen, en roeien. Goud won ook de speerwerpster Spotakova. In 2016 won het land alleen goud bij het judo.

Sinds 28 november 2021 regeert in Tsjechië een centrumrechts kabinet geleid door Petr Fiala van de rechts-liberale ODS. Bij de verkiezingen van oktober 2021 werd de populistische centrumpartij ANO van premier Andrej Babiš de grootste met 72 zetels, maar verloor verrassend van de centrumrechtse SPOLU qua totaal aantal stemmen. Babiš was enkele dagen voor de verkiezingen in opspraak gekomen omdat zijn naam verscheen in de Pandora Papers.

Na de splitsing van Tsjecho-Slowakije op 1 januari 1993 werden aanvankelijk centrumrechtse kabinetten gevormd. De verkiezingen van 1998 brachten de sociaaldemocraten aan de macht. De sociaaldemocraten bleven aan de macht tot 2006, hierna kwam een centrumrechts kabinet aan het bewind tot 2009. Na een kabinet van technocraten in 2010 wisselen centrumlinkse en centrumrechtse kabinetten elkaar af. De politieke situatie in de Tsjechische Republiek wordt de laatste jaren gekenmerkt door grote instabiliteit.

Tsjechië is sinds 2004 lid van de Europese Unie. Het land was twee keer voorzitter van de Raad van de Europese Unie. Dat was in de eerste helft van 2009 en de tweede helft van 2022. De Tsjechische politica Vera Jourová is Eurocommissaris voor waarden en transparantie.