Artikel 123: Grondgebied provincies en gemeenten

122
 Artikel 123
124
  • 1. 
    Bij de wet kunnen provincies en gemeenten worden opgeheven en nieuwe ingesteld.
  • 2. 
    De wet regelt de wijziging van provinciale en gemeentelijke grenzen.

In andere talen:

English

  • 1. 
    Provinces and municipalities may be dissolved and new ones established by Act of Parliament.
  • 2. 
    Revisions to provincial and municipal boundaries shall be regulated by Act of Parliament.

Français

  • 1. 
    La loi peut supprimer des provinces et des communes et en instituer de nouvelles.
  • 2. 
    La loi règle la modification des limites provinciales et communales.

Deutsch

  • 1. 
    Durch Gesetz können Provinzen und Gemeinden aufgelöst und können neue gebildet werden.
  • 2. 
    Die Änderung von Provinz- und Gemeindegrenzen regelt das Gesetz.

Español

  • 1. 
    Se podrán suprimir y crear por la ley provincias y municipios.
  • 2. 
    La ley regulará la alteración de los límites provinciales y municipales.

Inhoudsopgave van deze pagina:

1.

Toelichting

Alleen met een wet i kunnen provincies en gemeenten i worden opgeheven en ingesteld. Hoe provinciale en gemeentegrenzen gewijzigd kunnen worden kan de wetgever in een wet regelen.

In de Wet algemene regels herindeling i staat dat het ingrijpend wijzigen van provinciale en gemeentegrenzen bij wet gebeurt. Grenscorrecties kunnen ook worden geregeld bij Algemene Maatregel van Bestuur, door de Provinciale Staten i en eventueel zelfs door de betrokken gemeenten.

2.

Formele toelichting

Bij de wet kunnen provincies en gemeenten worden opgeheven en nieuwe kunnen worden ingesteld. Met deze bepaling opent hoofdstuk 7 (artikel 123). Ingevolge het tweede lid van artikel 123 is de wetgever bevoegd om regeling van grenswijzigingen van meer beperkte aard over te dragen aan bijvoorbeeld de regering of het provinciaal bestuur.

In de Wet algemene regels herindeling i is als hoofdregel neergelegd dat beperkte grenswijzigingen ('grenscorrecties') kunnen worden aangebracht door provinciale staten i, dan wel (bij volledige onderlinge overeenstemming ter zake) de raden van de betrokken gemeenten i.

3.

In eenvoudig Nederlands

  • 1. 
    De regering en de Eerste en Tweede Kamer kunnen nieuwe provincies en gemeenten maken. De regering en de Eerste en Tweede Kamer kunnen provincies en gemeenten ook opheffen. Hiervoor moeten zij een wet maken.
  • 2. 
    De regering en de Eerste en Tweede Kamer kunnen de grenzen van provincies en gemeenten veranderen. In de wet staat hoe zij dat moeten doen. In de wet kan ook staan dat iemand anders dit mag doen.

Uitleg

Nederland heeft 12 provincies en ruim 400 gemeenten (2010). De regering kan beslissen nieuwe provincies of gemeenten te maken. De nieuwste provincie is Flevoland. De regering heeft deze provincie 1 januari 1986 gemaakt. Nieuwe gemeenten maakt de regering vaker, vooral door kleine gemeenten bij elkaar te doen.

Om een provincie of een gemeente te maken of op te heffen, moet de regering een wet maken. Dit hoeft niet als de regering alleen de grenzen van een provincie of een gemeente wil veranderen. Wel moet de regering zich dan houden aan de Wet algemene regels herindeling.

4.

In de visie van Kortmann

In 2008 heeft prof. dr. C.A.J.M. Kortmann een voorstel gedaan voor een "goede grondwet die inzichtelijk en bij de tijd is". Voor dit artikel deed hij de volgende suggestie:

Artikel 23

  • 1. 
    Nederland kent provincies, gemeenten en waterschappen. Hun besturen zijn niet ondergeschikt aan de instellingen van het rijk.

5.

Ontwikkeling artikel

1798

Deze verdeelingen en bepaalingen kunnen niet veranderd worden, dan na verloop van vijf jaaren, en dan nog alleenlijk tot verëffening van aanmerkelijke ongelijkheid der bevolking, of uit hoofde van eenig bijkomend Grondgebied.

1801

Er zal geene nieuwe verdeeling der Departementen of ringen in Gemeenten plaats hebben, dan op onderlinge toestemming en daartoe gedaan verzoek der belanghebbende.

Iedere Stad, District of Dorp heeft zyn eigen Gemeente-Bestuur ingerigt op zoodanigen voet, als door iedere Gemeente ter goed- of afkeuring aan het Departementaal Bestuur zal worden voorgedragen; mits gegrond zynde op het beginzel van Volkskeuze en eene geregelde afwisseling.

1814

De wet bepaalt de verdere grensscheidingen tusschen de Provinciën of Landschappen, gelijk mede aan welke van deze zullen worden toegevoegd zoodanige andere districten en plaatsen, welke bevorens tot geen derzelver hebben behoord, welke nader verkregen, of welker jurisdictie tusschen onderscheidene Provinciën of Landschappen is verdeeld of in verschil geweest.

1815

De meer juiste bepalingen, welke nader omtrent de grensscheidingen der provinciën onderling mogten noodig en dienstig worden geoordeeld, zullen bij eene wet worden geregeld, met inachtneming, zoo wel van de belangen der ingezetenen als van het gerijf der algemeene administratie.

1840: art 3
1848

De wet kan provinciën en gemeenten vereenigen en splitsen.

De grenzen van den Staat, van de provinciën en gemeenten kunnen door de wet worden veranderd.

1887

De wet kan provinciën en gemeenten vereenigen en splitsen en nieuwe vormen.

De grenzen van het Rijk, van de provinciën en van de gemeenten kunnen door de wet worden veranderd.

1917: art 3, 1922: art 3, 1938: art 3, 1948: art 3, 1953: art 3, 1956: art 3, 1963: art 3, 1972: art 3
1983
  • 1. 
    Bij de wet kunnen provincies en gemeenten worden opgeheven en nieuwe ingesteld.
  • 2. 
    De wet regelt de wijziging van provinciale en gemeentelijke grenzen.
1987: art 123, 1995: art 123, 1999: art 123, 2000: art 123, 2002: art 123, 2005: art 123, 2006: art 123, 2008: art 123, 2017: art 123, 2018: art 123, 2022: art 123