Artikel 112: Competentie rechterlijke macht; administratieve rechtspraak

Als iemand vindt dat iemand anders hem onrecht heeft aangedaan kan hij de rechter om een uitspraak vragen. Er bestaan verschillende rechterlijke instellingen: rechtbanken, gerechtshoven en de Hoge Raad. Bij welke rechter iemand waarom moet zijn is verder uitgewerkt in de Wet op de Rechterlijke Organisatie i.

De wetgever kan bepalen dat een burger die een meningsverschil heeft met een bestuursorgaan, bijvoorbeeld de gemeente i, dat aan een andere instantie dan de rechter moet voorleggen. Deze geschillen worden in eerste instantie wel aan de bestuursrechter van de rechtbank voorgelegd, maar in hoger beroep aan de Raad van State i of een ander niet tot de rechterlijke macht behorend college.

Aan de rechterlijke macht worden diverse taken opgedragen. Eén ervan is de berechting van geschillen over burgerlijke rechten en schuldvorderingen. Daardoor wordt grondwettelijk verzekerd, dat er altijd een rechter zal zijn voor geschillen omtrent burgerlijke rechten en schuldvorderingen, ongeacht de aard van de rechtsbetrekking waaraan de schuldvordering is ontsproten (artikel 112, eerste lid).

Het tweede lid van artikel 112 geeft de wetgever de bevoegdheid geschillen die niet uit burgerlijke rechtsbetrekkingen zijn ontstaan, ook te doen beslechten door rechterlijke instanties die niet tot de rechterlijke macht behoren.

• 1. 

  Wanneer er een verschil van mening is over burgerlijke rechten, moet een rechter van de rechterlijke macht een beslissing nemen. Ook wanneer er een verschil van mening is over hoeveel geld iemand aan een ander moet betalen, moet een rechter van de rechterlijke macht een beslissing nemen.

• 2. 

  Wanneer er een verschil van mening is dat niet te maken heeft met burgerlijke rechten, kan de wet bepalen dat een rechter van de rechterlijke macht of een andere rechter een beslissing moet nemen. In de wet kan staan dat deze rechters ook over andere verschillen van mening mogen beslissen. En in de wet kan ook staan dat een andere organisatie dan een rechter een beslissing moet nemen. In de wet staat hoe rechters de beslissing moeten nemen. En wat de gevolgen van de beslissing kunnen zijn.

Uitleg

Wanneer burgers of organisaties een verschil van mening of ruzie hebben over een wet, moet een rechter van de rechterlijke macht beslissen wie er gelijk heeft. Ook wanneer burgers of organisaties een verschil van mening of ruzie hebben over hoeveel geld iemand aan een ander moet betalen, moet een rechter van de rechterlijke macht beslissen wie er gelijk heeft.

Er zijn verschillende soorten rechters. Er zijn rechters die bij de rechterlijke macht horen. En er zijn rechters die daar niet bij horen. In artikel 116 van de Grondwet en in de wet op de Rechterlijke Organisatie staat dat de Hoge Raad, de gerechtshoven, de arrondissementsrechtbanken en de kantongerechten samen de rechterlijke macht zijn. Dit zijn de gewone rechters die de 'gewone' problemen behandelen, zoals burenruzies. Ook geven zij bijvoorbeeld straffen aan dieven en moordenaars.

Daarnaast zijn er ook bijzondere rechters. Zij behandelen andere problemen. Meestal gaat het dan om problemen die de burger met de overheid heeft, bijvoorbeeld over een sociale uitkering of over de bouw van een woning. Zo'n bijzondere rechter is bijvoorbeeld de Raad van State.

Ook staat er in de wet op welke manier de rechter de beslissing moet nemen. Waarmee de rechter rekening moet houden, bijvoorbeeld. In de wet staat tenslotte wat de gevolgen van de beslissing kunnen zijn. Bijvoorbeeld hoe hoog de boete of de straf kan zijn.

In 2008 heeft prof. dr. C.A.J.M. Kortmann een voorstel gedaan voor een "goede grondwet die inzichtelijk en bij de tijd is". Voor dit artikel deed hij de volgende suggestie:

Artikel 17

Iedereen die zich in Nederland bevindt heeft toegang tot een onafhankelijke en onpartijdige rechter.

Artikel 18

1 De rechter is onafhankelijk.

• 2. 

  Rechters worden bij regeringsbesluit voor het leven benoemd.
• 3. 

  Rechters kunnen alleen in de gevallen bij de wet bepaald door een rechterlijke instelling uit hun ambt worden ontzet.

Artikel 19

De organieke wet regelt de bevoegdheid van de rechter en de inrichting en samenstelling van de rechterlijke instellingen.

• 1. 

  The adjudication of disputes involving rights under civil law and debts shall be the responsibility of the judiciary.

• 2. 

  Responsibility for the adjudication of disputes which do not arise from matters of civil law may be granted by Act of Parliament either to the judiciary or to courts that do not form part of the judiciary. The method of dealing with such cases and the consequences of decisions shall be regulated by Act of Parliament.

• 1. 

  Il incombe au pouvoir judiciaire de juger les litiges sur les droits civils et sur les créances.

• 2. 

  La loi peut conférer soit au pouvoir judiciaire soit à des juridictions ne faisant pas partie du pouvoir judiciaire la tâche de juger les litiges qui ne dérivent pas de rapports juridiques civils. La loi règle la procédure à suivre et les conséquences des décisions.

• 1. 

  Der richterlichen Gewalt obliegt die Rechtsprechung in bürgerlichen Rechtsstreitigkeiten und in Bezug auf Schuldforderungen.

• 2. 

  Das Gesetz kann die Entscheidung in Streitigkeiten, die nicht aufgrund bürgerlicher Rechtsverhältnisse entstanden sind, entweder der ichterlichen Gewalt oder Gerichten berlassen, die nicht der ichterlichen Gewalt angehören. Das Verfahren und die Folgen der Entscheidungen regelt das Gesetz.

• 1. 

  El enjuiciamiento de conflictos sobre derechos civiles y sobre reclamación de créditos corresponderá al poder judicial.

• 2. 

  La ley podrá encomendar el enjuiciamiento de conflictos que no resulten de relaciones jurídicas civiles bien al poder judicial, bien a órganos jurisdiccionales que no pertenezcan al poder judicial. La ley regulará el procedimiento a seguir y las consecuencias de las decisiones.