Agenda voor betere regelgeving: meer transparantie en toetsing voor betere EU-wetgeving

Vandaag, op 19 mei, heeft de Europese Commissie i haar agenda voor betere regelgeving goedgekeurd. Dit uitgebreide pakket hervormingen dat de gehele beleidscyclus omvat, zal de openheid en transparantie in het besluitvormingsproces van de EU bevorderen, de kwaliteit van nieuwe wetgeving verbeteren door middel van betere effectbeoordelingen van ontwerpwetgeving en - wijzigingen, en de voortdurende en systematische herziening van bestaande EU-wetgeving bevorderen, zodat het EU-beleid zijn doelstellingen op de meest doeltreffende en doelmatige manier kan verwezenlijken.

Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans i:

"Deze Commissie is vastbesloten om veranderingen aan te brengen in wat de Unie doet en hoe zij dit doet. Betere regelgeving is derhalve een van onze topprioriteiten. We luisteren naar de zorgen van burgers en ondernemingen — met name kmo’s — die bezorgd zijn dat Brussel en zijn instellingen niet altijd regelgeving tot stand brengen die zij kunnen begrijpen of toepassen. We willen hun vertrouwen in het vermogen van de EU om kwalitatief hoogwaardige wetgeving vast te stellen, herwinnen. Betere regelgeving is geen kwestie van "meer" of "minder" regelgeving, of afbreuk te doen aan onze strenge sociale en milieunormen, onze gezondheid of onze grondrechten. Betere regelgeving is ervoor zorgen dat we de ambitieuze doelstellingen die we onszelf hebben opgelegd, verwezenlijken op de meest efficiënte manier.

"We moeten de gevolgen van wetgeving in voorbereiding, inclusief die van wijzigingen die tijdens het wetgevingsproces worden aangebracht, zorgvuldig beoordelen, zodat de politieke besluiten weloverwogen en empirisch onderbouwd kunnen worden genomen. En hoewel politici de natuurlijke neiging hebben om zich met nieuwe initiatieven bezig te houden, moeten we ten minste evenveel aandacht besteden aan het herzien van bestaande wetgeving en het nagaan wat kan worden verbeterd of vereenvoudigd. We moeten daarbij eerlijk zijn over wat er wel en niet werkt. De besluiten van EU-instellingen i zijn voor ons allen van belang en derhalve stellen we maatregelen voor die het besluitvormingsproces van de EU openstellen, waardoor meer transparantie en toetsing mogelijk wordt, en mensen meer mogelijkheden krijgen om hun mening te geven."

Het pakket betere regelgeving zal rechtstreeks door de Commissie worden uitgevoerd in haar eigen voorbereiding en evaluatie van wetgeving en in samenwerking met het Europees Parlement i en de Raad i. Daartoe zal de Commissie nu met het Parlement en de Raad onderhandelingen beginnen over een nieuw interinstitutioneel akkoord (IIA i) over betere wetgeving.

Meer transparantie en overleg

De Commissie zal haar beleidsvormingsproces openstellen voor verdere publieke toetsing en input, met een webportaal waar initiatieven kunnen worden gevolgd en met nieuwe openbare raadplegingen, wanneer we het bestaand beleid of eventuele nieuwe voorstellen evalueren. Er komen ook nieuwe mogelijkheden voor belanghebbenden om opmerkingen te maken in de gehele beleidscyclus, van het oorspronkelijke stappenplan tot het definitieve voorstel van de Commissie. Elke burger of belanghebbende zal gedurende acht weken nadat de Commissie een voorstel heeft goedgekeurd, feedback kunnen geven of suggesties kunnen doen, die zullen worden meegenomen in het wetgevingsdebat voor het Parlement en de Raad.

Deze transparante aanpak zal ook van toepassing zijn op secundaire wetgeving, in de vorm van gedelegeerde handelingen en uitvoeringshandelingen. Voor het eerst zullen ontwerpmaatregelen ter wijziging of aanvulling van bestaande wetgeving, of die specifieke technische bepalingen bevatten, vier weken vóór de vaststelling ervan openbaar worden gemaakt. Op die manier moeten belanghebbenden of deskundigen van de lidstaten hun opmerkingen kunnen maken voordat deze maatregelen door de Commissie worden aangenomen.

Bestaande wetgeving aan herziening onderwerpen

Het programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving (REFIT), waarin de balans wordt opgemaakt van de reeds bestaande EU-wetgeving om deze doeltreffender en efficiënter te maken zonder de beleidsdoelstellingen in gevaar te brengen, zal worden versterkt. Het programma zal meer gericht zijn op de belangrijkste oorzaken van ondoelmatigheid en onnodige lasten, en zal de kosten en baten van maatregelen indien mogelijk kwantificeren. De Commissie is reeds actief om de lasten te verminderen op gebieden als btw, overheidsopdrachten, bedrijfsstatistieken en chemische stoffen; ook op andere gebieden zijn uitgebreide evaluaties gepland. REFIT zal voortaan een essentieel onderdeel vormen van het jaarlijkse werkprogramma van de Commissie en van de politieke dialoog van de Commissie met de andere instellingen.

De Commissie zal een permanent en inclusief platform oprichten voor een dialoog met belanghebbenden en lidstaten over de wijze waarop EU-wetgeving in het kader van REFIT kan worden verbeterd. Het REFIT-platform zal hooggeplaatste deskundigen samenbrengen uit het bedrijfsleven, het maatschappelijk middenveld, de sociale partners, het Economisch en Sociaal Comité i, het Comité van de Regio’s i en de lidstaten. Het zal suggesties uit de praktijk verzamelen voor de verlichting van de regelgevingsdruk en administratieve lasten, en concrete ideeën voorstellen. De Commissie zal op elk van deze ideeën reageren en systematisch uiteenzetten hoe zij van plan is daaraan gevolg te geven. De Commissie hernieuwt ook haar engagement om te allen tijde te luisteren naar de standpunten van alle belanghebbenden via het online instrument "Lighten the Load - Have Your Say".

Verbeterde effectbeoordelingen en kwaliteitscontrole

De Commissie versterkt haar aanpak van effectbeoordelingen en evaluaties ter verbetering van het feitenmateriaal dat ten grondslag ligt aan alle wetgevingsvoorstellen, zonder vooruit te lopen op politieke beslissingen. Met name wordt de raad voor effectbeoordeling van de Commissie, die sinds 2006 actief is, omgevormd tot een onafhankelijke raad voor regelgevingstoetsing. De leden zullen een meer onafhankelijke status hebben, en de helft ervan zal afkomstig zijn van buiten de Commissie. De raad zal een uitgebreidere taak krijgen bij de controle van de kwaliteit van effectbeoordelingen van nieuwe voorstellen en de geschiktheidscontroles en evaluaties van bestaande wetgeving.

De Commissie stelt ook voor dat effectbeoordelingen worden uitgevoerd gedurende het gehele wetgevingsproces, en niet alleen wanneer de Commissie haar voorstel voorbereidt. Wij roepen het Parlement en de Raad op om effectbeoordelingen uit te voeren van alle belangrijke wijzigingen die zij in de loop van het wetgevingsproces voorstellen. Er kan een ad-hoc- en onafhankelijk technisch panel worden opgericht op verzoek van het Parlement, de Raad of de Commissie om na te gaan of een gewijzigd voorstel praktisch uitvoerbaar is, begrijpelijke rechten en verplichtingen voor de belanghebbenden in het leven roept, en geen onevenredige kosten meebrengt. Zijn beoordeling moet binnen een redelijke termijn worden afgerond en openbaar gemaakt teneinde het politieke besluitvormingsproces te kunnen informeren.

Een nieuw IIA voor een gezamenlijk engagement van de EU-instellingen

Betere regelgeving kan alleen werken als de Commissie, de Raad en het Europees Parlement zich er gezamenlijk voor inzetten. De Commissie dient vandaag bij het Parlement en de Raad een voorstel in voor een nieuw interinstitutioneel akkoord, waarbij wordt gestreefd naar een akkoord vóór het einde van 2015. Het ontwerp voor een nieuw interinstitutioneel akkoord, stelt voor: een gezamenlijk engagement voor het REFIT-programma; effectbeoordeling gedurende het gehele wetgevingsproces; permanente controle van het succes van EU-regelgeving en grondigere evaluaties; gecoördineerde jaarlijkse en meerjarige planning, met inbegrip van raadpleging over het werkprogramma van de Commissie; meer transparantie over trilaterale onderhandelingen; en gezamenlijke inspanningen ter vermindering van ongerechtvaardigde "gold-plating" van EU-wetgeving door de lidstaten.

Achtergrond

De politieke beleidslijnen van voorzitter Juncker op basis waarvan het Parlement deze Commissie heeft gekozen, bevatten een duidelijke verbintenis tot betere regelgeving. In haar werkprogramma voor 2015 heeft de Commissie zich ertoe verbonden een voorstel voor een nieuw interinstitutioneel akkoord in te dienen dat de Commissie, het Europees Parlement en de Raad meer op één lijn kan brengen wat het verbeteren van de regelgeving betreft.

Meer informatie

Politieke beleidslijnen van voorzitter Juncker:

Werkprogramma 2015 van de Commissie

Mededeling over betere regelgeving voor betere resultaten — en de EU-agenda

Better Regulation Agenda: Questions and Answers

IP/15/4988