Europees Parlement stemt over EU-Grondwet

12-01-2005
 

De leden van het Europees Parlement stemmen op 12 januari 2005 over de Europese Grondwet, die op 29 oktober 2004 is ondertekend door de Europese regeringsleiders en staatshoofden. Dinsdag 11 januari is gereserveerd voor een debat hierover.

De leiders van de grootste politieke groeperingen in het Europees Parlement hebben zich al voorstander getoond van het grondwettelijk verdrag. Daarom zal de Europese Grondwet naar verwachting een grote meerderheid krijgen. De socialisten en conservatieven in Brussel en Straatsburg buigen zich daarom ook over de vraag hoe de Europese Grondwet verkocht moet worden aan het electoraat in de diverse landen.

De nieuwe Europese Commissie i van José Manuel Durao Barroso zal ook een rol spelen in de communicatie naar de lidstaten. Hiervoor is een nieuwe post ingesteld, namelijk dat van eurocommissaris voor voorlichting. Deze post wordt bekleed door de Zweedse Margot Wallström i, die zich van oktober 1999 tot november 2004 in de Europese Commissie bezighield met milieuzaken.

Voorbereiding in het Europees Parlement

De Europese parlementscommissie voor constitutionele zaken heeft op 30 november 2004 met twintig stemmen voor en drie tegen een rapport aangenomen dat de Europese Grondwet gunstig beoordeelt. Eén van de opstellers van het stuk, de Spanjaard Inigo Mendez de Vigo, zei - refererend aan de Europese Grondwet - dat "ons kindje niet perfect is", maar dat ratificatie niet zal leiden tot een gecentraliseerde superstaat.

Eén van de drie tegenstemmers, de Brit James Allister (lid van de Noord-Ierse Democratic Unionist Partij), was het hier grondig mee oneens en sprak van "verbrusseling op alle gebieden".

Inhoud van het EP-rapport

De opstellers van het rapport, de Brit Richard Corbett en de Spanjaard Mendez de Vigo, illustreren de noodzaak tot invoering van de Europese Grondwet met een verwijzing naar Thomas Jefferson, één van de "Founding Fathers" van de Verenigde Staten:

"We kunnen niet van een man verlangen dat hij nog steeds de kleding uit zijn kindertijd draagt. Net zomin kan een beschaafde maatschappij blijven leven onder het regime van de voorvaderen."

Volgens de opstellers van het rapport bevat de nieuwe Grondwet een groot aantal ingrijpende wijzigingen en verbeteringen ten opzichte van de huidige reeks van Europese verdragen. Naar de smaak van Corbett en Mendez kenmerkt de Europese Grondwet zich door behoedzaamheid, maar betekent het een vooruitgang voor de Europese Unie:

  • 1. 
    Een Europese grondwet definieert het karakter, de waarden en de beginselen van de EU. Formeel gesproken is het een verdrag, maar vanwege de aard en de inhoud komt het neer op een echte grondwet.
  • 2. 
    Omdat de Europese Grondwet alle verdragen vervangt, krijgt de burger een beter beeld van de Europese afspraken. Ook vereenvoudigt de Europese Unie, door een radicale stroomlijning van de instellingen (schrappen van de pijlerstructuur, instelling van een rechtspersoonlijkheid).
  • 5. 
    De Europese Grondwet legt duidelijk uit "wie wat doet in Europa". De verdeling van taken tussen "Brussel" en de lidstaten staat vastgelegd in artikelen over bevoegdheidsverdeling. Ook krijgen nationale parlementen een specifieke rol in de Europese besluitvorming.
  • 6. 
    De Europese Grondwet hervormt de wijze waarop "Brussel, Luxemburg en Straatsburg" werken. Zo krijgt het Europees Parlement meer bevoegdheden, zijn de stemprocedures in de Raad gewijzigd, en is de post van Europees minister van Buitenlandse Zaken in het leven geroepen. Ook versterkt de grondwet het Europese Hof van Justitie.
  • 7. 
    De Europese wetgevingsprocedures worden drastisch vereenvoudigd, door het schrappen van veel (overlappende) rechts- en wetgevingsinstrumenten.
  • 8. 
    Ook de financiën van de Europese Unie zijn gestroomlijnd. Het rapport is niet onverdeeld positief over de wijzigingen die tijdens de Intergouvernementele Conferentie i zijn doorgevoerd, maar is tevreden over de toegenomen rol van het Europees Parlement bij de controle over de EU-boekhouding.
  • 9. 
    De Europese Grondwet geeft veel aandacht aan Europese samenwerking op het gebied van Vrijheid, Veiligheid en Recht. Het rapport juicht dit toe. De opstellers van het EP-rapport zijn minder te spreken over de bevoegdheden die het Europees Parlement krijgt op onder meer fiscaal en sociaal gebied.
  • 10. 
    Het Europees Parlement krijgt, net als de lidstaten, grotere bevoegdheden bij wijziging van (onderdelen van) de Europese Grondwet.
  • 11. 
    De Europese Grondwet treedt in werking als alle lidstaten deze goedkeuring. Een Verklaring i bij de Europese Grondwet geeft een politiek signaal af: het is moeilijk aanvaardbaar dat een kleine hoeveelheid lidstaten de grondwet blokkeert.