Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (Razeb)

Deze Raad bereidt de Europese Raad van 12-13 december voor. Dit is het achtste officiële overleg in het kader van de Intergouvernementele Conferentie (IGC).

1. Garanties EU-begroting

Voorafgaand deze Razeb kondigde minister Ben Bot i aan dat Nederland de garanties uit het Stabiliteitspact terug wil zien in de Grondwet. Ondanks stevige druk van andere lidstaten om Nederland tot inschikkelijkheid te bewegen, is dit voor Nederland een "heel hard punt". In diplomatieke termen staat dit gelijk aan een impliciet veto voor het hele verdrag. Minister Bot sluit een vertraging van de onderhandelingen niet uit.

Het Italiaanse voorzitterschap is aan de Nederlandse eis gedeeltelijk tegemoet gekomen, door enkele aanpassingen op te nemen in de Grondwet. Zo wordt het eenvoudiger om het Europese Hof van Justitie in te schakelen aan het begin van de procedure, als lidstaten de begrotingsregels overtreden. Voor de latere fases van de procedure blijft de situatie echter ongewijzigd, zodat naleving van de regels uiteindelijk nog steeds overgelaten wordt aan de politieke wil van de betrokken lidstaten.

Ook stelt Italië voor om een frase op te nemen waarin staat dat 'alle landen gelijkelijk worden behandeld' bij het toepassen van Europese wetten. Deze week moet blijken of dit voor Nederland genoeg

2. Verdeling macht van de lidstaten in Raad

De afgelopen week zijn de posities van de lidstaten inzake de stemverhouding in de Raad van de Europese Unie i verhard. Spanje en Polen wensen vast te houden aan de huidige, voor hen uiterst gunstige verdeling. Duitsland vindt dit onaanvaardbaar, en wijst erop dat het met een bevolking van 82 miljoen inwoners 29 stemmen heeft, terwijl Spanje en Polen met een gezamenlijke bevolking van 80 miljoen 54 stemmen hebben.

De huidige voorstellen maken het voor Spanje en Polen moeilijker om in de Raad een blokkerende minderheid te vormen. Het gecombineerde stemgewicht van Duitsland (18 procent), Frankrijk (13 procent), Engeland (13 procent) en Italië (12,5 procent) zou al bijna voldoende zijn voor een gekwalificeerde meerderheid. Deze meerderheid bedraagt in de voorstellen 60 procent, terwijl in de huidige afspraken 72 procent nodig is voor gekwalificeerde meerderheid.

Het Italiaanse voorzitterschap zou, om vertragingen te voorkomen, de onderhandelingen over dit agendapunt enkele jaren uit willen stellen.

3. Defensie

Ook werd geen overeenstemming bereikt over Europese defensie-afspraken. Van huis uit zijn Oostenrijk, Finland, Zweden en Ierland neutraal. De huidige concept-grondwet bevat echter een bepaling, die EU-lidstaten verplicht tot wederzijdse militaire bijstand als één ervan wordt aangevallen.

De vier landen hebben een alternatief voorstel ingediend (zie document CIG 62/03 hieronder). Hierin staat dat het een aangevallen lidstaat vrij staat om hulp te vragen bij de andere lidstaten, ingeval van een aanval.

4. Rol Europees Parlement bij de begroting van de EU

Een ander openstaand punt betreft de zeggenschap die het Europees Parlement heeft over de jaarlijkse begroting van de Europese Unie. De Europese Conventie stelde voor om deze zeggenschap uit te breiden. Veel lidstaten zijn tegen.

5. Europese Centrale Bank

Italië ziet af van een vereenvoudigde procedure, waarmee de statuten van de Europese Centrale Bank (ECB) gewijzigd kunnen worden. Veel lidstaten en de ECB zelf waren hier fel op tegen, waardoor de huidige statutenregeling gehandhaafd blijft: een Europese verdragswijziging waarvoor toestemming van alle parlementen nodig is.

Wel houdt Italië vast aan een gewijzigde kiesprocedure voor het dagelijks bestuur van de ECB. Volgens de nieuwe voorstellen zouden deze voortaan bij gekwalificeerde meerderheid gekozen moeten worden door de Europese Raad, en niet meer volgens unanimiteit.

28 en 29 november 2003

Het Ministerieel Conclaaf besprak het compromisvoorstel van Italië (document CIG 52/03 en CIG 52/03 ADD 1, zie overzicht hieronder). Er werd vooruitgang geboekt op tal van zaken:

• - 

  Een Europese defensiemacht
• - 

  Het gezamenlijke buitenlandse beleid
• - 

  De organisatie van de Europese Commissie
• - 

  Afronding van de werkzaamheden van de Werkgroep juridische deskundigen

18 november 2003

De Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (Razeb) besprak onder meer:

• - 

  De Minister van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie
• - 

  Handhaving van de zware procedure voor wijziging van Europese verdragen
• - 

  De voortgang van de Werkgroep juridische deskundigen

27 oktober 2003

De bijzondere IGC-Raad op ministerieel niveau hield zich met de volgende zaken bezig:

• - 

  Een inventarisatie van de wensen van de lidstaten m.b.t. diverse punten van het ontwerp-verdrag. Op meer dan 100 artikelen kwamen wijzigingsvoorstellen, Nederland wenste onder meer een wijziging van het statuut voor de Nederlandse Antillen.
• - 

  Italië kwam met een gewijzigd voorstel voor het voorzitterschap van de Raad.
• - 

  Er werd scherp onderhandeld over het behoud van het vetorecht op bepaalde beleidsonderdelen. Nederland kende een tegenslag met betrekking tot haar wens het vetorecht te handhaven voor de bepaling van de meerjarenbegroting van de Unie.

Verder kondigde Italië aan om eind november te komen met een totaalpakket, met daarin compromissen voor de machtsdeling tussen EU-organen.

16 en 17 oktober 2003

De regeringsleiders en staatshoofden bespraken tijdens de Europese Raad in Brussel met name oplossingen om de haperende onderhandelingen nieuw leven in te blazen. Daarnaast stelde het Italiaans voorzitterschap een nieuw voorstel op voor de organisatie van de Raad van Ministers.

14 oktober 2003

De Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (Razeb) besprak onder meer:

• - 

  Een hervorming van de IGC-werkwijze
• - 

  De Minister van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie
• - 

  Een alternatief voorstel voor de inrichting van de Europese Commissie

4 oktober 2003

Thema's die tijdens de opening van de IGC aan bod kwamen zijn:

• - 

  Afschaffing van de Wetgevende Raad
• - 

  De wens om de ontwerp-Grondwet ingrijpend te hervormen
• - 

  De organisatie van de IGC: hoe zorg je dat met 28 deelnemers nog steeds efficiënt onderhandeld kan worden?

• - 

  NRC Handelsblad, 9 december 2003
• - 

  Het Financieele Dagblad, 10 december 2003