Europa Vandaag: de rechtsstaat van Polen en Hongarije opnieuw onder de loep

Poolse en Hongaarse rechtsstaat blijven zorgenkindje

Na een lang Pinksterweekend start de Europese Unie i vandaag weer op. Bij de Raad Algemene Zaken i staat een groot thema op het programma: de artikel 7-procedures die lopen tegen Polen en Hongarije.

Die zijn in gang gezet omdat de Commissie en het Europees Parlement i zich zorgen maken over de democratie en de rechtsstaat in die landen. Naast de artikel 7-procedure heeft de Commissie ook een procedure gestart om 7,5 miljard euro aan EU-subsidies voor Hongarije op te schorten.

De procedure werkt als volgt. Op voorstel van de Commissie, het Europees Parlement of één derde van de Raad wordt vastgesteld dat er sprake is van een schending van de waarden van de rechtsstaat en de democratie. Wanneer de lidstaat in kwestie de vrijheid, democratie, mensenrechten of rechtsgelijkheid in het eigen land blijft beperken, kan de Raad van Ministers naar aanleiding van het oordeel van de Europese Raad met gekwalificeerde meerderheid van stemmen besluiten een lidstaat het stemrecht in de Raad van Ministers te ontnemen. Zo ver is het voor beiden landen tot nu toe gelukkig nog niet gekomen.

Wat leveren die procedures nu concreet op?

In de praktijk nog weinig. Zo is er in de afgelopen maanden tussen Hongarije en de EU flink dooronderhandeld. Hoopvolle berichten wisselen zich af met die van pessimistischere aard. Zo leken de Hongaarse regering en de EU eind april een akkoord te hebben bereikt die de eerste miljarden euro's aan bevroren EU-subsidies zouden vrijgeven. Het ging hierbij om hervormingen in het rechtssysteem die Hongarije alleen nog maar hoefde door te voeren.

Een kleine drie weken later bracht de EP-begrotingscommissie een bezoek aan het land. Zij kwamen een stuk minder positief terug. PvdA i'er Lara Wolters i stelde juist dat de geblokkeerde EU-subsidies voor Hongarije nog niet mogen worden vrijgeven. Zij stelt dat de rechtsstaat in Hongarije alleen maar verder achteruit gaat en dat de EU er niet op kan rekenen dat Europees geld goed terechtkomt. Hoewel het oordeel formeel bij de Commissie ligt, belooft dit weinig goeds.

Rondom de Poolse rechtsstaat is het de laatste maanden stiller, maar wordt over het algemeen een vergelijkbaar ritme gevolgd. De ene maand worden hervormingen beloofd, de andere maand wordt het land voor het EU-hof gedaagd omdat het het Poolse recht boven het EU-recht stelt. Ondertussen moet Polen elke dag een miljoen euro betalen zolang het niet de juiste hervormingen aan zijn rechtssysteem doorvoert. Vorige week herinnerde de Commissie het land er nog aan dat het de betalingen niet langer kan weigeren. Tot nu toe lijkt Polen daar overigens nog niet echt van onder de indruk.

Alle landbouwobstakels op een rijtje

Er vindt vandaag ook een Raad Landbouw en Visserij i plaats. Terwijl het Europees Parlement en diverse lidstaten (met name Nederland) zich druk maken over de natuurherstelwet, staan er voor de ministers vandaag hele andere onderwerpen op de agenda.

De oorlog in Oekraine zorgt namelijk nog steeds voor onrust op de Europese markt. Eind april bereikten de Europese Commissie en verschillende oostelijke lidstaten een akkoord over de import van Oekraïense landbouwproducten naar de Europese Unie. De prijzen op hun lokale markten waren namelijk fors gezakt door de Oekraïense import. Dit betekent helaas niet dat alle problemen op de markt zijn opgelost. Het kan daarom geen kwaad dat de ministers vandaag nog eens de balans opmaken van de marktsituatie voor landbouw­producten in de EU.

Verder op het programma: verordeningen over verpakkingen en verpakkings­afval met betrekking tot voedsel­veiligheid en voedsel­verspilling, de gevolgen van de droogte in Zuid-Europa voor de landbouw en een update van de ervaringen van de Kroatische delegatie met de handel in ingevroren producten.

Europa in een oogopslag