Europa Vandaag: bij de Europese top wijst het strategisch kompas naar het oosten

Het strategisch kompas wijst naar het oosten

Vandaag begint de laatste Europese top van 2022. De regeringsleiders van de lidstaten komen bijeen in Brussel om voor het kerstreces nog één keer de belangrijkste thema's van dit jaar te bespreken: de oorlog in Oekraïne, energie en economie, migratie en het zuidelijk nabuurschap, externe betrekkingen, de Europese Kiesakte i en veiligheid en defensie.

Dat laatste thema vormt al decennia een duivels dilemma binnen de EU. Aan de ene kant zijn veel lidstaten tevreden met de veiligheidsgaranties van de NAVO i, terwijl andere lidstaten opperen voor een meer autonome Unie. Frankrijk wil zelfs een Europees leger.

De oorlog in Oekraïne heeft de discussie in een stroomversnelling gebracht, zo werd in maart dit jaar het Strategisch Kompas i in het leven geroepen. Dit instrument moet richting geven aan het Europese veiligheids- en defensiebeleid voor de komende 5 tot 10 jaar, de belangrijkste prioriteit is zelfredzaamheid. Een van de eerste concrete afspraken is de oprichting van een flitsmacht, met maximaal vijfduizend Europese soldaten. Deze strijdkracht moet in 2025 actief zijn en snel kunnen ingrijpen bij conflict op ons continent.

Voorlopig wijst het Kompas louter naar het oosten, want de intrede van de winter lijkt het strijdtoneel in Oekraïne letterlijk en figuurlijk te hebben bevroren. De EU-leiders i kijken vandaag niet alleen naar het leveren van meer militaire steun voor Oekraïne, maar willen ook besluiten wat voor werk er nodig is om de defensiecapaciteiten van de EU te versterken. De regeringsleiders willen meer verantwoordelijkheid nemen en een eigen strategische koers uitstippelen.

Blessuretijd of verlenging?

Toen Charles Michel i, de voorzitter van de Europese Raad i, de regeringsleiders uitnodigde voor de Europese top, zei hij optimistisch dat dit een eendaags evenement zou zijn. Wie de afgelopen toppen van 2022 in ogenschouw neemt, zou bij een toto toch inzetten op een verlenging.

Hoewel, nu de Hongaarse premier Orbán na coulance van de Europese Commissie i heeft toegezegd geen veto meer in te zetten i op belangrijke dossiers, kan het vandaag ineens snel gaan.

Naast veiligheid en defensie bespreken de regeringsleiders ook een ander belangrijk vraagstuk dat voortvloeide uit de oorlog in Oekraïne: de energiecrisis. Tijdens de vorige top kwam de Raad overeen om gezamenlijk gas in te kopen en werd er gesproken over een prijscorrectiemechanisme, de door de EU geprefereerde term voor gasprijsplafond.

Het lukte de ministers van Energie en Economische Zaken van de lidstaten nog niet om tot een compromis te komen, al was Rob Jetten wel optimistisch i gestemd. Wellicht kunnen de regeringsleiders vandaag het dossier sluiten.

Aan wie legt het Europees Parlement verantwoording af?

Terwijl het corruptieschandaal i binnen het Europees Parlement nog nadreunt, moeten de Europarlementariërs oplossingen bedenken. Eva Kaili i is inmiddels uit haar functie als vicevoorzitter gezet en uit haar fractie gezet, maar de druk om door te pakken neemt toe.

Zo stelde i Commissievoorzitter Ursula von der Leyen i dat er een ethische instantie moet komen die de gedragsregels en transparantie van de Europese instellingen aan de kaak stelt. Vandaag besluiten de Parlementsleden per stemming of er een bredere behoefte bestaat voor transparantie en verantwoordingsplicht in de Europese instellingen.

De Europese Commissie beargumenteert verder in het Parlement dat de Holomodor, de hongersnood in Oekraïne in 1932 en 1933, als genocide door Sovjetbeleid erkend moet worden. De Europarlementariërs zullen daar later op de dag over stemmen.

Ten slotte staat de agenda vandaag in het teken van mensenrechten. Zo bepaalt het Europees Parlement vandaag welk standpunt het inneemt over het hard optreden van de regeringen van China en Tsjaad tegen vreedzame demonstranten en wordt er gekeken naar de zaak van een mensenrechtenactivist in Bahrein.

En verder...

Proberen Europarlementariërs met de Raad van de EU i een akkoord te bereiken over een wetsontwerp dat ervoor moet zorgen dat vrouwen en mannen hetzelfde verdienen voor hetzelfde werk.

Houdt de tijdelijke EP-commissie PEGASUS i onder leiding van Jeroen Lenaers i conclaaf over de inzet van spyware door derden landen in de EU. Wat zijn de gevolgen hiervan voor het buitenlands beleid?

Laat het Hof van Justitie van de EU zich informeren over de Europese Super League. Deze exclusieve voetbalcompetitie wil voetbalbond UEFA buitenspel zetten. Volgens de bedenkers van de Super League heeft de UEFA een onterecht monopolie op het organiseren van voetbalwedstrijden in Europa.

Vergadert de Europese Centrale Bank in Frankfurt over het monetaire beleid, naar verwachting worden er besluiten genomen over renteverhogingen. Voorzitter Lagarde i brengt na afloop verslag uit.

Europa in een oogopslag