Eurocrisis: Nederland is vóór duidelijke regels

Het is de hoogste tijd dat landen die zich niet houden aan afgesproken begrotingsregels bindende sancties krijgen opgelegd door Europa i . Dat is wat premier Mark Rutte i zal zeggen tijdens de EU-top over de eurocrisis op zondag.

De Nederlandse overheid roept het hardst van alle landen dat de begrotingsregels strikter moeten worden nageleefd in de eurozone i. Premier Mark Rutte en minister Jan Kees de Jager i van Financiën zijn pleitbezorgers van de aanstelling van een aparte eurocommissaris i die toeziet op naleving van de afspraken in het stabiliteitspact. Ze zijn een publiciteitscampagne begonnen om medestanders te vinden.

Zo stond er onlangs een opiniestuk in de Financial Times waarin beide bewindslieden stelden dat ieder land dat deel wil uitmaken van de eurzone de regels moet onderschrijven. In de toekomst kan het zelfs zo ver komen dat een land wordt gedwongen om uit de euro te stappen als het zich niet aan de regels houdt.

Automatisch

Nederland heeft in de afgelopen jaren meerdere malen aan de alarmbel getrokken als landen zich niet aan de begrotingsregels hielden. Nu schrijft de premier dat 'een verdrag een verdrag' is en dat landen die zich niet aan de regels houden automatisch sancties opgelegd moeten krijgen. Hij wilde niet kwijt wat dit zou kunnen betekenen voor Nederland, dat zelf het begrotingstekort dat maximaal drie procent mag bedragen ruimschoots overschrijdt.

De Nederlandse overheid gaat zelfs nog een stapje verder. In de Volkskrant stond een pleidooi van minister Maxime Verhagen i van Economische Zaken, waarin hij schrijft dat de Europese Commissie i de bevoegdheid moet krijgen alle EU-landen i te dwingen problemen in hun economieën aan te pakken. 'Als landen verzuimen hun economie gezond te maken, moeten we ze daartoe kunnen dwingen.'

Niet alleen

Dat is harde taal. Maar ook al is Nederland het enige land dat zich zo direct uitspreekt voor een hardere aanpak, staat het land niet alleen in deze wens. De Belg Derk Jan Eppink i heeft zitting in het Europarlement i. Hij zegt dat Duitsland helemaal achter de Nederlandse aanpak staat en blij is dat het buurland zich zo duidelijk uitspreekt.

'Duitsers zijn geremd om te zeggen wat ze vinden. Dan komen de Nederlanders voor de dag; die zeggen meestal wat de Duitsers vinden', aldus Eppink.

Noord versus Zuid

Europa is, zoals altijd, verdeeld over de aanpak van de crisis. Nederland staat stevig in het 'noordelijke kamp' - landen met relatief sterke economieën en een solide financiële huishouding - die een sterke munt ambiëren met strikte controle op de regels. Ook Oostenrijk en Finland zijn, net als Duitsland en Nederland, sterke economieën. Zij dragen ook met meest bij aan het Stabiliteitsfonds, opgezet om te waarborgen dat landen kunnen doorgaan met lenen.

Kathleen van Brempt is lid van het Europees parlement voor de Socialistische Partij i van België. Ze zegt dat er landen zijn die het standpunt van Duitsland 'arrogant' vinden en niet in overeenstemming met de oorspronkelijke gedachte achter de eenwording van Europa.

'Er is gebrek aan solidariteit. En dat is niet waar Europa op gebaseerd is. Ik hoor heel wat eurokritische geluiden uit Nederland. Bijvoorbeeld ten aanzien van Griekenland: dat ze het zelf moeten oplossen, ze hebben het zelf veroorzaakt, enzovoort. Tegelijkertijd verdient de Nederlandse staat veel aan de Europese crisis. Dus het is allemaal erg cynisch aan het worden.'

Van Brempt verwijst naar een toelichting van de Nederlandse minister van Financiën, Jan Kees de Jager, in de Tweede Kamer i waarin hij stelde dat de hulp aan Griekenland niet alleen een belangrijke stap is om de euro te redden, maar dat het de Nederlandse belastingbetaler ook een aardige duit zal opleveren.

Paradox

Het Nederlandse standpunt is dubbel. Nederlanders zijn behoorlijk sceptisch als het om de Europese Unie i gaat: zo stemden ze in 2005 tegen toen er een referendum werd gehouden over de EU-grondwet, verzetten ze zich tegen uitbreidingsplannen van de Europese Unie, en wist Nederland te voorkomen dat Roemenië en Bulgarije konden toetreden tot het Schengengebied i.

PVV i-voorman Geert Wilders i heeft zich altijd een fervent tegenstander van Brussel getoond en hij weet als geen ander het Nederlandse euroscepticisme te verwoorden. Het minderheidskabinet van VVD i en CDA i heeft de gedoogsteun van de PVV nodig, maar steunt bij maatregelen ten aanzien van Griekenland volledig op de linkse oppositie.

Dat het Nederlandse kabinet zich hard opstelt als het gaat over Europa, is deels toe te schrijven aan de rol van Geert Wilders in de huidige coalitie. Maar de recente Nederlandse voorstellen richting Europa zijn juist een belangrijke ommezwaai als het gaat om het overdragen van politieke soevereiniteit richting Europa.

Terwijl premier Mark Rutte zich enerzijds kritisch uitlaat over politieke besluiten in Europa uit het verleden, laat hij er geen twijfel over bestaan dat Europa de oplossing kan zijn voor de crisis waarin we zijn beland.

Duidelijk

Dit klinkt verwarrend en dat is het ook. Europa is op onontgonnen terrein terecht gekomen en moet aannames uit het verleden over de eenheidsmunt nog eens goed overdenken. De Belgische politicus Derk Jan Eppink meent echter dat zodra het over geld gaat, Nederlanders altijd uitermate goed in staat zijn om duidelijkheid te scheppen.

---