Provincie
Nederland heeft twaalf provincies, die deel uitmaken van het middenbestuur tussen Rijk i en gemeente i. De volksvertegenwoordiging in de provincies wordt Provinciale Staten i genoemd. De Statenleden kiezen tevens het dagelijks bestuur van de provincie, Gedeputeerde Staten i. Deze gedeputeerden komen door een wet die op 12 maart 2003 in werking is getreden, niet meer uit Provinciale Staten. De Commissaris van de Koning i, die wordt benoemd door de Koning en de ministers gezamenlijk, is zowel voorzitter van Provinciale Staten als van Gedeputeerde Staten.
Inhoudsopgave van deze pagina:
De provincies vervullen onder andere taken op de volgende gebieden:
-
-ruimtelijke ordening (vaststellen van streekplannen voor de bestemming van de grond, en beoordelen of bestemmingsplannen van gemeenten niet strijdig zijn met de provinciale streekplannen);
-
-natuur, milieu, water en landschap;
-
-verkeer en vervoer (bijvoorbeeld de aanleg van wegen en fietspaden);
-
-stimulering van de regionale economie;
-
-welzijn en cultuur;
-
-(met name financieel) toezicht op gemeenten;
-
-toezicht op waterschappen.
-
Provinciale Staten
De gekozen volksvertegenwoordiging van een provincie wordt Provinciale Staten genoemd. De Provinciale Staten stellen het beleid van de provincie vast en controleren de uitvoering daarvan door de Gedeputeerde Staten i. Het aantal leden van Provinciale Staten hangt af van het aantal inwoners van de provincie. Dit is geregeld in artikel 8 van de Provinciewet i.
-
Gedeputeerde Staten
De Provinciale Staten i kiezen minimaal drie en maximaal zeven gedeputeerden voor een periode van vier jaar. Deze Gedeputeerde Staten vormen met de Commissaris van de Koning i het dagelijkse bestuur van de provincie. Ieder lid van Gedeputeerde Staten (de gedeputeerde) heeft een eigen takenpakket (portefeuille), bijvoorbeeld financiën, ruimtelijke ordening, verkeer of welzijn. De Commissaris van de Koning maakt als voorzitter deel uit van het College van Gedeputeerde Staten.
-
Commissaris van de Koning
De commissaris van de Koning (CvdK) vertegenwoordigt van oorsprong het koninklijk gezag in een provincie en treedt dan ook tegenwoordig nog in een provincie op als vertegenwoordiger van de Nederlandse regering i. De commissaris van de Koning maakt deel uit van het provinciebestuur en is voorzitter van Provinciale Staten i, maar officieel geen lid. Daarnaast maakt de commissaris van de Koning deel uit van het College van Gedeputeerde Staten i en is daarvan voorzitter.
De grootste provincies zijn Noord-Brabant en Gelderland, maar Zuid- en Noord-Holland zijn het dichtst bevolkt. Provincies hebben een eigen hoofdstad, waar het provinciaal bestuur is gevestigd.
Er zijn twaalf provincies. Dat aantal en de grenzen van hun grondgebied hebben een historische achtergrond, die teruggaat tot de tijd van de Republiek (vóór 1795). De provincie Holland werd in 1840 gesplitst in Noord- en Zuid-Holland. In 1986 werd de nieuwe provincie Flevoland gevormd, bestaande uit de Zuidelijke IJsselmeerpolders, de Noordoostpolder en Urk. Wijziging van grenzen is mogelijk bij wet. Momenteel is er een voorstel aanhangig om de grens tussen Gelderland en Utrecht te wijzigen. In 2002 ging de gemeente Vianen over van Zuid-Holland naar Utrecht. Voor wijziging van provinciegrenzen gelden wettelijke regels i.
De huidige provincies en hun hoofdsteden zijn
Provincies kunnen belastingen heffen en krijgen daarnaast voor de uitvoering van taken gelden uit het Provinciefonds. De verdeling van de gelden uit de fonds is geregeld in de Financiële-Verhoudingswet i.