Nederlandse liefdesverklaring aan Spanje

Door de veranderde verhoudingen in de Europese Unie i zijn veel lidstaten op zoek naar nieuwe bondgenoten. De liefde van Nederland gaat steeds meer uit naar Spanje. Dat werd duidelijk tijdens het bezoek van premier Balkenende i aan zijn Spaanse ambtsgenoot Zapatero. En de liefde blijft niet onbeantwoord: in kwesties als het migratiebeleid en het homohuwelijk slaan beide landen de handen ineen.

Op het eerste gezicht leek het een beleefdheidsbezoekje. Lang duurde het gesprek tussen de beide premiers ook niet. Maar het had wel degelijk politieke betekenis. Nederland en Spanje weten elkaar steeds vaker te vinden aan de Europese onderhandelingstafels. Daarom wil Nederland de relatie met Spanje op een hoger plan tillen.

"Spanje is voor ons steeds meer een strategische partner in Europa. Als je ziet hoe beide samenlevingen zich ontwikkelen, ook in termen van normen en waarden, gaan we steeds meer op elkaar lijken", zegt staatssecretaris Timmermans i van Europese Zaken, die ook meereisde. "Wie had twintig jaar geleden kunnen denken dat in Spanje een homohuwelijk mogelijk zou zijn? Dat in Spanje dezelfde discussie wordt gevoerd over tolerantie en hoe je om gaat met verschillen in de samenleving? Allerlei redenen om heel veel te investeren in die strategische relatie met Spanje."

Generaal pardon

Toch zijn Nederland en Spanje het de laatste jaren niet altijd eens geweest. Net als andere Europese landen had Nederland grote moeite met het Spaanse generaal pardon uit 2005. Bijna zevenhonderdduizend immigranten die illegaal het land waren binnengekomen - vooral uit Noord-Afrika - kregen een permanente verblijfsvergunning. Veel EU-lidstaten vreesden dat die gelegaliseerde migranten vervolgens hun kant op zouden komen.

Inmiddels hebben de EU-ministers ingestemd met een Frans voorstel om illegale migratie in te dammen. Ook bij dat voorstel vonden Nederland en Spanje elkaar. Beide landen vonden de eerste versie te rigoureus. "Het pact begon heel sterk met de grenzen dicht. Iedereen wegsturen die hier niet hoort", zegt Timmermans. "Maar daar hoort een andere component bij. De mogelijkheid om mensen die nodig zijn voor de samenleving, binnen te laten, en te helpen in die gebieden waar mensen moeten vluchten. Die elementen staan nu wel in het voorstel. Daarmee kunnen we het met enthousiasme begroeten."

As Den Haag - Madrid

De goede politieke verstandhouding tussen de Fransen en Duitsers werd vroeger wel de As Berlijn-Parijs genoemd. De twee landen probeerden steeds zoveel mogelijk politieke overeenstemming te bereiken. Ook tussen Nederland en Spanje lijkt dit het geval. Toch spreken staatssecretaris Timmermans en premier Balkenende nog niet van een As Den Haag - Madrid.

Nederland kan het zich niet permitteren om zich alleen op Spanje te richten, vinden ze. Hoe intens de relatie op dit moment ook lijkt. Volgens premier Balkenende is een andere strategie nodig. "Het komt neer op de juiste contacten. In een vroeg stadium alle prioriteiten kenbaar maken. En bondgenootschappen zoeken", meent de premier. "Dat kan per keer verschillend zijn. Dat hangt van het onderwerp af. Je moet knokken voor je standpunten. Goed contacten onderhouden en heel goed weten wat je wilt."