Rechtsinstrument

Richtlijnen bevatten doelstellingen waar alle lidstaten i van de Europese Unie i aan moeten voldoen. Het beoogde resultaat staat vast, maar hoe een lidstaat daar aan voldoet niet. De lidstaten mogen zelf bepalen hoe ze de richtlijn uitwerken. Daarbij kunnen ze rekening houden met de specifieke situatie in hun eigen land.

Verordeningen bevatten regels die direct gelden in alle lidstaten i van de Europese Unie i. Dit wordt 'rechtstreekse werking' genoemd. Verordeningen hebben daarmee een vergelijkbare status als nationale wetten in de lidstaten, maar in geval van strijdigheid gaat de verordening boven de nationale wet.

Een besluit geldt in principe voor iedereen, behalve besluiten die op specifieke personen of instanties zijn gericht. Sinds het Verdrag van Lissabon i vervangt het besluit de beschikking. Ook komt het in de plaats van een groot aantal rechtsinstrumenten die eerst ieder apart werden gebruikt op enkele specifieke beleidsterreinen (justitie, veiligheid en buitenlandse zaken).

De jaarlijkse begroting van de Europese Unie wordt vastgelegd met een bijzonder besluit. Het is een bindend besluit. In de praktijk wordt de begroting naarmate een jaar vordert aangepast aan veranderende omstandigheden en financiële mee- en tegenvallers.

Internationale overeenkomsten, ook wel internationale akkoorden genoemd, zijn bindende afspraken die de Europese Unie i sluit met derde landen i of internationale organisaties.

Aanbevelingen zijn niet-bindende besluiten waarmee de Europese Unie i iets wil bereiken zonder dat zij verplichtingen oplegt. Aanbevelingen kunnen over beleid voor de hele Unie gaan of zijn gericht aan individuele lidstaten.

Adviezen zijn niet-bindende besluiten waarmee de Europese Unie i een oordeel geeft over een bepaalde situatie zonder dat zij verplichtingen oplegt. Een advies is meestal gericht tot een lidstaat of betreft een heel specifiek onderwerp.

Richtsnoeren zijn niet-bindende besluiten die de grote lijnen op een bepaald beleidsterrein in de Europese Unie i uitzetten. Richtsnoeren zijn zelf weliswaar niet bindend, maar zijn vaak het kader waarin vervolgens wel bindende besluiten worden genomen. De EU voorziet in richtsnoeren op de terreinen van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid, het werkgelegenheidsbeleid, macro-economisch beleid, en meer praktisch, trans-Europese netwerken.

De Europese Commissie i gebruikt mededelingen voor diverse zaken zoals beleidsevaluaties, het toelichten van actieprogramma's, discussiestukken voor mogelijk nieuw beleid of verdere invulling van beleid. Een mededeling bevat geen concrete voorstellen voor nieuw beleid.

Met een verklaring geven de instellingen van de Europese Unie i hun standpunt weer over een bepaald onderwerp. Een verklaring leidt niet tot regelgeving en er worden ook geen concrete programma's mee bekend gemaakt. De EU maakt zelden gebruik van verklaringen.

Een groenboek (green paper) is een document van de Europese Commissie i dat moet uitnodigen tot verdere discussie over mogelijk te ontwikkelen beleid. Groenboeken zijn in een later stadium vaak een aanzet tot concrete voorstellen.

Een witboek (white paper) is een document van de Europese Commissie i waarin zij voorstellen voor nieuw beleid doet waar de Commissie verdere discussie over wil voeren. Witboeken zijn vaak een aanzet tot concrete wetsvoorstellen.

Verslagen van de Europese Commissie i rapporteren en evalueren het huidige beleid. Een evaluatieverslag kan echter ook dienen als voorbereiding voor concrete regelgeving.

Werkdocumenten van de Europese Commissie i betreffen veel verschillende zaken, maar hebben allemaal het doel informatie te verstrekken over bepaald beleid, actieprogramma's en beleidsvoornemens of om besluitvorming te ondersteunen. Werkdocumenten bevatten geen regelgeving of acties.