EP debatteert met Raad over voortgang intergouvernementele conferentie

Verklaringen van het voorzitterschap van de Raad en van de Commissie - Vooruitgangsverslag over de Intergouvernementele Conferentie

Debat : 5 november 2003

De Raad

Roberto ANTONIONE roemt de resultaten van de Europese Conventie die op democratische wijze een ontwerpverdrag heeft opgesteld. Het zou een stap achteruit zijn als de Intergouvernementele Conferentie (IGC) de Conventietekst op de helling zet. Het voorzitterschap houdt vast aan december als maand om de IGC af te ronden. Het Verdrag moet namelijk af zijn voor de Europese verkiezingen omdat de burgers anders niet weten waar ze voor stemmen. Sinds 4 oktober jl. zijn de problemen toegenomen, met name met betrekking tot de institutionele punten. Er ontstaat geen consensus, bestaande posities worden slechts herhaald.

De meeste lidstaten zijn tegenstander van de Wetgevende Raad. Het voorzitterschap zal echter pogen de Wetgevende Raad te handhaven, ook met het oog op de samenstelling van de Raad in de verdere toekomst. Het voorzitterschap wil niet te veel onderwerpen aan de agenda van de IGC toevoegen. Het voorzitterschap zal een voorstel doen over de positie van de Europese minister van Buitenlandse Zaken. Daarbij zal het voorzitterschap rekening houden met de standpunten van de kandidaat-lidstaten. Van het Conventievoorstel terzake zal echter niet sterk worden afgeweken. Tegen diegenen die een rem willen plaatsen op de Europese integratie zegt Antonione dat zij gewezen zullen worden op hun verantwoordelijkheid ten opzichte van de geschiedenis, de lidstaten en de Europese burgers.

De Commissie

Commissaris Michel BARNIER i geeft eerlijk toe dat de Commissie zich ongerust maakt. Het technische werk verloopt goed, maar verder is er geen sprake van vooruitgang. Integendeel, de IGC kan leiden tot een stap terug. Voorwendsels die sommigen aanwenden moeten worden ontkracht. Het ligt niet aan het Italiaanse voorzitterschap, dat werkt zeer hard. Maar de steun aan een Wetgevende Raad is teleurstellend. De Conventie, de Commissie en het Parlement hebben goed werk geleverd. Waar ligt dan de bron van de stagnatie? Die ligt bij sommige regeringen die net doen alsof er nooit een Conventie heeft plaatsgevonden en soms in de IGC wat anders zeggen dan ze in de Conventie hebben gezegd.

Hoe het wel moet: zoveel mogelijk onderwerpen moeten onder de procedure van gekwalificeerde meerderheidsbeslissing worden gebracht. Daarnaast moet het derde deel van de ontwerptekst veranderd kunnen worden. De wereld is immers niet statisch, maar veranderlijk. Barnier doet een oproep aan de regeringen om hun verantwoordelijkheid te nemen. De IGC heeft een laatste kans haar geloofwaardigheid terug te winnen. Er zijn drie IGC's geweest en het moet gezegd dat het middel van de IGC steeds minder functioneel lijkt: Maastricht leidde tot meer integratie en de IGC van Amsterdam had een redelijke uitkomst. De uitkomst van Nice was eerder matig. Barnier wenst dat er opnieuw een Europese wind gaat waaien in de IGC.

Fractiewoordvoerders

Ook Ex-Conventielid Iñigo MÉNDEZ DE VIGO (EVP/ED, E) zegt dat de IGC leidt tot frustratie. Men zou wel weer kunnen zeggen dat de stagnatie in de IGC juist aantoont hoe goed de Conventie heeft gewerkt. De Ecofin-Raad heeft voorstellen gedaan die deel zeven van de Conventie onderuit halen. Meer democratie, meer efficiëntie en meer transparantie, dat waren de uitgangspunten bij de financiële paragraaf in de Conventietekst. Het laatste woord over de begroting moet bij het Parlement liggen en het verschil tussen verplichte en niet-verplichte uitgaven dient te verdwijnen. Ratificatie door de nationale parlementen van de eigen middelen stamt eigenlijk uit het verleden. Het EP heeft dus toegevingen gedaan, namelijk dat het beslist over de uitgaven, terwijl de nationale parlementen beslissen over de inkomsten van de Unie. De voorstellen van de IGC zijn onacceptabel, ze overschrijden de rode lijn.

Giorgio NAPOLITANO (PES, I) noemt het onaanvaardbaar dat in de IGC eenvoudigweg de voor- en tegenstemmen worden geteld. Waar het om zou moeten gaan is dat alle meningen worden besproken en er compromissen worden uitgewerkt. De Wetgevende Raad is een voorbeeld van hoe het niet moet. Napolitano begrijpt niet, dat sommige onderwerpen waarover in de Conventie overeenstemming is bereikt, taboe zijn in de IGC, zoals het punt van toekomstige verdragsherzieningen.

Ook Andrew DUFF (ELDR, VK) maakt zich zorgen over de acties van de Ecofin. De Raad probeert het financiële systeem te veranderen en af te wijken van de gekwalificeerde meerderheid ten aanzien van de Financiële Perspectieven. De Raad wil blijkbaar geen wetgeving, maar Raadswetgeving, waarbij het Parlement niet langer het laatste woord heeft. Als de plannen van de Ecofin doorgaan, kan de Unie zich verwachten aan een ongebreidelde uitgavenzucht door enkele hebzuchtige lidstaten. Er dreigt een autocratie van de ministers van Financiën. Wat blijft er over van het Parlement? De autocraten zullen de democraten hebben overwonnen.

Ex-Conventielid Sylvia-Yvonne KAUFMANN (EVL/NGL, D) wijst erop dat het voorzitterschap in zijn document nummer 37 met meer dan twintig pagina's wijzigingsvoorstellen op de Conventietekst komt. Dat is ongelofelijk. Een verwijzing naar God in de verdragstekst wijst Kaufmann absoluut van de hand. In Duitsland zijn er zelfs politici die de Conventietekst staatsgevaarlijk noemen. Wat gaat de IGC ondernemen tegen dergelijke aanvallen op de ontwerp-verdragstekst? De delen een en drie moeten met elkaar in overeenstemming worden gebracht. Niemand zal de tekst namelijk serieus nemen, als er twee economische modellen instaan, enerzijds het model van de sociale markteconomie, anderzijds dat van een ongebreideld marktdenken.

"De IGC is amper begonnen, of het lijkt erop dat er een stapel bankbiljetten in een menigte is gegooid," zegt Johannes VOGGENHUBER (GROENEN/EVA, A). De Conventie wordt beschouwd als een wild dier dat verscheurd moet worden en waar ieder een stuk van wil krijgen. In Thessaloniki is het Parlement toegezegd dat de doos van Pandora niet geopend zou worden, maar dat is inmiddels toch gebeurd. De oude ziektes van Europa zijn weer uitgebroken. Ieder wil zijn zin zonder op het belang van een ander te letten. De dubbele meerderheid in de Raad is juist een van de mooiste vondsten van de Conventie, maar het past niet in het machtsspelletje van de lidstaten. Vehemente aanvallen op de Conventie leidden tot het uitkleden van openheid en van burgerlijke vrijheden.

"De huidige problemen kunnen toch niet verrassen?" vraagt José RIBEIRO E CASTRO (UEN, P) zijn collega's. Het is nu al duidelijk dat het Italiaanse voorzitterschap geen succes zal boeken. Chirac en Schröder plegen financiële sabotage. De Duitse kanselier probeert de kandidaat-landen te beïnvloeden. Ribeiro e Castro pleit voor een echte grondwet voor Europa komen, zonder "passerelles". Er mag geen dictatuur van het presidium komen. De Unie moet niet overhaasten, er moet een duurzaam verdrag komen, er moet consensus groeien.

Jens-Peter BONDE (EDD, DK) zegt dat er nu weliswaar een ontwerptekst ligt, maar dat die onleesbaar is. Het boekje waarin het verdrag is opgenomen, beschikt niet eens over een trefwoordenregister. Dat is grotesk. De EDD heeft daarom een trefwoordenlijst opgesteld en stelt die gratis in alle officiële werktalen van de Unie ter beschikking op het internet. Ga naar www.bonde.com en www.euabc.com. Bonde had een keiharde afspraak met Giscard d'Estaing dat zijn minderheidsadvies bij de tekst zou worden opgenomen. Dat is niet gebeurd. Bonde roept de Raad op daar alsnog voor te zorgen. Bonde bedankt de Raadsvoorzitter, maar spreekt de hoop uit, dat hij de volgende keer wat meer reden heeft om hem te bedanken.

Nogmaals de Raad

Roberto ANTONIONE zegt nogmaals dat er problemen zijn, maar wil niet zover gaan om te spreken van een conflict tussen de IGC en het Parlement. Iedereen die ervaring heeft in onderhandelen weet dat alle partijen tot de bodem willen gaan en dat koehandel plaatsvindt. Ook binnen de IGC wil iedereen een teruggang vermijden. Het voorzitterschap zal daarop toezien. Er is wel democratische controle op de IGC: de nationale parlementen, het EP en in sommige lidstaten de burgers, zullen het resultaat beoordelen. De onderhandelingen bevinden zich nu in een tactische fase. De realiteit is nu eenmaal dat niet punt voor punt oplossingen worden bereikt, maar dat uiteindelijk het geheel de doorslag moet geven.

Ondanks tegenstand heeft het voorzitterschap geprobeerd de Wetgevende Raad te behouden. Dat was immers de wens van de Conventie. Wat de Ecofin betreft, kan Antonione herhalen wat zijn collega Frattini heeft gezegd: het voorzitterschap accepteert geen interventies of instructies van welke vakraad dan ook. Het voorzitterschap wil de prerogatieven van het Parlement beschermen. Het nieuwe constitutionele Verdrag wordt geen dienst bewezen wanneer de rol van het EP en de nationale parlementen wordt afgezwakt.