Algemeen debat EP over toekomst van de Unie en Europese Grondwet

Algemeen debat - Toekomst van de uitgebreide Unie Verklaringen van Raad en Commissie - Naar een Europese Grondwet

Debat : 4 mei 2004

De Raad

Dick ROCHE

Het Ierse voorzitterschap heeft veel meer bereikt dan in de donkere dagen van afgelopen december was te voorzien. Roche steunt de Conventietekst, die de critici van Europa maar eens goed moeten lezen. Er is politieke wil om in juni tot overeenstemming te komen over de Grondwet. Het voorzitterschap wil in mei zoveel mogelijk vooruitgang boeken, zodat er in juni nog slechts enkele punten op tafel liggen. De premier van Ierland heeft voorgesteld dat de Raad Algemene Zaken zonodig op 24 mei speciaal bijeen moet komen om eventueel nog openliggende punten op te lossen. Er bestaan momenteel nog problemen met betrekking tot de samenstelling van de Commissie en de gekwalificeerde-meerderheidsstemmingen. Wat vast staat, is dat er gestemd moet worden met dubbele meerderheid. Wanneer een meerderheid is bereikt, staat nog open voor verdere discussie.

Roche oppert dat de Commissie gedurende een overgangsperiode kan bestaan uit één Commissaris per lidstaat. Daarna kan worden overgegaan op een rotatiesysteem, waarbij alle landen gelijkelijk aan bod moeten komen.

De Commissie

Antonio VITORINO i staat nog altijd achter de ontwerp-Grondwet die de Conventie heeft geproduceerd. Er moeten meer stemmingen met gekwalificeerde meerderheid komen. De Commissie steunt de dubbele meerderheid. Aan dat systeem van een dubbele meerderheid mogen geen elementen worden toegevoegd, die tot verwarring leiden en de effectiviteit van het systeem ondergraven. Dan zou het kind met het badwater worden weggegooid.

Iedere lidstaat moet een Commissaris met stemrecht krijgen, tenminste tot het moment dat de nieuwe lidstaten en de kandidaat-lidstaten volledig in de EU geïntegreerd zijn. Als dat moment is aangebroken, moet worden gekeken naar nieuwe mechanismen. Verder mogen zaken waarover in de Conventie overeenstemming is bereikt, in de slotfase van de Intergouvernementele Conferentie (IGC) niet meer worden opgerakeld, want dat zou neerkomen op een uitholling van het democratische proces.

Fractiewoordvoerders

Volgens Hans-Gert POETTERING (EVP/ED, D) gaat het continent ondanks alle moeilijkheden vooruit. De EVP-ED wil een verwijzing naar het joods-christelijk erfgoed in de pre-ambule van de Grondwet. Dat is erg belangrijk, wat dat erfgoed vormt de grondslag van Europa. De prerogatieven van het Parlement, zoals de begrotingsbevoegdheden, mogen niet worden uitgehold. De ontwerp-Grondwet betekent een belangrijke vooruitgang. Europa moet een continent van vrede worden, dat een belangrijke rol gaat spelen in de wereld, met name in het Midden-Oosten.

Enrique BARON CRESPO (PES, E) heeft het Spinelli-Verdrag altijd op zak. Hij raadt Roche aan dit ook te doen, als inspiratie om tot een nieuw Verdrag te komen. De PES steunt de ontwerp-Grondwet. Barón Crespo is heel tevreden met het uitgangspunt van het leken-Europa. Eén punt is voor de PES van primordiaal belang: de stemmenweging in de Raad. Het Parlement moet niet alleen wetten kunnen maken, maar ook de begroting kunnen goedkeuren. De Voorzitter van het Parlement en de parlementaire afgevaardigden in de IGC moeten volledig in de IGC kunnen participeren. Er moet nu een doorbraak komen, voordat er een nieuwe Raadsvoorzitter komt. Uitstel bedreigt de continuïteit van de Europese Unie.

Ook Andrew DUFF (ELD, VK) pleit voor een snelle afronding van de IGC. De bevoegdheden van het Parlement mogen niet worden uitgehold. Met betrekking tot de structuurfondsen moet de medebeslissingsbevoegdheid van het EP worden gehandhaafd. Onder de laatste voorstellen zou het Parlement deze bevoegdheid ten aanzien van de structuurfondsen verliezen. Kan minister Roche dat uitleggen? Duff verzoekt de Voorzitter van het EP een speciale Conferentie van Voorzitters bijeen te roepen in het geval de IGC op een crisis dreigt uit te lopen. Als de conclusies van de IGC te ver afwijken van de conclusies van de Conventie, zal dat zeker zijn weerslag hebben op de verschillende over de Grondwet te houden referenda.

Francis WURTZ (EVL/NGL, F)

Er moet in heel Europa een referendum over de Grondwet komen. In verschillende landen groeit het verzet tegen liberaliseringen. Zelfs in het EP nemen sommige partijen de ideeën van de EVL-NGL over. Er moet een sociaal Europa komen. Terwijl Europa zegt naar volledige werkgelegenheid in 2010 te streven, gaan er juist banen verloren. Er is een crisis in het liberale model. Wurtz verwacht geen wonderen van de Europese Raad, die 'heel toevallig' plaatsvindt ná de Europese verkiezingen. Wurtz pleit voor een referendum en een echt debat.

Volgens Monica FRASSONI (GROENEN/EVA, B) volgt de ene crisis in de IGC de andere op. Wat is er nu werkelijk gaande? Ogenschijnlijk is men optimistisch, maar daaronder gaat een andere realiteit schuil: de overwinning van de nationale regeringen die zich niets aantrekken van Europese belangen. De rechten van de burgers worden uitgespeeld aan de VS. Het instemmingsrecht van het EP ten aanzien van de structuurfondsen zal worden ingetrokken. Het voorzitterschap onderhandelt op een wijze die het Parlement in december van de hand zou hebben gewezen.

Rudolf ÄIAK (UEN, SK)

De Grondwet kan niet worden goedgekeurd als de burgers er geen kennis van nemen. Europa moet geen superstaat willen worden, maar moet dicht bij de burger staan. De Europese Raad van juni leidt hopelijk tot de goedkeuring van de Grondwet.

William ABITBOL (EDD, F)

De burgers moeten naar de stembus zonder antwoord te hebben op de twee belangrijkste vragen: welke grondwet krijgt Europa en waar liggen de grenzen van Europa? De zaken worden te mooi voorgesteld. De grens van Europa, is dat Irak? Er is een schisma tussen het Europa van de instellingen en het Europa van de burgers. Abitbol verzoekt de Raad om de Top één week naar voren te schuiven, zodat ze vóór de verkiezingen plaatsvindt.

Overige spreker

Nelly MAES (GROENEN/EVA, B) vraagt aandacht voor de regio's die niet het geluk hebben gehad staten te worden en die nu niets in te brengen hebben.

De Voorzitter onderbreekt haar en verzoekt de leden die vlaggen van de regio's omhoog houden, om deze op te bergen.

Maes vervolgt dat sommige regio's groter zijn dan sommige lidstaten. Soevereiniteit moet worden gedeeld als Europa een rol wil spelen die 450 mln burgers waardig is. Verscheidenheden binnen de lidstaten worden soms onvoldoende erkend. Subsidiariteit moet ook spelen op regionaal niveau. Het Catalaans wordt bijvoorbeeld door 10 mln inwoners van de Unie gesproken, maar kan op Europees niveau slechts worden erkend als Spanje dat voorstelt.