Boeren en ondernemers vogelvrij door Woo: BBB eist onmiddellijke bescherming
Gepubliceerd op: 11-03-2025
Cor Pierik: “Het kan niet zo zijn dat we privacy hoog in het vaandel hebben, behalve als het om boeren gaat”
De Wet open overheid (Woo) is bedoeld om transparantie te bevorderen, maar leidt in de praktijk tot onacceptabele situaties. Gevoelige informatie van boeren en ondernemers, zoals woonadressen en bedrijfsgegevens, wordt via Woo-verzoeken openbaar gemaakt. Dit brengt grote risico’s met zich mee: activisten gebruiken deze gegevens om boeren en hun gezinnen persoonlijk te intimideren en te bedreigen. BBB-Kamerlid Cor Pierik trekt aan de bel en eist van de minister van Binnenlandse Zaken dat er per direct maatregelen worden genomen om de privacy en veiligheid van ondernemers te waarborgen.
Nederland kent een van de meest ruime openbaarmakingsregels in Europa. Dit betekent dat milieu-informatie en emissiegegevens breed beschikbaar worden gesteld, vaak inclusief bedrijfsgegevens van boeren. Hierdoor wordt fundamentele privacywetgeving, zoals de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG), feitelijk ondermijnd. Kamerlid Cor Pierik (BBB): “Transparantie is belangrijk, maar het kan niet zo zijn dat de overheid gevoelige persoonsgegevens zomaar op straat gooit. Boeren en ondernemers zijn geen fair game voor activisten. De Woo moet beter aansluiten op Europese privacywetgeving en meer bescherming bieden tegen misbruik.”
BBB stelt dat de overheid nu te makkelijk gegevens vrijgeeft, zonder voldoende rekening te houden met de veiligheid en privacy van ondernemers. De partij eist dat de Woo zodanig wordt aangepast dat privacy en veiligheid beter worden gewaarborgd.
Misbruik van Woo: boeren en hun gezinnen in gevaar
De impact van de huidige Woo-regels is groot. In de praktijk leidt het openbaar maken van persoonsgegevens van boeren tot doelgerichte intimidatie. Activisten gebruiken deze informatie om boeren en hun gezinnen persoonlijk aan te vallen. BBB vraagt zich af waarom de overheid deze risico’s negeert en onvoldoende maatregelen neemt om misbruik van de Woo tegen te gaan.
Daarnaast is er kritiek op het beleid van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Volgens BBB gaat de NVWA onzorgvuldig om met gevoelige informatie over overtredingen van de Wet dieren en wordt er onvoldoende rekening gehouden met privacybescherming. Dit versterkt de rechtsongelijkheid en zet ondernemers onnodig onder druk.
BBB eist onmiddellijke actie
BBB vindt dat de minister per direct moet ingrijpen om boeren en ondernemers te beschermen tegen de negatieve gevolgen van de Woo. Concreet wil BBB:
-
-Duidelijke uitzonderingsgronden in de Woo om persoonsgegevens van ondernemers beter te beschermen.
-
-Striktere toepassing van de AVG bij Woo-verzoeken.
-
-Duidelijkheid over het Woo-beleid van de NVWA en de bescherming van gegevens over overtredingen van de Wet dieren.
-
-Een grondige evaluatie van de Woo in vergelijking met Europese regelgeving en openbaarmakingspraktijken in andere EU-landen.
“De overheid moet stoppen met het onnodig vrijgeven van persoonsgegevens die boeren en ondernemers vogelvrij verklaren. Het kan niet zo zijn dat we privacy hoog in het vaandel hebben, behalve als het om boeren gaat. Dit moet nú veranderen,” besluit Pierik.
BBB heeft hierover Kamervragen gesteld aan minister Judith Uitermark (NSC) van Binnenlandse Zaken.
-
-Kunt u aangeven welke uitzonderingsgronden op basis van het Verdrag van Aarhus kunnen worden toegepast?
-
-Kunt u aangeven welke uitzonderingsgronden op basis van Richtlijn 2003/4/EG kunnen worden toegepast?
-
-Kunt u aangeven hoe de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) zich verhoudt tot de verplichtingen van Richtlijn 2003/4/EG en meer specifiek tot de passage «In dit verband en met het oog op de toepassing van punt f) zorgen de lidstaten ervoor dat Richtlijn 95/46/EG van het Europees parlement en de Raad van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens wordt nageleefd.» in Richtlijn 2003/4/EG?
-
-Kunt u aangeven wanneer de uitzonderingsgronden die op basis van de Wet open overheid (Woo) toegepast kunnen worden bij verzoeken over 1) milieu-informatie en 2) informatie over emissies in het milieu verschillen van uitzonderingsgronden die zijn opgenomen in het Verdrag van Aarhus en Richtlijn 2003/4/EG?
-
-Kunt u aangeven of het Hof van Justitie van de Europese Unie (EU) uitspraken heeft gedaan waarin het Hof heeft bepaald dat dieraantallen gegevens zijn over informatie over emissies in het milieu?
-
-Klopt het dat, wanneer een document milieu-informatie bevat, dan per zin bekeken dient te worden of die passage milieu-informatie omvat en dat de aanwezigheid van milieu-informatie in een document niet betekent dat dat document in het geheel openbaar gemaakt moet worden en dat er in dat document in het geheel geen (persoons)gegevens gelakt kunnen worden, wanneer die (persoons)gegevens zelf geen milieu-informatie zijn?
-
-Onderkent u dat de rechtbank Den Haag in zijn uitspraak van 19 september 2024 heeft bepaald dat bepalingen in de Woo op basis van een Unierechtconforme interpretatie mogelijk buiten toepassing gelaten moeten worden?
-
-Kunt u een overzicht aanleveren van alle bepalingen in Europese wetgeving die openbaarmaking beperken (zoals de AVG of artikel 43 van de Dierproevenrichtlijn) en welke van deze bepalingen een strijdigheid met de Woo op kunnen leveren?
-
-Kunt u een overzicht aanleveren van alle bepalingen in nationale regelgeving die een bijzonder openbaarmakingsregime bevatten, zoals bijvoorbeeld artikel 7 van de Instellingswet Autoriteit Consument en Markt of artikel 7.2 van de Wet luchtvaart?
-
-Klopt het dat Nederland een zeer ruim openbaarmakingsregime kent in vergelijking met andere Europese landen zoals Duitsland of Oostenrijk?
-
-Klopt het - zoals de Autoriteit Persoonsgegevens aangeeft - dat gegevens van personenvennootschappen vaak te kwalificeren zijn als persoonsgegevens en daarmee onder de bescherming van de AVG vallen?
-
-Hoe moet artikel 5.1, eerste lid, aanhef en onderdeel d, van de Woo, worden uitgelegd in relatie tot overtredingen? Deelt u de opvatting van het Hof van Justitie van de EU dat ook overtredingen die enkel bestuursrechtelijk te sanctioneren zijn hieronder kunnen vallen? Vallen volgens u alle overtredingen hieronder die, op basis van de Unierechtelijke uitleg, een «criminal charge» kunnen opleveren, ongeacht of deze naar Nederlands recht ook een strafrechtelijke overtreding of misdrijf opleveren?
-
-Klopt het dat alle overtredingen van de Wet dieren hieronder vallen, omdat alle overtredingen ook als een strafrechtelijke overtreding of misdrijf kwalificeren op grond van de Wet op de economische delicten of de Wet dieren?
-
-Klopt het dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) ten onrechte gegevens over overtredingen van de Wet dieren niet geweigerd heeft op grond van artikel 5.1, eerste lid, aanhef en onderdeel d, van de Woo?
-
-Klopt het dat de NVWA het beleid hanteert dat derde belanghebbenden, over wie informatie openbaar wordt gemaakt middels een Woo-besluit, niet ontvankelijk zijn in een bezwaar tegen een Woo-besluit, wanneer er geen voorlopige voorziening is ingediend? Zo ja, hoe verhoudt dit beleid zich tot de uitspraak van de Raad van State van 18 januari 2023?
Foto Header: John Beckmann/ ANP