Bundel 23: De Grondwet van 1848 tot nu

bundel 23

Op 3 november 2023 was het 175 jaar geleden dat de Grondwet van 1848 werd afgekondigd. Die Grondwet legde de basis voor de parlementaire democratie. Deze bundel gaat over de ontwikkeling van de Grondwet gedurende deze 175 jaar. Tijdens een symposium op 2 november 2023 is de bundel aan de minister gepresenteerd. Precies één dag voor de dag waarop de Grondwet van 1848 175 jaar geleden werd afgekondigd dus.

In deze bundel behandelen verschillende wetenschappers op een aantal hoofdonderwerpen de ontwikkeling van de Grondwet sinds 1848. Zij kijken naar de effectiviteit en functionaliteit van de Grondwet in het licht van de uitdagingen van het verleden en die van de toekomst. Is de Grondwet op het door hen beschouwde punt toekomstbestendig of verdient zij verdere aanpassing en zo ja hoe?

Als de historische grondwettelijke ontwikkeling een ding leert, dan is het wel dat ondanks de functie van de Grondwet om principes en regels te bestendigen, de Grondwet vooral ook ‘actueel’ moest en moet zijn om de fundamentele waarden van democratie, rechtsstaat en goed bestuur te kunnen blijven beschermen en bevorderen. Om die reden is ook een aantal aanbevelingen die in deze bundel zijn geformuleerd op een rijtje gezet.

 

Titel

Bundel 23: De Grondwet van 1848 tot nu. Ontwikkelingsgeschiedenis, cruciale leerstukken en toekomstperspectief

 

Redactie

Aalt Willem Heringa i, Ronald Kroeze i en Kutsal Yesilkagit i

Auteurs

Karin van Leeuwen, Bert van den Braak i, Paul Bovend’Eert i, Alexander van Kessel i, Solke Munneke i, Kathalijne Buitenweg i, Leontine Loeber, Joris Gijsenbergh, Gerrit Voerman i, Klaartje Peters i, Toon Kerkhoff, Joost Sillen i, Maarten Stremler i, Antonia Waltermann, Janneke Gerards, Annelien de Dijn, Ashley Terlouw, Lisanne Groen i, Ingrid Leijten, Monica Claes.

Datum

November 2023

Inhoudsopgave van deze pagina:

1.

Inhoudsopgave

Inleiding

Aalt Willem Heringa, Ronald Kroeze en Kutsal Yesilkagit

Algemeen

De waardering van de Grondwet: een historische verkenning

Karin van Leeuwen

Je kunt niet aan de gang blijven. Grondwetsvoorstellen die het niet haalden

Bert van den Braak

Parlementair stelsel

De vertrouwensregel in de schaduw van de Grondwet

Paul Bovend’Eert

De ‘zwakke’ stee in het staatsbestel? Over conventies en regels in de kabinetsformatie.

Alexander van Kessel

Meer dan 175 jaar vragen: het parlementaire inlichtingenrecht

Solke Munneke

Democratie, kiesstelsel en politieke partijen

Het Nederlandse volk: eenheid en lappendeken

Kathalijne Buitenweg

De Grondwet en het kiesrecht; een voltooide ontwikkeling of niet?

Leontine Loeber

De politieke partij: wel in de wet, niet in de Grondwet?

Joris Gijsenbergh en Gerrit Voerman

Bestuurlijke organisatie

Decentralisatie: de Grondwet en de Nederlandse praktijk

Klaartje Peters

Grondwet, bestuurlijke organisatie van de Rijksoverheid en waarden van goed bestuur

Toon Kerkhoff

Internationalisering en Europeanisering

De Grondwet tussen Nederland en Europa

Joost Sillen en Maarten Stremler

Soevereiniteit in de context van Europeanisering en globalisering

Antonia Waltermann

Grondrechten

175 jaar grondrechten in de Grondwet

Janneke Gerards

Grondrechten als basis van de vrijheid

Annelien de Dijn

Het gelijkheidsbeginsel van art. 1: vliegwiel of symbool?

Ashley Terlouw

Rechtsstaat

‘De Grondwet waarborgt de grondrechten en de democratische rechtsstaat’

Lisanne Groen

De rol en plaats van de rechter in de Grondwet

Ingrid Leijten

Evaluaties

De Nederlandse Grondwet in vergelijkend perspectief: achterblijver, voortrekker of geluksvogel

Monica Claes

Doet de grondwet wat zij moet doen en is zij toekomstbestendig

Aalt Willem Heringa, Ronald Kroeze en Kutsal Yesilkagit

2.

Bestellen

3.

Meer informatie

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Liesbeth Weijs, Montesquieu Instituut (l.weijs@montesquieu-instituut.nl). Het Montesquieu Instituut publiceert met regelmaat bundels romdom een bepaald thema. Een overzicht van alle verschenen bundels is te vinden op de pagina Montesquieu Reeks.