Kamerbrief actualisatie Staat van de Unie

1.

Tekst

 

1

Aan de Voorzitter van de

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Prinses Irenestraat 6

Den Haag

Rijnstraat 8

2515 XP Den Haag

Postbus 20061

Nederland

www.rijksoverheid.nl

Onze Referentie

BZDOC-1050274694-16

Bijlage(n)

Datum 20 september 2022

Betreft Actualisatie Staat van de Unie Kamerbrief

Geachte voorzitter,

Op 28 april jl. ontving uw Kamer de Staat van de Unie Kamerbrief.

1

Hierin blikte

het kabinet terug op de belangrijkste ontwikkelingen in de Europese Unie van het

afgelopen jaar en presenteerde het kabinet een visie op de Europese agenda van

het komende jaar. De vaste Kamercommissie voor Europese Zaken verzocht op 7

juni jl. om een actualisatie van de Staat van de Unie in aanloop naar het

notadebat hierover op 26 september. In deze brief wordt aan dit verzoek voldaan.

De vaste Kamercommissie heeft tevens verzocht om een appreciatie van de State

of the Union-speech van Europese Commissievoorzitter Von der Leyen.

State of the Union-speech Commissievoorzitter Von der Leyen

Op 14 september jl. sprak Europese Commissievoorzitter Von der Leyen de

jaarlijkse Staat van de Unie uit. In de speech was zoals verwacht veel aandacht

voor Oekraïne en de energiecrisis.

2

Verder was er aandacht voor EU-uitbreiding,

het versterken van Europese democratieën en het versterken van de Europese

weerbaarheid en het concurrentievermogen. Ook sprak Von der Leyen vanuit de

Europese Commissie (hierna: de Commissie) steun uit voor het starten van een

Conventie om tot verdragswijziging te komen. Het kabinet deelt de analyse van

Von der Leyen dat Europa zich op een belangrijk punt begeeft door de

verschillende crises die tot veel onzekerheid leiden bij Europese burgers. Ook

onderstreept het kabinet het belang van eenheid binnen de Unie ten aanzien van

Oekraïne en de andere uitdagingen waar de Unie zich mee geconfronteerd ziet. De

in de speech aangekondigde voorstellen zijn aangeboden in een letter of intent

1

Kamerstuk 35982-3

2

De speech is hier terug te lezen

https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/ov/SPEECH_22_5493

2

Onze Referentie

BZDOC-1050274694-16

aan de voorzitter van het Europees Parlement.

3

Daarin zijn eveneens de

initiatieven als vervolg op de Conferentie over de Toekomst van Europa

gemarkeerd. De Commissie zal de aangekondigde voorstellen uitwerken in een

mededeling over het Commissie Werkprogramma 2023, dat naar verwachting op

18 oktober uitkomt. De kabinetsappreciatie hierover komt uw Kamer eind

november toe.

Actualisering Staat van de Unie

Sinds het verschijnen van de Staat van de Unie Kamerbrief op 28 april jl. hebben

zich verschillende ontwikkelingen voortgedaan. De oorlog in Oekraïne heeft een

grote stempel gedrukt op de Europese agenda. De voortgang op een aantal

Europese dossiers is door de huidige situatie versneld. De meest in het oog

springende ontwikkelingen zijn hieronder toegelicht, aan de hand van de zes

prioriteiten van het Commissie Werkprogramma voor 2022.

Een Europese Green Deal

Fit-for-55

De Raad heeft op een groot aantal onderdelen van het Fit-for-55 pakket algemene

oriëntaties bereikt, waaronder op het EU emissiehandelssysteem (ETS), de Effort

Sharing Regulation (ESR), de Richtlijn Hernieuwbare Energie (RED), de Richtlijn

Energie Efficiëntie (EED), CO2-emissies voertuigen en de verordening voor

landgebruik, verandering van landgebruik en bosbouw (LULUCF).

4

Deze

wetgevingsvoorstellen borgen samen het doel van ten minste 55%

broeikasgasreductie in de EU in 2030. Mede dankzij de inzet van Nederland en

gelijkgezinde lidstaten streeft ook de Raad in de bereikte algemene oriëntaties

naar een pakket dat optelt tot 55% reductie. Het kabinet blijft erop aandringen

dat de trilogen, die onder Tsjechisch voorzitterschap zijn gestart en voortgezet

worden, zo snel mogelijk en met behoud van ambitieniveau worden afgerond,

zodat het wetgevingspakket zo snel mogelijk kan worden geïmplementeerd.

Energie

De Russische inval in Oekraïne heeft grote gevolgen voor de Europese

energiemarkt. Het heeft geleid tot een forse stijging van de energieprijzen in

Europa en heeft laten zien in welke mate Nederland en Europa afhankelijk zijn van

Russische fossiele brandstoffen. Om zowel deze afhankelijkheid te verminderen,

alsook de energietransitie te versnellen, heeft de Commissie op 18 mei jl. het

REPowerEU-plan gepubliceerd.

5

Daarnaast werd tijdens de extra Energieraad van

26 juli jl. overeengekomen dat lidstaten hun gasconsumptie met 15%

verminderen waardoor de EU een krachtig en eensgezind signaal afgeeft richting

de Russische Federatie. Met het oog op de verminderde gasleveringen vanuit de

Russische Federatie is solidariteit binnen de EU en met Oekraïne van groot

3

De letter of intent is hier te zien:

https://state-of-the-

union.ec.europa.eu/system/files/2022-09/SOTEU_2022_Letter_of_Intent_EN_0.pdf

4

Voor een compleet overzicht van de uitkomst van de verschillende raden en de stand van

zaken van het Fit-for-55 pakket, zie de kamerbrief van 8 juli: Kamerstuk 22112-3461.

5

Hier is de kamer middels een BNC-fiche over geïnformeerd: Kamerstuk 22 112 nr. 3438

3

Onze Referentie

BZDOC-1050274694-16

belang.

6

Tijdens een extra Energieraad op 9 september jl. werd gesproken over

maatregelen om de energieprijzen te beperken en de impact van de hoge

energieprijzen te mitigeren.

7

De lidstaten riepen de Commissie op om

verschillende voorstellen hieromtrent nader uit te werken. Tegelijk met de State of

the Union-speech van Von der Leyen publiceerde de Commissie een uitgewerkt

voorstel, waarover tijdens een extra Energieraad op 30 september gesproken zal

worden. De Minister voor Klimaat en Energie zal op korte termijn een appreciatie

van dit voorstel met de Kamer delen. Het kabinet erkent de ernst van de situatie

van de hoge energieprijzen en heeft hierbij in het bijzonder aandacht voor

kwetsbare huishoudens.

Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk

Met de in het voorjaar bereikte politieke akkoorden over de Digital Markets Act

(DMA) en de Digital Services Act (DSA) zet de EU wereldwijd de standaard voor

platformregulering. Nederland is in Brussel één van de drijvende krachten achter

de DMA en de DSA geweest die samen de basis vormen van nieuwe, moderne

Europese wetgeving voor de digitale economie en de interne markt. De DMA is

vanaf 2023 van kracht en de DSA treedt in 2024 in werking.

8

Daarnaast is er een

akkoord bereikt in de trilogen over de Data Governance Act (DGA), welke eind

2023 in werking treedt. Tevens is er een politiek akkoord bereikt over de

herziening van de Netwerk- en Informatiebeveiliging richtlijn (NIB2). De

Nederlandse implementatie van deze richtlijn zal naar verwachting zomer 2024 in

werking treden. Daarnaast is voortgang gemaakt met de onderhandelingen over

de AI Act en Data Act.

9

Ook zijn de trilogen gestart voor de Verklaring over Europese digitale rechten en

beginselen. In het kader van het intensiveren van internationale partnerschappen

is er in mei jl. een eerste digitale partnerschap gelanceerd tussen de EU en Japan.

Om gemeenschappelijke normen te stellen voor cyberveiligheid en daarmee de

weerbaarheid van onze digitale samenleving te versterken heeft de Commissie op

15 september jl. een voorstel voor een Cyber Resilience Act gepresenteerd.

10

Een economie die werkt voor de mensen

Een sterke, open en stabiele Europese economie

De koopkracht van Europese burgers staat onder druk. De al oplopende inflatie is

verder opgestuwd door gestegen energie-, voedsel- en grondstofprijzen. Deze

uitdagingen vragen om een eensgezind en daadkrachtig optreden van de Unie,

6

Zie ook verslag Energieraad, Kamerstuk 21501-33, nr. 943

7

Verslag aan de Kamer volgt.

8

Zie Kamerstuk 21501-30-558 voor een appreciatie van de voorlopige akkoorden van de

DSA en DMA.

9

Zie Kamerstuk 21501-33-944 voor het verslag van de Telecomraad van 3 juni jl.

10

De Kamer wordt hier binnen de gebruikelijke termijn middels een BNC-fiche over

geïnformeerd.

4

Onze Referentie

BZDOC-1050274694-16

met economisch sterke lidstaten. Het kabinet heeft haar visie op de toekomst van

de Economische Monetaire Unie op 2 september jl. met de Kamer gedeeld.

11

Op 8 juli jl. heeft Nederland, na raadpleging van de Kamer en andere

belanghebbenden, het definitieve Herstel- en Veerkrachtplan (HVP) ingediend bij

de Commissie, waarmee aanspraak wordt gemaakt op de steungelden uit de

Europese Herstel- en Veerkrachtfaciliteit (HVF). Het Nederlandse HVP richt zich op

thema’s die voor het kabinet van zwaarwegend belang zijn, zoals volkshuisvesting

en de arbeidsmarkt. Ook wordt geïnvesteerd in digitalisering, onderwijs en zorg.

12

In het plan zet Nederland daarnaast vol in op de energietransitie. Bijna de helft

van de investeringen draagt bij aan een groene economie, en 35% van de

investeringen draagt bij aan het behalen van de doelstellingen van REPowerEU

waarmee de Europese economie duurzamer, en minder afhankelijk van Russische

fossiele brandstoffen moet worden. Doordat Nederland haar plan nu heeft

ingediend had het kabinet de mogelijkheid om – als eerste lidstaat – niet alleen de

REPowerEU-doelstellingen mee te nemen in het plan, maar ook andere

aanbevelingen voor 2022 voor de arbeids- en de woningmarkt, en voor de

energietransitie.

Op 8 september jl. publiceerde Commissie het voorstel-raadsuitvoeringsbesluit

(Council Implementing Decision) waarin een positief advies wordt gegeven aan de

Raad.

13

Uw Kamer is hierover dezelfde dag geïnformeerd.

14

De verwachting is dat

de lidstaten het raadsuitvoeringsbesluit voor het Nederlandse HVP tijdens de

Ecofinraad van 4 oktober behandelen. Daarna zal Nederland in gesprek gaan met

de Commissie over de financiële overeenkomst en de operationele regelingen.

Uiterlijk 31 december 2022 zal 70% van de subsidies door de Commissie moeten

zijn gecommitteerd.

In juni jl. werd een triloogakkoord bereikt over de richtlijn Toereikende

Minimumlonen in de EU. Deze richtlijn kan bijdragen aan opwaartse

sociaaleconomische convergentie en een gelijk speelveld in Europa. Nederland

heeft daarom op de Raad Werkgelegenheid en Sociaal Beleid in juni ingestemd

met het bereikte triloogakkoord.

15

Naar verwachting is de richtlijn uiterlijk eind

2024 geïmplementeerd in nationale regelgeving. Eveneens werd een

triloogakkoord bereikt over de richtlijn Women on Company Boards. Het kabinet

heeft ingestemd met het bereikte triloogakkoord in het kader van haar actieve

11

https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2022Z16101&did=

2022D33919

12

Het tweede en laatste concept van het Nederlandse herstelplan is op 24 juni naar de

kamer gestuurd (Kamerstuk 21501-07-1880) en het plan is formeel op 8 juli bij de CIE

ingediend. Hierover is uw kamer dezelfde dag geïnformeerd (Kamerstuk 21501-07-1880)

13

https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/recovery-coronavirus/recovery-and-

resilience-facility/recovery-and-resilience-plan-netherlands_en#assessment-of-the-

recovery-and-resilience-plan

14

https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2022Z16566&did=

2022D34811

15

Kamerstuk 35639, nr. E.

5

Onze Referentie

BZDOC-1050274694-16

emancipatie- en antidiscriminatiebeleid. Met het bereikte akkoord wordt een

belangrijke stap gezet in het bevorderen van gendergelijkheid binnen de Unie.

Open strategische autonomie

De discussie over de open strategische autonomie van de EU en het verminderen

van strategische afhankelijkheden staat onverminderd hoog op de Europese

agenda.

16

De gepresenteerde Commissievoorstellen staan dan ook vaak in het

teken van het versterken van de Europese weerbaarheid, veiligheid en

concurrentievermogen, en daarmee de positie van de EU op het wereldtoneel. Zo

heeft de Commissie op 19 september jl. het voorstel voor een Single Market

Emergency Instrument gepresenteerd, met als doel het in stand houden van het

vrije verkeer van goederen, diensten en personen in tijden van crises.

17

De

Nederlandse inzet voor de interne markt is uiteengezet in de Kamerbrief die op 17

juni jl. met de Kamer is gedeeld.

18

De Nederlandse inzet voor Europees

industriebeleid is op 8 juli jl. met de Kamer gedeeld.

19

Dit najaar zal het kabinet

de Kamer informeren over de invulling van motie Brekelmans over het mitigeren

van risicovolle strategische afhankelijkheden.

20

Een sterker Europa in de wereld

Gemeenschappelijk veiligheids-en defensiebeleid

Na de aanname van het Strategisch Kompas op 21 maart jl., zijn concrete stappen

gezet om het Kompas te implementeren. Verder is uw Kamer op 30 juni jl.

geïnformeerd over het Commissievoorstel voor een Verordening ter versterking

van de Europese defensie-industrie door middel van gemeenschappelijke

aanbestedingen.

21

Voorts heeft de Commissie de eerste middelen uit het Europese

Defensiefonds (EDF) toegekend aan consortia van bedrijven voor onderzoek en

ontwikkeling. Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen zijn betrokken bij 26

van de 61 door de EC geselecteerde consortia en scoort als 6

e

land in Europa.

Hiermee behaalt Nederland haar doelstelling in de Defensie Industrie Strategie om

tot de top-10 landen van Europa te behoren. Nederland zal zich, met oog op de

laatste ontwikkelingen, blijven inzetten voor een meer gelijk speelveld in Europa

en een sterkere Europese Defensie en Technologische Industriële Basis (DTIB)

waarin de Nederlandse DTIB ook voldoende positie heeft om het nationaal

veiligheidsbelang te kunnen blijven borgen. Hierbij acht Nederland het van belang

dat zo veel mogelijk gezamenlijk met andere EU-lidstaten wordt geïnvesteerd.

Over de laatste ontwikkelingen betreffende het EDF is uw Kamer op 16 september

jl. geïnformeerd in het verslag Informele Raad Buitenlandse Zaken Defensie 29-30

16

Het kabinet zet hierbij in op het borgen van publieke belangen zoals ons verdienvermogen

en (cyber)veiligheid, met behoud van een open economie en internationale

partnerschappen.

17

De Kamer zal hier binnen de gebruikelijke termijn middels een BNC fiche over worden

geïnformeerd.

18

Kamerstuk 22112-3437

19

Kamerstuk 29826-147

20

Kamerstuk 35925-V-97

21

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2022/06/30/def-bnc-fiche-2-

verordening-versterking-europese-defensie-industrie

6

Onze Referentie

BZDOC-1050274694-16

augustus 2022.

22

Tijdens de NAVO-top in juni benadrukte een groot deel van de

bondgenoten het cruciale belang van NAVO-EU samenwerking.

Relaties met derde landen

Oekraïne

De EU blijft enerzijds steun bieden aan Oekraïne en anderzijds de druk op Rusland

opvoeren om de Russische agressie tegen Oekraïne te beëindigden. Na het

verschijnen van de Staat van de Unie Kamerbrief eind april, is additionele steun

aan Oekraïne vanuit de Europese Vredesfaciliteit gefinancierd. In totaal maakte de

EU tot september EUR 2,5 miljard vrij voor lethale en niet-lethale steun aan

Oekraïne. Tijdens de informele Raad Buitenlandse Zaken/Defensie van 29 en 30

augustus jl. is overeengekomen om het voorstel van de Hoge Vertegenwoordiger

voor een EU Military Assistance Mission Ukraine verder uit te werken.

23

Op 3 juni jl. en op 21 juli jl. werden het zesde

24

en zevende

25

sanctiepakket

aangenomen, in reactie op de aanhoudende Russische agressie tegen Oekraïne.

De EU en het kabinet roepen derde landen op om EU-sancties niet te ondermijnen

en om sanctie-ontwijking door Rusland niet te vergemakkelijken.

Op 9 september jl. heeft de EU de EU-Rusland Visum Facilitatie Overeenkomst

(VFA) volledig opgeschort. Concreet betekent dit dat alle bestaande privileges

voor Russische visumaanvragers vervallen. Zo gelden vanaf de inwerkingtreding

van dit besluit op 12 september de normale visumleges, de gebruikelijke

beslistermijnen, de gebruikelijke bewijslastverdeling en de gebruikelijke

voorwaarden voor verkrijging van een (multiple entry) visum, conform de

visumcode.

Op 12 mei jl. heeft de Commissie de mededeling over de EU-Oekraïne Solidarity

Lanes gepresenteerd. Uw Kamer heeft de Kabinetsappreciatie van dit voorstel per

Kamerbrief ontvangen.

26

Met het Solidarity Lanes initiatief ondersteunt de EU o.a.

de graanexport vanuit Oekraïne over land (weg en spoor) en is inmiddels meer

dan 10 miljoen ton aan graan en zaden geëxporteerd.

27

Op 18 mei jl. publiceerde de Commissie de mededeling “Ukraine: Relief and

Reconstruction”. Deze mededeling schetste de kaders voor een platform voor de

22

Verslag Informele Raad Buitenlandse Zaken Defensie 29-30 augustus 2022 te Praag en

enkele overige zaken | Tweede Kamer der Staten-Generaal

23

Verslag Informele Raad Buitenlandse Zaken Defensie 29-30 augustus 2022 te Praag en

enkele overige zaken | Tweede Kamer der Staten-Generaal

24

https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/06/03/europese-unie-eu-zesde-

sanctiepakket-tegen-rusland-nieuws

25

https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/07/21/eu-nieuwe-sancties-zevende-

sanctiepakket-rusland-nieuws

26

Kamerstuk 36045-85

27

https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/FS_22_3169

7

Onze Referentie

BZDOC-1050274694-16

coördinatie van de wederopbouw van Oekraïne en zette een voorstel uiteen voor

macro-financiële bijstand (MFB) oplopend tot EUR 9 miljard in 2022. Deze EUR 9

miljard is additioneel aan de EUR 1.2 miljard liquiditeitssteun die dit voorjaar aan

Oekraïne is verstrekt. In juli jl. hebben de Raad en het Europees Parlement

goedkeuring gegeven aan de uitkering van een eerste tranche van EUR 1 miljard

MFB, welke op 1-2 augustus is uitgekeerd aan Oekraïne. Op 7 september jl. heeft

de Commissie een voorstel gepresenteerd voor de volgende tranche aan MFB van

EUR 5 miljard. Tijdens de informele Ecofin van 9-10 september hebben de

lidstaten aangegeven klaar te staan om deze tweede tranche te steunen en

daarvoor de benodigde garanties te verstrekken, onder voorbehoud van nationale

procedures. Naar verwachting stemt de RAZ van 20 september in met het

voorstel, nadat het Europees Parlement op 14 september instemde.

Zoals gemeld in onder andere de Commissiemededeling van 18 mei jl. en tijdens

de Ukraine Recovery Conference in Lugano van 4-5 juli jl. is de Commissie bereid

om samen met lidstaten een voortrekkersrol te spelen in de wederopbouw van

Oekraïne, in nauwe samenspraak met Oekraïne en internationale actoren

waaronder de G7, de G20 en de Internationale Financiële Instellingen.

28

Op 9

september jl. presenteerden de regering van Oekraïne, de Wereldbank en de

Commissie een analyse van de wederopbouwbehoeften van Oekraïne alsmede de

financiële noden om te kunnen overleven op korte termijn.

29

Deze needs

assessment is in nauw overleg met de Oekraïense autoriteiten tot stand gekomen

en biedt een sterke analytische basis voor een uitgebreide financiële en

operationele strategie voor de wederopbouw van Oekraïne. De Commissie en het

Duitse voorzitterschap van de G7 zijn voornemens om in oktober een

expertconferentie te organiseren over de wederopbouw van Oekraïne. Mogelijk

wordt hier ook nader gesproken over de vormgeving en invulling van het Ukraine

Reconstruction Platform.

30,

31,

32

EU-uitbreiding

De aanvragen voor EU-lidmaatschap van Oekraïne, Moldavië en Georgië werden

besproken tijdens de Europese Raad (ER) van 23 en 24 juni jl., op basis van de

opinies van de Commissie hierover die op 17 juni jl. werden gepresenteerd. Het

kabinet heeft het advies van de Commissie om Oekraïne, Moldavië en Georgië het

perspectief op EU-lidmaatschap te geven overgenomen, conform de inzet in de

kabinetsappreciatie van de opinies.

33

De ER erkende het Europese perspectief van

Oekraïne, Moldavië en Georgië en bevestigde dat de toekomst van deze landen in

de EU ligt. De ER heeft besloten de status van kandidaat-lidstaat toe te kennen

aan Oekraïne en Moldavië. De ER bevestigde ook dat het bereid is om de status

van kandidaat-lidstaat toe te kennen aan Georgië zodra de prioriteiten zoals

uiteengezet in de opinie van de Commissie zijn aangepakt. De voortgang van

28

https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/SPEECH_22_4302

29

https://documents1.worldbank.org/en/publication/documents-

reports/documentdetail/099445209072239810

30

https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/et/SPEECH_22_5225

31

Kamerstuk 21501-20-1805

32

https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/05/17/wederopbouw-oekraine-inzet-

nederland-en-internationaal-nieuws

33

Kamerstuk 23987-393

8

Onze Referentie

BZDOC-1050274694-16

ieder land richting de EU zal afhangen van de eigen merites om te voldoen aan de

Kopenhagencriteria. Hierbij dient de absorptiecapaciteit van de Unie om nieuwe

leden op te nemen in overweging genomen te worden.

Op 19 juli jl. vonden de eerste Intergouvernementele Conferenties (IGC’s) met

Noord-Macedonië en Albanië plaats. Dankzij een compromisvoorstel van het

voormalige Franse voorzitterschap heeft Bulgarije uiteindelijk de blokkade van het

onderhandelingsraamwerk voor Noord-Macedonië opgeheven. De

toetredingsonderhandelingen met Albanië kunnen nu starten. De

onderhandelingen met Noord-Macedonië zullen starten zodra de Macedonische

grondwet is aangepast, als onderdeel van het Franse voorstel. Het kabinet is

verheugd dat de eerste IGC’s hebben plaatsgevonden. Het kabinet blijft

gecommitteerd om beide landen te ondersteunen op hun weg richting toetreding

tot de EU.

Handel

Op 22 juni jl. heeft de Commissie een mededeling over de EU inzet voor afspraken

over handel en duurzame ontwikkeling in bilaterale handelsakkoorden

gepubliceerd. Het kabinet heeft deze mededeling verwelkomd.

34

In het kader van

een gelijk speelveld voor Europese bedrijven is het kabinet verheugd over de

inwerkingtreding van het internationaal aanbestedingsinstrument en het politiek

akkoord over het voorstel van de Commissie om de verstorende werking van

buitenlandse subsidies op de interne markt tegen te gaan.

35

Bevordering van onze Europese levenswijze

Migratie

Onder het Franse EU-voorzitterschap is een stap-voor-stap benadering

overeengekomen en gestart met de onderhandelingen in de Raad over onderdelen

van het asiel- en migratiepact. In juni jl. heeft de Raad zijn positie op de Eurodac-

en Screeningverordening vastgesteld, en een grote meerderheid van de lidstaten

sprak steun uit voor een solidariteitsverklaring, wat een vrijwillig mechanisme

omvat voor herplaatsingen en andere vormen van solidariteit zoals financiële of

operationele steun.

36

Het is een belangrijke stap voorwaarts in het Europese

migratiedebat, waarbij Nederland consistent in blijft zetten op een goede balans

tussen solidariteit en verantwoordelijkheid. In aanvulling daarop is een

Raadspositie aangenomen ten aanzien van de herziening van de

Schengengrenscode, waar Nederland de versterkte koppeling tussen de

Schengengrenscode en (secundaire) migratie verwelkomt. Zowel ten aanzien van

de Eurodac- en Screeningverordening als de Schengengrenscode is het nu aan het

Europees Parlement om positie in te nemen, alvorens de trilogen kunnen starten.

Een nieuwe impuls voor de Europese democratie

34

https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2022Z16096&did=

2022D33894

35

Kamerstuk 21501-30-557

36

Kamerstuk 32317-764

9

Onze Referentie

BZDOC-1050274694-16

Conferentie over de Toekomst van Europa

Op 9 mei jl. werd het eindverslag

37

van de Conferentie overhandigd aan het

gezamenlijk voorzitterschap van de Conferentie. De genoemde voorstellen en

maatregelen zijn gebaseerd op de uitkomsten van de Europese en nationale

burgerpanels, waaronder de Nederlandse burgerconsultaties Kijk op Europa. Een

appreciatie van de voorstellen uit de Conferentie, ging uw Kamer reeds toe op 10

juni jl.

38

Naar aanleiding van het eindverslag, hebben de EU-instellingen (de Raad, het

Europees Parlement en de Europese Commissie) afgesproken om te bespreken

hoe doeltreffend gevolg te geven aan de resultaten, elk binnen hun eigen

bevoegdheden en in overeenstemming met de Verdragen. Uw Kamer werd op 8

juli jl. geïnformeerd over de laatste stand van zaken omtrent de opvolging van de

uitkomsten.

39

Voortbouwend op de burgerdialogen Kijk op Europa en in lijn met

motie Koole II

40

, blijft het kabinet zich inzetten voor en faciliteert het een

levendige en goed geïnformeerde publieksdiscussie over de EU.

41

Momenteel

wordt de communicatiestrategie zoals benoemd in de motie Koole II verder

uitgewerkt. Uw Kamer zal in het najaar hier separaat over geïnformeerd worden.

Zoals ook aangegeven in de Kamerbrief inzake de wetgevings- en beleidsagenda

2022

42

, stelt het kabinet voor om, in afwachting van de plannen van het

voorzitterschap en de publicatie van het Commissiewerkprogramma waar de

uitkomsten van de Conferentie een plek zullen krijgen, om tijdens het

Commissiedebat Raad Algemene Zaken, gepland op 15 november a.s., de

uitkomsten van de Conferentie met uw Kamer te behandelen.

Rechtsstaat

De zorgen over de staat van met name de Poolse en Hongaarse rechtsstaat bleven

ook de afgelopen maanden onverminderd groot. Op 17 juni jl. heeft de Raad

ingestemd met het besluit ter goedkeuring van het Poolse herstelplan. Nederland

onthield zich van stemming. In de Kamerbrief van 14 juni jl.

is de overweging van

het kabinet toegelicht.

43

Op het moment dat Polen een verzoek tot uitbetaling

doet, zal Nederland er op toezien dat de Commissie zorgvuldig beoordeelt of Polen

de overeengekomen mijlpalen ook daadwerkelijk realiseert.

De Commissie heeft op 28 april jl. onder de MFK-rechtsstaatsverordening een

schriftelijke kennisgeving aan Hongarije gestuurd, waarmee de procedure om tot

opschorting of stopzetting van EU-middelen te komen daadwerkelijk is gestart.

44

Op 18 september jl. heeft de Commissie voor het eerst een voorstel aan de Raad

gedaan voor het opleggen van maatregelen aan Hongarije in het kader van de

37

Te raadplegen via: https://futureu.europa.eu/pages/reporting

38

Kamerstuk 35 508, T

39

Kamerstuk 35982-6

40

vlton8ky4kzy_opgemaakt.pdf (eerstekamer.nl)

41

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2022/05/27/kamerbrief-

inzake-uitvoering-over-een-publieksdiscussie-over-de-toekomst-van-europa

42

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2022/09/01/kamerbrief-

inzake-wetgevings-en-beleidsagenda-2022

43

Kamerstuk 21501-07-1861

44

Zie ook Kamerstukken II 2020/21, 21 501-02, nr.2485.

10

Onze Referentie

BZDOC-1050274694-16

MFK-rechtsstaatverordening. Het kabinet steunt deze stap en blijft er de komende

tijd op aandringen dat dit instrument zo volledig mogelijk wordt benut. Uw kamer

ontvangt op korte termijn een appreciatie van het Commissievoorstel. Ook blijft

Nederland er voor pleiten dat de Commissie, waar passend, inbreukprocedures

start. Het is in dit licht positief dat de Commissie op 15 juli jl. heeft besloten een

volgende stap te zetten in de lopende procedure over de anti-LHBTIQ wetgeving in

Hongarije en in de procedure gestart naar aanleiding van uitspraken van het

Poolse Grondwettelijk Hof dat essentiële onderdelen van het Unierecht opzij zette

met een beroep op de Poolse grondwet.

Op 13 juli jl. presenteerde de Commissie haar Rechtsstaatsrapport 2022, waarin

zij verslag doet van de rechtsstatelijke situatie in de EU als geheel en in de

lidstaten afzonderlijk. In lijn met de Nederlandse inzet, heeft de Commissie dit

jaar voor het eerst concrete aanbevelingen opgenomen in de landenhoofdstukken.

De kabinetsreactie op het rapport is op 9 september jl. aan de kamer verstuurd.

De minister van Buitenlandse Zaken,

W.B. Hoekstra