Commissie kondigt aan welke 100 steden deelnemen aan de EU-missie voor klimaatneutrale en slimme steden tegen 2030
De Commissie heeft vandaag aangekondigd welke 100 steden in de EU zullen deelnemen aan de EU-missie voor 100 klimaatneutrale en slimme steden tegen 2030, de zogenoemde “stedenmissie”. Het gaat om 100 steden uit alle 27 lidstaten en daarnaast om nog eens 12 steden uit landen die met Horizon Europa — het EU-programma voor onderzoek en innovatie (2021-2027) — zijn of kunnen worden geassocieerd.
In onze stedelijke gebieden woont 75 % van de EU-burgers. Wereldwijd zijn stedelijke gebieden goed voor meer dan 65 % van het energieverbruik en voor ruim 70 % van de uitstoot van CO2. Het is daarom belangrijk dat steden als ecosystemen voor experimenten en innovatie fungeren om alle anderen te helpen bij hun transitie naar klimaatneutraliteit tegen 2050.
Volgens Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, “is de groene transitie nu in heel Europa in volle gang. Maar er is altijd behoefte aan pioniers die nog hogere doelstellingen nastreven. Deze steden tonen ons de weg naar een gezondere toekomst. We zullen hen daarbij steunen! Laten we vandaag nog aan de slag gaan.”
In het kader van Horizon Europa zal de stedenmissie 360 miljoen euro voor de periode 2022-23 ontvangen om de innovatietrajecten naar klimaatneutraliteit in 2030 op te starten. De maatregelen op het gebied van onderzoek en innovatie zullen voor schone mobiliteit, energie-efficiëntie en groene stadsplanning zorgen en de mogelijkheid bieden gezamenlijke initiatieven te ontwikkelen en de samenwerking in synergie met andere EU-programma's te intensiveren.
De steden kunnen onder meer profiteren van op maat gesneden advies en bijstand van een speciaal door NetZeroCities beheerd missieplatform, extra financieringsmogelijkheden en de mogelijkheid om zich bij grote innovatieacties en proefprojecten aan te sluiten. De missie voorziet ook in netwerkmogelijkheden, de uitwisseling van beste praktijken tussen steden en steun om burgers bij de missie te betrekken.
Volgende stappen
De Commissie zal de 100 geselecteerde steden verzoeken om “klimaatstadcontracten” op te stellen met onder meer een algemeen plan voor klimaatneutraliteit in alle sectoren (bijvoorbeeld energie, gebouwen, afvalbeheer en vervoer) en de bijbehorende investeringsplannen. Bij dit proces zullen burgers, onderzoeksorganisaties en de particuliere sector worden betrokken. Door heldere en zichtbare toezeggingen in het kader van de klimaatstadcontracten te doen, kunnen de steden met de EU, de nationale en regionale autoriteiten en vooral met hun eigen burgers samenwerken om deze ambitieuze doelstelling te verwezenlijken.
Gezien de overweldigende belangstelling voor de missie (377 steden waren kandidaat om aan de missie deel te nemen), verleent de Commissie ook steun aan de niet-geselecteerde steden, onder meer via het missieplatform en financieringsmogelijkheden in het kader van het werkprogramma van de stedenmissie van Horizon Europa.
Enkele reacties van leden van de Commissie:
Volgens Frans Timmermans, uitvoerend vicevoorzitter voor de Europese Green Deal, “spelen steden een voortrekkersrol in de strijd tegen de klimaatcrisis. Of het nu gaat om het vergroenen van stedelijke ruimten, de strijd tegen luchtverontreiniging, het verminderen van het energieverbruik in gebouwen of het bevorderen van schone mobiliteit: steden nemen vaak het voortouw bij de veranderingen die Europa nodig heeft om onze transitie naar klimaatneutraliteit tot een goed einde te brengen. Mijn felicitaties aan de vandaag geselecteerde steden. Ik kijk uit naar de oplossingen die jullie zullen ontwikkelen om jullie inwoners en bedrijven naar een groenere toekomst te leiden.”
Margrethe Vestager, uitvoerend vicevoorzitter voor een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk: “We moeten de transitie van Europa naar klimaatneutraliteit versnellen om een einde aan onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te maken en voor onder meer schonere lucht en lagere energierekeningen voor onze burgers te zorgen. Het is prachtig dat zoveel steden daaraan willen meewerken. We kunnen hun ambitie ondersteunen met ons EU-budget voor onderzoek en innovatie. De stedenmissie kan een belangrijke bijdrage aan onze Green Deal leveren en ervoor helpen zorgen dat Europa tegen 2050 klimaatneutraal wordt.”
Mariya Gabriel, commissaris voor Innovatie, Onderzoek, Cultuur, Onderwijs en Jeugd: “De missies van Horizon Europa hebben een groot potentieel om de doelstellingen van de Europese Green Deal — onder meer Europese energiezekerheid — te verwezenlijken. De geselecteerde steden nemen het voortouw en hebben een groot geografisch bereik. We willen dat al onze regio's en burgers dankzij innovatie concrete voordelen kunnen genieten en dat grote en kleine steden met verschillende niveaus van ervaring en mogelijkheden de nodige middelen krijgen. Ik moedig alle steden aan om met alle belanghebbenden — onder wie natuurlijk hun burgers — samen te werken om gezamenlijk onze ambitieuze doelstellingen te verwezenlijken”.
Adina Vălean, commissaris voor Vervoer: “Door ernaar te streven tegen 2030 slim en klimaatneutraal te worden, zullen de 100 EU-steden natuurlijke “proeftuinen” zijn voor innovatieve geïntegreerde oplossingen voor veel van de problemen — bijvoorbeeld stedelijke mobiliteit — waarmee onze burgers worden geconfronteerd. Op basis van ons nieuw kader voor stedelijke mobiliteit beschikken ze over de instrumenten om interstedelijke en stedelijke mobiliteit gezond en duurzaam te maken, bijvoorbeeld door de komende tien jaar het hogesnelheidsspoorverkeer te verdubbelen en extra fietsinfrastructuur te ontwikkelen, in veilige fietspaden te investeren en voor connectiviteit met plattelands- en voorstedelijke gebieden te zorgen, zodat pendelaars duurzame mobiliteitsopties krijgen. Ik ben ervan overtuigd dat ze succesvol zullen zijn en ik moedig andere steden in heel Europa aan hun voorbeeld te volgen.”
Virginijus Sinkevičius, commissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij: “Mede dankzij de missie voor klimaatneutrale en slimme steden zullen we onze milieuverbintenissen op het gebied van nulverontreiniging, biodiversiteit en de circulaire economie kunnen nakomen. Veel van de geselecteerde steden hebben zich al voor het milieu ingezet in het kader van onze initiatieven Groene Hoofdstad, Green Leaf en Green City Accord door luchtverontreiniging, geluidsoverlast en afvalproblemen aan te pakken. De ambities van deze steden op het gebied van klimaat en innovatie — en de bredere financiering van onderzoek in het kader van de missie — zullen ertoe bijdragen dat de Europese burgers in groenere, schonere en gezondere steden kunnen leven.”
Achtergrondinformatie
De steden werd in november 2021 verzocht hun belangstelling voor de missie kenbaar te maken. De oproep verstreek op 31 januari 2022. In een eerste fase hebben onafhankelijke deskundigen elke blijk van belangstelling geëvalueerd. In een tweede fase heeft de Commissie aanvullende criteria toegepast met het oog op een geografisch evenwicht en een gevarieerde groep steden wat omvang, impact en innovatieve ideeën betreft. In totaal hebben 377 steden zich kandidaat gesteld om aan de stedenmissie deel te nemen. In de vandaag geselecteerde 100 EU-steden woont 12 % van de bevolking van de EU.
De Commissie heeft in september 2021 het startsein voor de missie voor 100 klimaatneutrale en slimme steden tegen 2030 gegeven met de goedkeuring van een mededeling over EU-missies, nadat de afzonderlijke uitvoeringsplannen van de missies in de zomer van 2021 waren goedgekeurd. Naast de stedenmissie zijn er nog vier andere EU-missies met betrekking tot wereldwijde uitdagingen: de aanpassing aan de klimaatverandering, het herstel van onze oceanen en wateren, gezonde bodems en kanker. Op 15 december 2021 is een specifiek werkprogramma voor missies in het kader van Horizon Europa gepubliceerd.
De missies zijn een nieuwigheid van Horizon Europa en ondersteunen prioriteiten van de Commissie, zoals de Europese Green Deal, een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk, het Europese kankerbestrijdingsplan, een economie die werkt voor de mensen en het Nieuw Europees Bauhaus. Zo is de klimaatmissie al een concreet element van de nieuwe strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering, maakt de kankermissie deel uit van het Europese kankerbestrijdingsplan en is de bodemmissie een vlaggenschipinitiatief van de langetermijnvisie voor de plattelandsgebieden van de EU.
Meer informatie