Vragen en antwoorden: vierde pakket beperkende maatregelen tegen Rusland
Wat heeft de EU vandaag aangenomen?
De EU heeft een vierde pakket beperkende maatregelen tegen Rusland aangenomen naar aanleiding van de brute agressie tegen Oekraïne en de Oekraïense bevolking. Deze sancties zullen de economische druk op het Kremlin verder opvoeren, zijn technologische basis ondergraven en de financiering van de invasie in Oekraïne beknotten.
De overeengekomen maatregelen betreffen:
-
-een volledig verbod op transacties met cruciale Russische staatsbedrijven in verschillende sectoren (het militair-industriële complex van het Kremlin);
-
-een EU-verbod op de invoer van staalproducten waarvoor momenteel EU-vrijwaringsmaatregelen gelden. Hierdoor loopt Rusland ongeveer 3,3 miljard euro aan exportinkomsten mis. Ter compensatie zullen verhoogde invoerquota worden verdeeld over andere derde landen;
-
-een verreikend verbod op nieuwe investeringen in de Russische energiesector, met beperkte uitzonderingen voor civiele kernenergie en het vervoer van bepaalde energieproducten naar de EU;
-
-een EU-verbod op de uitvoer van luxegoederen (zoals luxeauto's, juwelen enz.) om de Russische elite rechtstreeks te treffen;
-
-een verbod op het beoordelen van de kredietwaardigheid van Rusland en Russische bedrijven door ratingbureaus van de EU en het verlenen van ratingdiensten aan Russische klanten, waardoor zij nog meer toegang verliezen tot de financiële markten van de EU.
-
-De sanctielijst is uitgebreid met 15 personen en 9 entiteiten. De sancties gelden nu voor in totaal 877 personen en 62 entiteiten.
-
-De EU heeft vandaag samen met andere leden van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) besloten dat Russische producten en diensten niet meer in aanmerking komen voor de meestbegunstigingsbehandeling op de markten van de EU.
Waarom zijn staatsbanken, spoorwegen en het scheepvaartregister gedeeltelijk uitgesloten van het verbod op transacties?
Bij het opleggen van specifieke sancties selecteert de EU de maatregelen die het meest geschikt en toepasselijk zijn om de doelstellingen van de sanctieregeling te verwezenlijken. Er wordt ook rekening gehouden met mogelijke indirecte gevolgen voor de EU-actoren die de maatregelen naleven. Om de maatregel zo doeltreffend mogelijk te maken, selecteerde de EU in dit geval specifieke transacties met bepaalde staatsbedrijven. EU-sancties zijn altijd schaalbaar. Zoals blijkt uit de intensieve activiteit van de afgelopen weken, worden zij afhankelijk van de situatie ter plaatse opgeschaald.
Zullen de Verenigde Staten hun ratingbureaus ook verbieden om Russische bedrijven te beoordelen?
Deze EU-maatregel is nauw afgestemd met internationale partners. Het is aan de Verenigde Staten om aan te kondigen welke maatregelen zij precies zullen nemen.
Welke staalproducten vallen onder de sancties? Vallen ijzerproducten er ook onder?
De lijst van de betrokken staalproducten is opgenomen in bijlage 2 bij de wijzigingsverordening, zoals bekendgemaakt in het Publicatieblad van de EU. IJzerproducten staan niet op de lijst.
Waarom heeft de EU investeringen in de Russische energiesector niet helemaal verboden?
Het investeringsverbod voor de Russische energiesector is verreikend en uitgebreid. Sommige transacties zijn echter nodig om de levering van bepaalde energieproducten aan de EU te waarborgen. Met het oog op een nauwgezette controle moeten dergelijke investeringen vooraf worden goedgekeurd door de bevoegde nationale autoriteiten in de EU.
Welke luxegoederen vallen onder het verbod? Zijn er drempels? Hoe zullen deze worden toegepast?
Het verbod geldt voor een groot aantal luxegoederen, waaronder luxeauto's, huishoudelijke producten en horloges.
Er zijn verschillende drempels afhankelijk van de categorie luxegoederen, zodat het verbod geen gevolgen heeft voor de bescheidener behoeften van de Russische bevolking. De minimumdrempel is 300 euro.
De douaneautoriteiten van de EU zullen erop toezien dat verboden producten niet naar Rusland worden uitgevoerd.
Geldt het verbod op luxegoederen ook voor invoer uit Rusland (zoals kaviaar of wodka)?
Nee, dit pakket sancties is erop gericht Rusland luxegoederen uit de EU te ontzeggen.
Hoe denkt de EU te voorkomen dat verboden producten Rusland via derde landen bereiken? Zal de EU in de toekomst nog meer handelsbeperkingen invoeren?
Op grond van de huidige verordening is het al strikt verboden om de beperkende maatregelen te omzeilen, ook via derde landen. Dit komt neer op het schenden van de sancties.
Hoe voorkomt u dat oligarchen cryptoactiva gebruiken om sancties te omzeilen?
In het op 9 maart 2022 goedgekeurde sanctiepakket wordt glashelder uitgelegd dat cryptoactiva onder “effecten” vallen. Het bevestigt daarnaast de consensus dat leningen en kredieten ook cryptoactiva omvatten. Deze verduidelijkingen zullen bijdragen tot de correcte uitvoering van de bestaande beperkingen.
Theoretisch is het mogelijk om het aan een aantal banken opgelegde verbod om gebruik te maken van SWIFT, te omzeilen door middel van cryptoactiva of op andere wijze. Het zal echter niet onmiddellijk lukken om dat snel en efficiënt te doen. De markten zijn zich hiervan volledig bewust. Op het eerste gezicht is het gebruik van cryptovaluta om sancties te vermijden misschien relevanter voor onze beperkingen op kapitaaluitstromen uit Rusland.
Terwijl ontduiking van sancties via cryptovaluta aanvankelijk moeilijker te detecteren is, zijn cryptotransacties na ontdekking gemakkelijk te onderzoeken omdat zij volledig traceerbaar zijn en het praktisch onmogelijk is om daar verandering in te brengen.
Indien en wanneer grote hoeveelheden cryptoactiva worden omgezet in fiduciaire valuta (en omgekeerd), vallen deze transacties onder de zorgvuldigheidsregels ter bestrijding van witwassen.
Wij blijven de marktsituatie voortdurend in het oog houden. Eventuele aanwijzingen over niet-naleving van de sancties zullen door de bevoegde autoriteiten in de lidstaten worden onderzocht.
Ruslands meestbegunstigingsstatus wordt ingetrokken. Wat zijn daarvan de gevolgen?
Intrekking van de meestbegunstigingsstatus houdt in dat de voordelen die voortvloeien uit het WTO-lidmaatschap voor het betrokken land worden opgeschort. Daarbij gaat het met name om het voordeel dat leden elkaar niet mogen achterstellen. Zo garandeert de meestbegunstigingsbehandeling bijvoorbeeld dat een lid niet aan hogere tarieven wordt onderworpen dan andere leden, of aan invoerverboden die niet van toepassing zijn voor andere leden. Schorsing van de meestbegunstigingsbehandeling houdt in dat voor het betrokken lid — in dit geval Rusland — hogere tarieven en invoerverboden kunnen gelden.
De EU heeft besloten de invoertarieven niet te verhogen, maar een reeks sancties op te leggen die een verbod op de in- of uitvoer van goederen inhouden. Dit kost namelijk veel minder tijd en is ook doeltreffender dan het opstellen van een volledig nieuw tariefschema.
Door sancties op te leggen heeft de EU in de praktijk al een aantal handelsvoordelen weggenomen die Rusland voorheen genoot. Daarnaast heeft de EU ten aanzien van een aantal Russische banken beperkingen gesteld aan de financiële diensten die SWIFT verleent. Het betekent dat de meestbegunstigingsstatus in het kader van de Algemene Overeenkomst inzake de handel in diensten (GATS) voor Rusland ook buiten toepassing is verklaard. Met de sancties van vandaag worden Rusland opnieuw handelsvoordelen ontnomen.
Voorzitter Von der Leyen verklaarde dat de financiering van Rusland door toonaangevende multilaterale en internationale financiële instellingen wordt opgeschort. Om welke instellingen gaat het?
Het gaat om het Internationaal Monetair Fonds, de Wereldbankgroep, de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBWO) en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Hoewel het Russische lidmaatschap van deze instellingen vaak niet kan worden opgeschort, spant de EU zich samen met haar internationale partners in om te voorkomen dat Rusland financiering van deze instellingen krijgt. De EU werkt bijvoorbeeld samen met haar partners om ervoor te zorgen dat de EBWO Rusland en Belarus de toegang tot financiering en expertise van de EBWO ontzegt.
Kunt u ons meer vertellen over de internationale taskforce die is opgericht om de toepassing van de sancties te coördineren?
Zoals aangekondigd door de G7, is een internationale taskforce begonnen met de uitvoering van sancties. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om het handhaven van de bevriezing van tegoeden van op de lijst geplaatste personen. Binnen de Commissie leidt commissaris Reynders de “Freeze and Seize”-taskforce, die de werkzaamheden coördineert die op nationaal niveau door rechtshandhavingsinstanties, openbare ministeries en justitiële autoriteiten worden verricht om tegoeden van Russische en Belarussische personen tegen wie EU-sancties zijn afgekondigd, te identificeren, te bevriezen en waar mogelijk te confisqueren. De taskforce van de Commissie streeft naar gecoördineerde acties van de lidstaten, Eurojust en andere agentschappen, zoals Europol en eu-LISA. Zij werkt nauw samen met internationale partners, waaronder de internationale taskforce.
Meer informatie