Geopolitiek en de EU: ‘Oekraïne is al een bufferland’

In het NRC verscheen onlangs een interview met Jaap de Hoop Scheffer, Emeritus hoogleraar International Relations and Diplomatic Practice aan de FGGA. Hij vertelt dat hij zich, midden in een geopolitieke crisis, grote zorgen maakt over de spanningen tussen de NAVO en Rusland: ‘Oekraïne is al een bufferland.’

In 2008 was de Hoop Scheffer in Boekarest voor een NAVO-top. Alhoewel hij daar zijn verjaardag vierde, was het geen happy birthday, de spanningen liepen hoog op. Door de oorlogsdreiging rond Oekraïne moet de CDA-prominent en oud-minister van Buitenlandse Zaken nu vaak terugdenken aan die dagen.

Doodsbenauwd

In het interview spreekt de Hoop Scheffer over ontmoetingen die hij had met Putin. De oud secretaris-generaal: 'Poetin vindt onze samenleving verrot. Hij zei tegen mij: ‘U komt toch uit Nederland, hè? Jullie hebben toch het homohuwelijk?’ Hij is doodsbenauwd voor de oprukkende democratie en ik durf de stelling aan dat hij nog banger is voor de Europese Unie dan voor de NAVO. De Oekraïners mogen geen Polen worden, qua welvaart en vrijheid. Dat is zijn intrinsieke motivatie bij alles wat hij doet.'

Oekraïne als bufferland

In het interview wordt ook ingegaan op het oude idee dat Oekraïne beter af is met een neutrale status, als een soort bufferland. De Hoop Scheffer zegt hierover: ‘Ik ben daar absoluut niet aan toe. Tegelijkertijd weet iedereen - ook Poetin - dat Oekraïne in de voorzienbare en onvoorzienbare toekomst geen NAVO-lid wordt. Het is al een bufferland. Het is iets wat je NAVO-baas Jens Stoltenberg nooit zult horen zeggen, zijn functie staat dat niet toe, maar ik kan dat nu wel zeggen.’

Meer aandacht voor diplomatie, defensie en de EU

Tot slot geeft de Hoop Scheffer ook zijn mening over het nieuwe regeringsakkoord. Hij vindt het een goede zaak dat er meer aandacht is voor diplomatie, defensie en de EU, al is het in zijn opinie veel te laat. De Hoop Scheffer geeft aan dat in zijn ogen het CDA, zijn eigen partij, een Europese partij dient te zijn. ‘Ik kan me niet herinneren dat de bel voor Europa zo luid heeft geklonken als nu. De Britten zijn uit de EU. De VS kunnen wéér in een Trump-scenario terechtkomen. Voor Nederland is er wat mij betreft geen enkel alternatief voor de EU. Geen enkel.’