Gezamenlijke verklaring ter gelegenheid van de internationale dag van nultolerantie voor vrouwelijke genitale verminking

Vooruitlopend op de internationale dag van nultolerantie voor vrouwelijke genitale verminking op 6 februari 2022 hebben Josep Borrell Fontelles i (hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid/vicevoorzitter van de Commissie), Věra Jourová i (vicevoorzitter voor Waarden en Transparantie), Dubravka Šuica (vicevoorzitter voor Democratie en Demografie), Helena Dalli i (commissaris voor Gelijkheid) en Jutta Urpilainen i (commissaris voor Internationale Partnerschappen) nogmaals gezamenlijk bevestigd dat de EU vastberaden streeft naar uitbanning van genitale verminking van vrouwen overal ter wereld. Zij legden de volgende verklaring af:

“Vrouwelijke genitale verminking is een misdrijf en een schending van de mensenrechten. We moeten een einde maken aan deze praktijk.

Deze gruwelijke ingreep kan op geen enkele manier worden vergoelijkt. Hij kan tot infecties, onvruchtbaarheid en chronische pijn leiden en heeft zeer ernstige gevolgen voor de fysieke en mentale gezondheid van de vrouwen en meisjes die er het slachtoffer van zijn. Het leven en het welzijn van duizenden vrouwen en meisjes komt erdoor in gevaar. Sommigen overleven de ingreep niet.

Vrouwelijke genitale verminking komt intussen minder voor: een groot aantal gemeenschappen past deze vreselijke praktijk niet meer toe en bovendien veranderen de culturele normen mettertijd. Helemaal verdwenen is de praktijk echter nog steeds niet en de vooruitgang op dat vlak verloopt trager als gevolg van de COVID-19-pandemie. Wanneer er lockdownmaatregelen van kracht zijn, is het belangrijker dan ooit dat preventie-, beschermings- en zorgdiensten toegankelijk blijven.

De uitbanning van alle vormen van gendergerelateerd geweld, dus ook van vrouwelijke genitale verminking, staat centraal in het gelijkheidsbeleid van de EU. Sinds deze Commissie aan haar mandaatsperiode begon, heeft ze haar acties in Europa en elders ter wereld geïntensiveerd met het EU-actieplan inzake mensenrechten en democratie 2020-2024, de EU-strategie voor gendergelijkheid 2020-2025 en het EU-genderactieplan III. We hebben een strategie voor de rechten van het kind gepresenteerd, onder meer om een einde te maken aan geweld - waaronder vrouwelijke genitale verminking - tegen kinderen. Dit jaar komen we met een wetgevingsvoorstel om geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld te voorkomen en te bestrijden, en met een specifieke aanbeveling over het voorkomen van schadelijke praktijken.

We mogen geweld tegen vrouwen en meisjes niet tolereren.”

Achtergrond

Vrouwelijke genitale verminking wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie gedefinieerd als alle handelingen waarbij de externe geslachtsorganen van een vrouw gedeeltelijk of geheel worden verwijderd, of andere schade die zonder medische redenen aan vrouwelijke geslachtsorganen wordt toegebracht. Vrouwelijke genitale verminking is een wereldwijd probleem, dat ook in Europa bestaat. Alleen al in dertien Europese landen lopen naar schatting 180 000 meisjes het risico verminkt te worden, terwijl ca. 600 000 vrouwen in Europa de gevolgen van vrouwelijke genitale verminking ondervinden. Deze handelingen worden ten onrechte om diverse redenen van culturele, religieuze of sociale aard uitgevoerd op jonge meisjes tot de leeftijd van 15 jaar. Vrouwelijke genitale verminking is een vorm van kindermisbruik en geweld tegen vrouwen en meisjes die op korte en lange termijn ernstige fysieke en psychologische gevolgen heeft.

Vrouwelijke genitale verminking is strafbaar gesteld door het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld. Dat verdrag is door alle EU-lidstaten ondertekend en tot dusver door 21 lidstaten geratificeerd. De Commissie werkt samen met de Raad aan de toetreding van de EU tot het verdrag. De Commissie zal ook een voorstel op tafel leggen om geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld te voorkomen en te bestrijden, alsook een specifieke aanbeveling over het voorkomen van schadelijke praktijken.

Daarnaast zal het programma Burgers, gelijkheid, rechten en waarden geld beschikbaar blijven stellen voor projecten die door de lidstaten en de civiele samenleving worden opgezet om gendergerelateerd geweld, waaronder vrouwelijke genitale verminking, te bestrijden. Na de oproep tot het indienen van voorstellen in het kader van Daphne werden in 2021 40 projecten geselecteerd voor financiering; de begroting bedroeg toen 17,7 miljoen euro. Voor de nieuwe oproep tot het indienen van voorstellen, die loopt tot 12 april 2022, is 30,5 miljoen euro uitgetrokken en is onder meer een prioriteit vastgesteld die specifiek gericht is op bestrijding en preventie van geweld dat gerelateerd is aan schadelijke praktijken. De EU verleent ook financiering aan het CHAIN-project voor betere preventie van vrouwelijke genitale verminking, huwelijken op jonge leeftijd en gedwongen huwelijken en betere bescherming en ondersteuning van de slachtoffers, via opleiding, capaciteitsopbouw en bewustmakingsactiviteiten in Duitsland, Spanje, Frankrijk, Italië en België.

Ook het VN-verdrag inzake de rechten van het kind van 1989, waarbij alle EU-lidstaten partij zijn, veroordeelt vrouwelijke genitale verminking als een vorm van geweld tegen meisjes. In 2021 presenteerde de Commissie een EU-strategie voor de rechten van het kind, met concrete maatregelen en aanbevelingen om geweld tegen kinderen, met inbegrip van vrouwelijke genitale verminking, doeltreffend te voorkomen en te bestrijden.

In de context van het externe optreden en ontwikkelingssamenwerking is uitbanning van vrouwelijke genitale verminking nog steeds een kernactie in het kader van het EU-actieplan inzake mensenrechten en democratie 2020-2024 en het genderactieplan 2021-2025. Dit komt tot uiting in politieke dialogen en in concrete acties, zoals de steun aan het gezamenlijk programma van UNFPA en Unicef Global voor de uitbanning van vrouwelijke genitale verminking via het regionale programma Spotlight Africa, dat 7,5 miljoen euro heeft uitgetrokken voor het bestrijden van vrouwelijke genitale verminking in 17 partnerlanden. Ondanks de beperkingen tijdens de COVID-19-pandemie kregen ca. 650 000 vrouwen en meisjes hulp van diensten die zich inzetten tegen gendergerelateerd geweld en onder meer steun verlenen voor de preventie van schadelijke praktijken. Via haar Europees instrument voor democratie en mensenrechten steunt de EU nationale projecten ter bestrijding van vrouwelijke genitale verminking. In Somalië bijvoorbeeld verleent de EU steun om de maatschappelijke organisaties in staat te stellen te lobbyen en actie te voeren voor de vaststelling van beleid over vrouwelijke genitale verminking. In Sudan steunt de EU de wetgevingshervorming voor de afschaffing van vrouwelijke genitale verminking in plattelandsgemeenschappen.

Het nieuwe migratie- en asielpact dat de Commissie in september 2020 heeft voorgesteld, heeft tot doel de bescherming van personen met specifieke behoeften te versterken, in het bijzonder waar het gaat om vrouwen die gendergerelateerd leed hebben ondervonden. Dit houdt in dat deze vrouwen toegang moeten hebben tot medische zorg, juridische ondersteuning, aangepaste traumabegeleiding en psychosociale zorg in de verschillende stadia van de asielprocedure.

Meer informatie

Meer informatie over vrouwelijke genitale verminking en wat de Europese Unie doet om deze praktijk uit te bannen, is te vinden op de website.

Myth-Busting Female Genital Mutilation (FGM) (mythen over vrouwelijke genitale verminking ontkracht)

Onderzoek van het Europees Instituut voor gendergelijkheid ter raming van het aantal meisjes dat risico loopt op genitale verminking in Denemarken, Spanje, Luxemburg en Oostenrijk: FGM study: More girls at risk but community opposition growing (meer meisjes in gevaar, maar tegenstand in de gemeenschap neemt toe) (2021)

Video van commissaris Dalli en EP-leden Evelyn Regner en Assita Kanko over nultolerantie voor vrouwelijke genitale verminking.