Vragen en antwoorden: EU-strategie voor samenwerking in de Indo-Pacifische regio

Op 19 april 2021 nam de Raad conclusies aan over een EU-strategie voor samenwerking in de Indo-Pacifische regio, die hij op dezelfde dag ook goedkeurde[1]. Naar aanleiding van die conclusies hebben de Commissie en de hoge vertegenwoordiger op 16 september 2021 een gezamenlijke mededeling over de EU-strategie voor samenwerking in de Indo-Pacifische regio gepresenteerd.

Een EU-strategie voor samenwerking in de Indo‑Pacifische regio: waarom?

De Indo-Pacifische regio wordt vanuit strategisch oogpunt steeds belangrijker voor de EU. Dankzij haar toenemende economische, demografische en politieke gewicht speelt de regio een belangrijke rol bij de vormgeving van de internationale orde en de aanpak van wereldwijde uitdagingen.

De EU en de Indo-Pacifische regio zijn sterk met elkaar verbonden. De EU is al de grootste investeerder, de belangrijkste partner op het gebied van ontwikkelingssamenwerking en een van de belangrijkste handelspartners in de Indo-Pacifische regio. Samen zijn de Indo-Pacifische regio en Europa goed voor ruim 70 % van de wereldwijde handel in goederen en diensten en voor meer dan 60 % van de buitenlandse directe investeringsstromen.

De huidige dynamiek in de regio zorgt echter voor hevige geopolitieke concurrentie, bovenop de toenemende druk op handels- en aanvoerroutes en spanningen op technologisch, politiek en veiligheidsgebied.

Daarom heeft de EU besloten haar strategische betrokkenheid bij de Indo-Pacifische regio op te voeren.

Wat zijn de belangrijkste elementen van de EU-strategie voor de Indo-Pacifische regio?

Met een grotere betrokkenheid in de Indo-Pacifische regio streeft de EU naar het behoud van een vrije en open Indo-Pacifische regio voor iedereen en wil zij tegelijkertijd sterke en duurzame partnerschappen opbouwen. De basisboodschap is dat de EU haar samenwerking met de partners in de Indo-Pacifische regio zal intensiveren naar aanleiding van nieuwe ontwikkelingen die gevolgen hebben voor de regionale stabiliteit. De aanpak van de EU is erop gericht een op regels gebaseerde internationale orde, een gelijk speelveld en een open en eerlijk klimaat voor handel en investeringen tot stand te helpen brengen, de klimaatverandering aan te pakken en de connectiviteit met de EU te bevorderen.

De gezamenlijke mededeling bevat zeven prioriteiten voor het optreden van de EU:

• - 

  duurzame en inclusieve welvaart,
• - 

  groene transitie,
• - 

  oceaangovernance,
• - 

  digitaal bestuur en partnerschappen,
• - 

  connectiviteit,
• - 

  veiligheid en defensie,
• - 

  menselijke veiligheid.

Met de EU-strategie voor de Indo-Pacifische regio nodigen we onze partners in de regio uit om gezamenlijk gemeenschappelijke uitdagingen aan te pakken, het internationaal recht te handhaven en de waarden en beginselen te verdedigen waaraan wij hechten.

Wat wil de EU doen op het gebied van veiligheid en defensie?

De EU wil een open en op regels gebaseerde regionale veiligheidsarchitectuur bevorderen, met inbegrip van veilige scheepvaartverbindingen, capaciteitsopbouw en een verbeterde maritieme aanwezigheid van de EU-lidstaten in de Indo-Pacifische regio. Daarnaast zal de EU streven naar meer gezamenlijke oefeningen en havenaanlopen met de Indo-Pacifische partners, waaronder multilaterale oefeningen, om piraterij te bestrijden en de vrijheid van scheepvaart in de regio te beschermen.

De EU zal de dialoog met de partners over veiligheid en defensie intensiveren. Daarbij zal er ook aandacht zijn voor terrorismebestrijding en cyberbeveiliging. De EU zal ook de capaciteitsopbouw van de Indo-Pacifische partners met het oog op maritieme veiligheid ondersteunen. Daarnaast zal de EU de capaciteit van de partners in de strijd tegen cybercriminaliteit versterken.

Is de strategie van de EU voor de Indo-Pacifische regio gericht tegen China?

De EU is uit op samenwerking met de regio, niet op confrontatie. Onze hernieuwde inzet voor de regio omvat alle partners die met de EU willen samenwerken. We zullen deze samenwerking afstemmen op de specifieke beleidsterreinen waar partners op basis van gedeelde beginselen, waarden of wederzijds belang raakvlakken kunnen vinden.

De EU zal ook haar veelzijdige samenwerking met China ^[2] voortzetten door bilateraal te streven naar oplossingen voor gemeenschappelijke uitdagingen, samen te werken bij kwesties van gemeenschappelijk belang en China aan te moedigen zich in te zetten voor een vreedzame en bloeiende Indo-Pacifische regio.

Zijn mensenrechten een onderdeel van de EU-strategie voor de Indo-Pacifische regio?

De EU blijft onverminderd de mensenrechten en democratie verdedigen en alle instrumenten daartoe benutten: politieke en mensenrechtendialogen en -overleg, handelspreferenties en de integratie van mensenrechtenoverwegingen in alle beleidsmaatregelen en programma's van de EU.

De EU zal beperkende maatregelen (sancties) blijven instellen tegen personen, entiteiten en lichamen die verantwoordelijk zijn voor, betrokken zijn bij of in verband worden gebracht met ernstige schendingen van de mensenrechten eender waar ter wereld.

Op welke manier zal de EU haar Indo-Pacifische strategie in de praktijk brengen?

De EU-strategie omvat een aantal concrete acties, waaronder:

• - 

  Een partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst sluiten met Maleisië en met Thailand; onderhandelingen starten over een partnerschaps- en samenwerkingsovereenkomst met de Maldiven en de toekomstige partnerschapsovereenkomst van de EU met de landen in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan (ACS) volledig tot uitvoering brengen.
• - 

  Samenwerken met de Indo-Pacifische partners om mondiale waardeketens op te bouwen die veerkrachtiger en duurzamer zijn door de handels- en economische betrekkingen te diversifiëren en door technologische normen en regelgeving te ontwikkelen die in overeenstemming zijn met onze waarden en beginselen.
• - 

  De handelsbesprekingen van de EU met Australië, Indonesië en Nieuw-Zeeland afronden; de handelsbesprekingen met India hervatten en ook investeringsonderhandelingen openen; een economische partnerschapsovereenkomst sluiten met de Oost-Afrikaanse Gemeenschap; beoordelen of de handelsbesprekingen met Maleisië, de Filipijnen en Thailand hervat kunnen worden en of onderhandelingen over een interregionale handelsovereenkomst kunnen worden gestart met de Associatie van Zuidoost-Aziatische Staten (Asean).
• - 

  Groene allianties en partnerschappen sluiten met gemotiveerde en ambitieuze Indo-Pacifische partners om de klimaatverandering en milieuaantasting te bestrijden.
• - 

  De oceaangovernance in de regio versterken, onder meer door meer EU-steun voor de beheers- en controlesystemen voor visserij van de landen in de Indo-Pacifische regio, de bestrijding van illegale, ongemelde en ongereglementeerde visserij en de uitvoering van partnerschapsovereenkomsten inzake duurzame visserij.
• - 

  Het netwerk van digitale partnerschappen met Indo-Pacifische partners uitbreiden, en de mogelijkheid van nieuwe digitale partnerschapsovereenkomsten verkennen.
• - 

  De samenwerking op het gebied van onderzoek en innovatie in het kader van “Horizon Europa” versterken; nagaan op welke manier partners in de Indo-Pacifische regio die daarvoor in aanmerking komen, zoals Australië, Japan, de Republiek Korea, Nieuw-Zeeland en Singapore, bij dit programma betrokken kunnen worden.
• - 

  De connectiviteitspartnerschappen met Japan en India actiever uitvoeren; partners ondersteunen om een passend regelgevingskader tot stand te brengen en helpen de nodige financiering bijeen te brengen om de connectiviteit tussen Europa en de Indo-Pacifische regio concreet te verbeteren.
• - 

  Zoeken naar manieren om ervoor te zorgen dat de maritieme aanwezigheid van de EU-lidstaten beter wordt benut om de scheepvaartverbindingen en de vrijheid van scheepvaart in de Indo-Pacifische regio te helpen beschermen en tegelijkertijd de partners in de Indo-Pacifische regio te helpen bij de opbouw van capaciteit om de maritieme veiligheid te waarborgen.
• - 

  Meer ondersteuning bieden voor de gezondheidszorgstelsels en de pandemieparaatheid in de minst ontwikkelde landen in de Indo-Pacifische regio, en het gezamenlijke onderzoek naar overdraagbare ziekten in het kader van het onderzoeksprogramma Horizon Europa versterken.

Meer informatie

Gezamenlijke mededeling over een EU-strategie voor samenwerking in de Indo-Pacifische regio

Factsheet: een EU-strategie voor samenwerking in de Indo‑Pacifische regio

Toespraak over de Staat van de Unie door voorzitter Von der Leyen

[1] https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-7914-2021-INIT/nl/pdf

[2] Gezamenlijke mededeling: EU-China - Een strategische visie, 12 maart 2019