EP-onderzoek: EU-herstelfondsen alleen voor landen die rechtsstaat respecteren

In het meest recente EP i-opinieonderzoek geeft 81% van de respondenten aan dat EU i-fondsen alleen morgen worden uitbetaald aan landen die de rechtsstaat en democratische waarden respecteren.

Parlementsvoorzitter David Sassoli i zegt hierover: “Het Europees Parlement heeft duidelijk gemaakt dat de EU-herstelfondsen niet naar regeringen mogen gaan die democratische kernwaarden niet respecteren of de rechtsstaat niet handhaven. Dit onderzoek bevestigt dat een overweldigende meerderheid van de EU-burgers het daarmee eens is. Als je consequent de waarden van de EU ondermijnt, moet je geen EU-fondsen verwachten."

De Eurobarometer-enquête werd vandaag gepubliceerd door het Europees Parlement voorafgaand aan de jaarlijkse Staat van de Unie-toespraak die plaatsvindt op 15 september 2021. De enquête laat de publieke steun zien voor transparantie en effectieve controle van de EU-fondsen die worden uitbetaald onder het “NextGenerationEU”-programma. 53% van de ondervraagde burgers is het er volledig mee eens dat er zo’n effectieve controle moet komen, terwijl nog eens 32% het hiermee eens is. Gemiddeld genomen, deelt slechts 8% van alle EU-respondenten deze mening niet. Deze bevindingen komen overeen met het standpunt van het Europees Parlement, dat momenteel samen met de Europese Commissie i de nationale plannen van de lidstaten beoordeelt om erop toe te zien dat de fondsen worden gebruikt in lijn met het streven naar een groenere, meer digitale en veerkrachtige Europese samenleving.

Burgers vellen een positief oordeel over het Europese herstelprogramma ter waarde van 800 miljard euro: drie op de vijf burgers (60%) zijn van mening dat de “NextGenerationEU”-projecten hun land gaan helpen om de economische en sociale schade als gevolg van de coronapandemie aan te pakken. 59% denkt dat het programma hun land ook zal helpen om beter voorbereid te zijn op toekomstige uitdagingen. 53% van de Europese burgers heeft een positief beeld van de Europese Unie en 19% een vrij of zeer negatief beeld. In Nederland (41% en 21% ) en België (39% en 27%) is dat beeld iets minder positief.

De onderzoeksresultaten laten ook zien dat er grote bezorgdheid is in een aantal EU-landen over de manier waarop de nationale regeringen deze extra EU-fondsen daadwerkelijk gaan gebruiken. Terwijl gemiddeld 45% van de ondervraagden hierin hun nationale regeringen vertrouwt, uit 41% van de respondenten twijfels, wat wijst op aanzienlijke verschillen in vertrouwensniveaus in de EU. De Nederlandse overheid kan rekenen op 55% aan positieve antwoorden als het op vertrouwen aankomt; in België is dit 44%.

De publieke opinie ondersteunt ook duidelijk het standpunt dat het Europees Parlement in heeft genomen bij het debat over de noodzaak van voorwaardelijkheid, controle en transparantie.

Dit is terug te zien in de aanhoudende steun van de geënquêteerden voor de naleving van de rechtsstaat als voorwaarde voor de EU-fondsen. Vier op de vijf (81%) zijn het erover eens dat “de EU de lidstaten alleen middelen mag verstrekken op voorwaarde van de implementatie van de rechtsstaat en democratische beginselen door hun regering”. Uit de resultaten blijkt dat er in alle EU-lidstaten sprake is van enorme steun voor dit standpunt. Respect voor de rechtsstaat is een belangrijke prioriteit voor het Europees Parlement.

Veranderende politieke prioriteiten

Op de vraag welke kwesties het Europees Parlement als andere politieke prioriteiten zou moet aanhouden, zetten de respondenten actie tegen klimaatverandering wederom op de eerste plaats, gesteund door 43%. Ook in Nederland en België is dit de belangrijkste prioriteit. Overige prioriteiten die voor Nederlandse en Belgische respondenten van belang zijn, zijn maatregelen om armoede en sociale uitsluiting te bestrijden (NL 30% en BE 37%) en terrorismebestrijding (NL 38% en BE 32%). Migratie en asiel (NL 29%, BE 33%) en volksgezondheid (NL 27%, BE 30%) staan ook in de top-5.

Methodologie

Deze “Flash Eurobarometer”-enquête werd uitgevoerd voor het Europees Parlement door Ipsos Public Affairs van 17 tot en met 25 Augustus 2021. Het onderzoek vond online plaats. In totaal deden 26. 459 respondenten van 15 jaar en ouder mee, vanuit alle 27 lidstaten. De steekproefomvang per land bedroeg 500 interviews in Luxemburg, Cyprus en Malta en 1000 interviews in alle andere EU- landen.

Een gedetailleerd overzicht van de onderzoeksresultaten, als ook informatie per land, vindt u hier:

https://www.europarl.europa.eu/at-your-service/nl/be-heard/eurobarometer/soteu-flash-survey