Commissie stelt maatregelen voor om kinderrechten te handhaven en kinderen in nood te ondersteunen

De Commissie heeft vandaag de eerste alomvattende EU-strategie voor de rechten van het kind aangenomen, evenals een voorstel voor een aanbeveling van de Raad tot invoering van een Europese kindergarantie ter bevordering van gelijke kansen voor kinderen die risico lopen op armoede of sociale uitsluiting. Ter voorbereiding van beide initiatieven heeft de Commissie, in samenwerking met toonaangevende mondiale kinderrechtenorganisaties, 10 000 kinderen om hun mening gevraagd.

EU-strategie: zes thematische gebieden en voorgestelde maatregelen

• - 

  Kinderen als democratische vernieuwers: de Commissie stelt een reeks maatregelen voor, van het opstellen van kindvriendelijke juridische teksten tot het houden van overleg met kinderen in het kader van de conferentie over de toekomst van Europa en de uitvoering van het klimaatpact en de Green Deal i. De lidstaten moeten ook de deelname van kinderen aan het democratische leven mogelijk maken.
• - 

  Het recht van kinderen om hun potentieel ten volle te ontplooien, ongeacht hun sociale achtergrond: de Commissie streeft ernaar een Europese kindergarantie in te voeren om kinderarmoede en sociale uitsluiting te bestrijden. De Commissie zal bijvoorbeeld ook aandacht besteden aan de geestelijke gezondheid van kinderen en ondersteuning bieden voor gezond en duurzaam voedsel op scholen in de EU. De Commissie zal streven naar betere EU-brede normen voor onderwijs voor en opvang van jonge kinderen, en inclusief en hoogwaardig onderwijs tot stand brengen.
• - 

  Het recht van kinderen om gevrijwaard te blijven van geweld: de Commissie zal wetgeving voorstellen om gendergerelateerd en huiselijk geweld te bestrijden, en met aanbevelingen komen om schadelijke praktijken tegen vrouwen en meisjes te voorkomen. De lidstaten wordt verzocht geïntegreerde kinderbeschermingssystemen op te zetten en de werking ervan te verbeteren, te zorgen voor een krachtiger respons op geweld op scholen, en nationale wetgeving aan te nemen om een einde te maken aan lijfstraffen in elke context.
• - 

  Het recht van kinderen op kindvriendelijke justitie, als slachtoffer, getuige, verdachte, beklaagde of als partij in een gerechtelijke procedure: de Commissie zal bijvoorbeeld bijdragen aan gespecialiseerde justitiële opleidingen en met de Raad van Europa i samenwerken aan de uitvoering van de richtsnoeren voor kindvriendelijke justitie van 2010. De lidstaten zal bijvoorbeeld worden verzocht justitiële opleiding te ondersteunen en robuuste alternatieven voor gerechtelijke actie te ontwikkelen, zoals alternatieven voor detentie of bemiddeling in burgerlijke zaken.
• - 

  Het recht van kinderen om veilig te navigeren in de digitale omgeving en de kansen ervan te benutten: de Commissie zal de Europese strategie voor een beter internet voor kinderen actualiseren en de voorgestelde wet inzake digitale diensten moet zorgen voor een veilige online-ervaring. De Commissie roept de lidstaten op de regels inzake de bescherming van kinderen in de herziene richtlijn audiovisuele mediadiensten daadwerkelijk ten uitvoer te leggen en de ontwikkeling van de digitale basisvaardigheden van kinderen te ondersteunen. De Commissie dringt er bij ICT-bedrijven ook op aan om schadelijk onlinegedrag aan te pakken en illegale inhoud te verwijderen.
• - 

  De rechten van kinderen over de hele wereld: kinderrechten zijn universeel en de EU zal zich nog meer inzetten om deze rechten wereldwijd en in multilateraal verband te beschermen, te bevorderen en te verwezenlijken. Dit zal zij bijvoorbeeld doen door 10% van de middelen voor humanitaire hulp te besteden aan onderwijs in noodsituaties en aanhoudende crises. De Commissie zal uiterlijk in 2022 een jongerenactieplan voorbereiden om de participatie van jongeren en kinderen wereldwijd te bevorderen en de capaciteit op het gebied van kinderbescherming binnen EU-delegaties te versterken. De Commissie handhaaft ook een nultolerantiebeleid ten aanzien van kinderarbeid.

De nieuwe Europese kindergarantie

In 2019 maakten bijna 18 miljoen kinderen in de EU (22,2 % van alle kinderen) deel uit van een huishouden waarvoor armoede of sociale uitsluiting dreigde. Dit leidt tot een intergenerationele vicieuze cirkel van achterstand, met diepgaande en langdurige effecten op kinderen. De Europese kindergarantie heeft tot doel deze cyclus te doorbreken en gelijke kansen te bevorderen door te zorgen voor toegang tot een reeks essentiële diensten voor kinderen in nood (jonger dan 18 jaar - die het risico lopen op armoede of sociale uitsluiting).

In het kader van de Europese kindergarantie wordt de lidstaten aanbevolen kinderen in nood gratis en doeltreffende toegang te bieden tot:

• - 

  onderwijs voor en opvang van jonge kinderen - bijvoorbeeld gescheiden klassen vermijden;
• - 

  onderwijs en schoolactiviteiten - bijvoorbeeld adequate uitrusting voor afstandsonderwijs;
• - 

  ten minste één gezonde maaltijd per schooldag; en
• - 

  gezondheidszorg - bijvoorbeeld door de toegang tot medische onderzoeken en medische screeningprogramma's te vergemakkelijken.

Deze diensten moeten gratis zijn en gemakkelijk beschikbaar zijn voor kinderen in nood.

De Commissie beveelt ook aan dat de lidstaten kinderen in nood voorzien van daadwerkelijke toegang tot gezonde voeding en adequate huisvesting: Kinderen moeten bijvoorbeeld ook buiten schooldagen gezonde maaltijden krijgen en dakloze kinderen en hun gezinnen moeten toegang hebben tot adequate huisvesting.

Bij het identificeren van kinderen in nood en bij het ontwerpen van hun nationale maatregelen moeten de lidstaten rekening houden met de specifieke behoeften van kinderen met een minder gunstige uitgangspositie, zoals dakloze kinderen, kinderen met een beperking, kinderen met een precaire gezinssituatie of een migratieachtergrond, kinderen die tot een raciale of etnische minderheid behoren en kinderen in de alternatieve zorg.

Er is EU-financiering ter ondersteuning van deze acties beschikbaar in het kader van het Europees Sociaal Fonds Plus (EFS+), dat projecten financiert die sociale inclusie bevorderen, armoede bestrijden en in mensen investeren, alsook het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, InvestEU en de faciliteit voor herstel en veerkracht.

Enkele reacties van leden van de Commissie:

Dubravka Šuica, vicevoorzitter voor Democratie en Demografie: “Deze nieuwe alomvattende EU-strategie voor de rechten van het kind is een mijlpaal in onze werkzaamheden voor en met kinderen. We danken de betrokken kinderen voor hun bijdrage aan dit belangrijke initiatief. De strategie geeft een boodschap van hoop en is een oproep tot actie in de hele EU en daarbuiten. Met deze strategie bevestigen we ons engagement om samenlevingen tot stand te brengen die gezonder, veerkrachtig en egalitair zijn, waarin elk kind meetelt, wordt beschermd, en leert opkomen voor zichzelf. De politiek van vandaag en morgen wordt zowel voor als samen met onze kinderen gemaakt. Op die manier versterken we onze democratieën.”

Nicolas Schmit, commissaris voor Werkgelegenheid en Sociale Rechten: “Al vóór de pandemie liep 22 % van de kinderen in de EU het risico op armoede of sociale uitsluiting. Dit zou in Europa ondenkbaar moeten zijn. Het afgelopen jaar zijn deze bestaande ongelijkheden nog groter geworden. We moeten deze gevaarlijke cyclus doorbreken en ervoor zorgen dat kinderen in nood toegang hebben tot gezonde maaltijden, onderwijs, gezondheidszorg en adequate huisvesting, ongeacht hun achtergrond. De Commissie staat klaar om de lidstaten op allerlei manieren te ondersteunen om een echt verschil te maken in het leven van kinderen.”

Didier Reynders, commissaris voor Justitie: “Elk kind in de EU heeft recht op dezelfde bescherming en toegang tot essentiële diensten, ongeacht zijn achtergrond. Toch is een op de drie kinderen in de EU wel eens anders behandeld dan andere kinderen. Van ongelijke toegang tot digitale technologie of sociaal-economische steun tot een gebrek aan bescherming tegen misbruik thuis: veel te veel kinderen hebben extra hulp nodig. De nieuwe strategie die we vandaag presenteren, is een plan om die hulp te bieden.”

Volgende stappen

De uitvoering van de EU-strategie zal op EU- en nationaal niveau worden gemonitord, en de Commissie zal op het jaarlijkse EU-forum voor de rechten van het kind verslag uitbrengen over de geboekte vooruitgang. Eind 2024 zal een evaluatie van de strategie worden uitgevoerd, en daaraan zullen kinderen deelnemen.

De Commissie roept de lidstaten op het voorstel voor de aanbeveling van de Raad tot invoering van een Europese kindergarantie snel goed te keuren. Binnen zes maanden na de goedkeuring ervan worden de regeringen aangemoedigd om bij de Commissie nationale actieplannen in te dienen voor de uitvoering ervan. De Commissie zal de vooruitgang in het kader van het Europees semester monitoren en zo nodig landspecifieke aanbevelingen doen.

Achtergrond

Zoals door meer dan 10 000 kinderen werd benadrukt in hun bijdrage aan de voorbereiding van het vandaag voorgestelde pakket, worden kinderen binnen en buiten de EU nog steeds geconfronteerd met sociaal-economische uitsluiting en discriminatie op grond van hun eigen afkomst, status, geslacht of seksuele gerichtheid — of die van hun ouders. De stem van kinderen wordt niet altijd gehoord en hun mening wordt niet altijd meegenomen in zaken die hen aangaan. Deze problemen zijn nog verergerd door de COVID-19-pandemie. De Commissie reageert met een overkoepelende strategie voor de komende vier jaar die moet voortbouwen op alle EU-maatregelen ter bescherming en bevordering van de kinderrechten, met duidelijke maatregelen voor verbetering. Zij moet de lidstaten ook ondersteunen bij het optimaal benutten van EU-middelen.

Voorzitter Von der Leyen heeft de Europese kindergarantie aangekondigd in haar politieke beleidslijnen voor 2019-2024. De Europese kindergarantie vormt een aanvulling op de tweede pijler van de strategie voor de rechten van het kind. Het is ook een belangrijk resultaat van het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten, dat op 4 maart 2021 is aangenomen en rechtstreeks aansluit bij beginsel 11 van de pijler: kinderopvang en hulp aan kinderen. In het actieplan wordt voorgesteld dat de EU ernaar streeft dat tegen 2030 ten minste 15 miljoen mensen - onder wie ten minste 5 miljoen kinderen - niet meer hoeven te vrezen voor armoede.

Meer informatie

Webpagina en factsheets: EU-strategie voor de rechten van het kind en Europese kindergarantie

Persbericht - “Children speak up about the rights and the future they want”

Our Europe. Our Rights. Our Future. Volledig verslag/ Samenvatting van het verslag

Meest recente informatie over het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten