Hongkong: EU-verslag wijst op verontrustende politieke achteruitgang
De Europese Commissie i en de hoge vertegenwoordiger i hebben vandaag verslag uitgebracht over de politieke en economische ontwikkelingen in de Speciale Administratieve Regio Hongkong. Dit 23e jaarverslag aan het Europees Parlement en de Raad beslaat de ontwikkelingen in 2020.
Hoge vertegenwoordiger en vicevoorzitter Josep Borrell i verklaarde: “In de loop van 2020 hebben we een alarmerende verslechtering van de politieke situatie in Hongkong vastgesteld. De door Peking opgelegde nationale veiligheidswet wordt gebruikt om democratische krachten, afwijkende meningen en pluralisme te onderdrukken en de fundamentele vrijheden uit te hollen. De arrestatie van tientallen prodemocratische activisten in januari van dit jaar heeft bevestigd dat deze ontwikkeling steeds sneller verloopt. China is bezig het beginsel van “één land, twee systemen” bewust te ontmantelen en schendt daarmee zijn internationale verplichtingen en de basiswet van Hongkong. De gisteren in Peking goedgekeurde regressieve wijzigingen van de kieswet betekenen wederom een stap achteruit.”
Ernstige uitholling van autonomie, democratie en fundamentele vrijheden
Volgens het verslag kreeg Hongkong het afgelopen jaar te maken met een verdere ernstige uitholling van zijn hoge mate van autonomie, zijn democratische beginselen en de fundamentele vrijheden, terwijl de Chinese autoriteiten hadden beloofd die tot ten minste 2047 te beschermen. Deze snelle verslechtering doet vragen rijzen over de bereidheid van China om zijn internationale verplichtingen en zijn toezeggingen aan de bevolking van Hongkong in het kader van het “één land, twee systemen”-beginsel en de basiswet van Hongkong na te komen.
Op 30 juni 2020 heeft het Permanent Comité van het Chinese Volkscongres een nationale veiligheidswet opgelegd aan Hongkong. De inhoud van die wet gaf aanleiding tot ernstige bezorgdheid, die grotendeels terecht bleek gezien de gebeurtenissen die erop volgden. De veiligheidswet zette een rem op de uitoefening van beschermde rechten en vrijheden in Hongkong en leidde tot onderdrukking van de oppositie, waarbij tal van prodemocratische activisten werden gearresteerd. De tendens in de richting van zelfcensuur in de media, de wetenschap en de maatschappij is versneld. Er bestaat ook bezorgdheid over de extraterritoriale effecten van de veiligheidswet en de potentiële rechtstreekse gevolgen voor burgers, bedrijven en belangen van de EU. De Chinese autoriteiten hebben het toezicht op Hongkong verscherpt. Het vertrouwen in de integriteit en onpartijdigheid van de rechterlijke macht is nog altijd groot, maar het is minder duidelijk in welke mate rechters nog de rechten en vrijheden kunnen beschermen bij de toepassing van de veiligheidswet.
De verkiezingen van de Wetgevende Raad die op 6 september 2020 hadden moeten plaatsvinden, werden een jaar uitgesteld. Volgens de regering was dit noodzakelijk vanwege de uitbraak van COVID-19. In november hebben de autoriteiten van Hongkong vier prodemocratische wetgevers uitgewezen na een besluit van het Permanent Comité van het Chinese Volkscongres in Peking, waarmee de hoge mate van autonomie van Hongkong en de democratische controlemechanismen verder werden ondermijnd.
Het jaarverslag wijst op de gedeelde belangen en banden tussen de Europese Unie en Hongkong. Niet alleen zijn er sterke en hechte intermenselijke banden, maar Hongkong herbergt ook ongeveer 1 560 Europese bedrijven en 163 miljard euro aan Europese investeringen. Zelfs tijdens de moeilijke context van een wereldwijde pandemie bedroeg de totale bilaterale handel in 2020 27,4 miljard euro, waarmee Hongkong op de twaalfde plaats staat van handelspartners van de EU in Azië. Meer dan 60 % van de directe buitenlandse investeringen in of uit China gaat via Hongkong. Het opleggen van de nationale veiligheidswet en de verslechtering van de situatie in Hongkong in 2020 hadden een negatief effect op het ondernemingsklimaat.
Het vandaag goedgekeurde jaarverslag heeft geen betrekking op de politieke en economische ontwikkelingen in Hongkong in 2021, zoals de arrestatie op 6 januari en daaropvolgende vervolging van mensen die betrokken waren bij de prodemocratische voorverkiezingen in juli 2020 en het besluit van het Chinese Volkscongres van 11 maart om wijzigingen in het kiesstelsel van Hongkong op te leggen — een besluit dat aanzienlijke gevolgen zal hebben voor de democratische verantwoordingsplicht en het politieke pluralisme in Hongkong.
Achtergrondinformatie
Sinds de overdracht van Hongkong aan de Volksrepubliek China in 1997 hebben de Europese Unie en haar lidstaten de politieke en economische ontwikkelingen in de Speciale Administratieve Regio Hongkong binnen het kader van het “één land, twee systemen”-beginsel op de voet gevolgd.
Volgens de afspraak van 1997 met het Europees Parlement publiceren de Europese Commissie en de hoge vertegenwoordiger jaarlijks een verslag over de politieke en economische ontwikkelingen in Hongkong. Dit 23e jaarverslag heeft betrekking op 2020.
De EU nam op 28 juli naar aanleiding van de oplegging van de nationale veiligheidswet onder andere de volgende maatregelen:
-
-zes EU-lidstaten hebben hun uitleveringsverdragen met Hongkong, of de onderhandelingen daarover, opgeschort;
-
-de autoriteiten van de lidstaten houden strengere controles op de uitvoer voor eindgebruik in Hongkong;
-
-diplomatieke vertegenwoordigers van de EU en de lidstaten in Hongkong coördineren hun aanwezigheid bij de rechtszittingen van prodemocratische activisten;
-
-de EU intensiveerde haar contacten met het maatschappelijk middenveld in Hongkong;
-
-studenten, wetenschappers en universiteitsmedewerkers uit Hongkong blijven deelnemen aan een breed scala aan uitwisselingen in het kader van Erasmus+ en bilaterale uitwisselingsprogramma's van EU-lidstaten;
-
-er worden geen nieuwe onderhandelingen met Hongkong geopend;
-
-de EU heeft ook voortdurend contact onderhouden met de autoriteiten van Hongkong en Peking om haar bezorgdheid kenbaar te maken. Dit gebeurde onder meer tijdens de top EU-China van 22 juni 2020 en de bijeenkomsten van de leiders van de EU en China op 14 september en 30 december.
Tijdens de Raad Buitenlandse Zaken van 22 februari 2021 bevestigden de EU-ministers van Buitenlandse Zaken dat de EU klaar staat om aanvullende maatregelen te nemen in reactie op een verdere verslechtering van de politieke vrijheden en de mensenrechten in Hongkong. In het licht van de goedkeuring door het Chinese Volkscongres op 11 maart 2021 van een besluit inzake het kiesstelsel van Hongkong zal de EU aanvullende maatregelen overwegen en meer aandacht besteden aan de situatie in Hongkong in het kader van de algemene betrekkingen tussen de Europese Unie en China.
Meer informatie