Humanitaire actie: nieuwe visie voor de wereldwijde steunverlening van de EU tegen de moeilijke achtergrond van COVID-19
Vandaag heeft de Commissie voorgesteld de wereldwijde impact van het humanitaire optreden van de Europese Unie te versterken om tegemoet te komen aan de aanzienlijk toegenomen humanitaire behoeften die door de COVID-19-pandemie nog zijn verergerd.
In de mededeling wordt een reeks belangrijke maatregelen voorgesteld om de verlening van humanitaire hulp te bespoedigen door de middelen daarvoor uit te breiden, een gunstiger klimaat voor de humanitaire partners te ondersteunen en de diepere oorzaken van crises aan te pakken op basis van een “Team Europa”-benadering. Daarnaast vestigt de mededeling opnieuw de aandacht op het internationaal humanitair recht en bevat zij maatregelen om de dramatische humanitaire impact van de klimaatverandering aan te pakken.
Josep Borrell i, hoge vertegenwoordiger en vicevoorzitter, verklaarde: “Vandaag duren humanitaire crises gemiddeld ruim negen jaar, sommige zelfs nog langer. Vele crises, bijvoorbeeld in Jemen en Syrië, dreigen te worden “vergeten”. Maar de EU vergeet niet. Humanitaire hulp is een van de meest tastbare voorbeelden van het externe optreden van de EU en het bewijs van onze solidariteit. De eerbiediging van het internationaal humanitair recht moet meer dan ooit centraal staan in ons buitenlands beleid om een humanitair optreden te ondersteunen dat op duidelijke principes is gestoeld en om burgers te beschermen alsook de humanitaire hulpverleners die hun leven op het spel zetten om die burgers te beschermen, overal ter wereld.”
Janez Lenarčič i, commissaris voor Crisisbeheer, verklaarde: “De mondiale verantwoordelijkheid van de EU als humanitaire actor is nooit belangrijker geweest dan nu, in een tijd waar de gevolgen van crises snel uitdijen en de beginselen van humanitaire hulp op nauwelijks eerder geziene wijze in het gedrang komen. Dit is betreurenswaardig, op een moment dat de behoeften een recordhoogte bereiken, maar de mondiale donorbasis verontrustend klein blijft. We moeten beter doen, door ervoor te zorgen dat ons humanitaire optreden efficiënter wordt en meer impact heeft. We moeten het best mogelijke antwoord kunnen bieden zodra een crisis zich aandient. In deze nieuwe strategische visie zetten we uiteen hoe de EU de meest behoeftigen beter kan helpen en leiderschap kan tonen in een tijd waarin het verlenen van op duidelijke principes gestoelde hulp een dringende noodzaak is.”
Een nieuwe capaciteit voor de Europese humanitaire respons opzetten
De EU zal een nieuwe capaciteit voor de Europese humanitaire respons opzetten om rechtstreeks te interveniëren in humanitaire crises, wanneer traditionele mechanismen voor humanitaire hulpverlening via EU-partners of hun capaciteit mogelijk ondoeltreffend of ontoereikend zijn. Deze capaciteit zal erop gericht zijn logistieke aspecten, waaronder vervoer, te faciliteren door middelen te bundelen en ervoor te zorgen dat zij gemakkelijker kunnen worden ingezet ter plaatse. Het zou daarbij onder meer kunnen gaan om logistieke beoordelingen, ondersteuning wanneer middelen voor het eerst worden ingezet, steun voor aanbestedingen, het aanleggen van voorraden, vervoer en/of distributie van hulpgoederen, waaronder COVID-19-vaccins, en levering ervan in kwetsbare landen. De capaciteit zal functioneren in samenwerking met en in aanvulling op het EU-mechanisme voor civiele bescherming, en er zal gebruik worden gemaakt van de operationele ondersteuning van het EU-coördinatiecentrum voor respons in noodsituaties.
Opkomen voor de naleving van het internationaal humanitair recht
Het gebeurt steeds vaker dat strijdende partijen directe en vaak opzettelijke aanvallen uitvoeren op burgers, ziekenhuizen en scholen, hetgeen in strijd is met het internationaal humanitair recht. In 2019 werden 277 aanvallen op humanitaire hulpverleners gemeld; daarbij kwamen 125 hulpverleners om het leven. De EU zal daarom de naleving van het internationaal humanitair recht nog duidelijker centraal stellen in het externe optreden van de EU om de burgerbevolking te beschermen. Concreet zal de EU:
-
-consequent controleren op schendingen van het internationaal humanitair recht;
-
-het beginsel van zorgvuldigheid versterken in alle externe instrumenten van de EU;
-
-ervoor blijven zorgen dat het internationaal humanitair recht volledig tot uiting komt in het sanctiebeleid van de EU, onder meer door consequent humanitaire uitzonderingen op te nemen in de sanctieregelingen van de EU.
De diepere oorzaken aanpakken door de synergieën tussen humanitaire hulp, ontwikkeling en vredesopbouw te benutten
Humanitaire hulp alleen kan de complexe onderliggende oorzaken van conflicten en andere crisissituaties niet oplossen. De EU zal daarom haar inspanningen op het gebied van dringende hulp opvoeren door nauw samen te werken met actoren op het gebied van ontwikkeling en vredesopbouw om de dieperliggende oorzaken van crises aan te pakken en langetermijnoplossingen voor humanitaire noodsituaties te bevorderen.
Eurobarometer - krachtige steun van de bevolking voor de humanitaire actie van de EU
In de aanloop naar de goedkeuring van de vandaag uitgebrachte mededeling heeft de Commissie in de 27 lidstaten gepeild naar de mening van burgers over de humanitaire hulp van de EU. Uit de resultaten van de enquête blijkt dat er duidelijke steun is voor het humanitaire optreden van de EU, waarbij 91 % van de respondenten zich positief uitsprak over door de EU gefinancierde activiteiten op het gebied van humanitaire hulp. Bijna de helft van de respondenten is van mening dat de EU het huidige niveau van steun voor humanitaire hulp moet handhaven, en vier op de tien respondenten zijn van mening dat de financiering moet worden verhoogd.
Achtergrondinformatie
De Europese Unie is samen met haar lidstaten 's werelds grootste donor van humanitaire hulp, goed voor ongeveer 36 % van de wereldwijde humanitaire hulp.
Vandaag staat humanitaire hulp voor een ongekende reeks uitdagingen. Volgens de Verenigde Naties zullen dit jaar ruim 235 miljoen mensen humanitaire hulp nodig hebben, wat neerkomt op 1 op 33 personen wereldwijd. Dat is een stijging met 40 % ten opzichte van de schattingen van de behoeften in 2020 en bijna drie keer zoveel als in 2014. Ook het aantal gedwongen ontheemden nam toe, tot 79,5 miljoen eind 2019.
Tegelijkertijd wordt de kloof tussen middelen en behoeften steeds groter. In 2020 stegen de oproepen van de VN voor humanitaire hulp tot bijna 32,5 miljard euro - het hoogste bedrag ooit mede vanwege de impact van COVID-19 - terwijl slechts 15 miljard euro aan financiering werd verstrekt. Het ziet ernaar uit dat deze kloof op het gebied van wereldwijde humanitaire financiering dit jaar verder zal toenemen, wat duidelijk aantoont dat een bredere donorbasis noodzakelijk is. In 2020 verstrekten de drie grootste donoren - de Verenigde Staten, Duitsland en de Europese Commissie - 59 % van de gerapporteerde humanitaire financiering wereldwijd. Binnen de EU is ongeveer 90 % van de humanitaire financiering afkomstig van slechts vier lidstaten en de Europese Commissie.
Het humanitaire optreden blijft gestoeld op een sterke gehechtheid aan de universele humanitaire beginselen van menselijkheid, neutraliteit, onafhankelijkheid en onpartijdigheid. Als volgende stap verzoekt de Commissie het Europees Parlement en de Raad de mededeling goed te keuren en samen te werken aan de voorgestelde belangrijkste maatregelen.
Meer informatie
Resultaten van de Eurobarometer: opiniepeiling over de humanitaire hulp van de EU