Een hernieuwd multilateralisme dat past bij de 21e eeuw: de agenda van de EU

Met dank overgenomen van Europese Commissie (EC) i, gepubliceerd op woensdag 17 februari 2021.

Vandaag hebben de Commissie en de hoge vertegenwoordiger een nieuwe strategie gepresenteerd om de bijdrage van de EU aan een op regels gebaseerd multilateralisme te versterken. In de gezamenlijke mededeling worden de verwachtingen en ambities van de EU voor het multilaterale stelsel uiteengezet. In het voorstel van vandaag wordt ervoor gepleit alle instrumenten in te zetten waarover de EU beschikt, waaronder haar uitgebreide politieke, diplomatieke en financiële steun voor het bevorderen van wereldwijde vrede en veiligheid en de verdediging van de mensenrechten en het internationaal recht, en multilaterale oplossingen te bevorderen voor mondiale vraagstukken.

Josep Borrell i, hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid en vicevoorzitter van de Europese Commissie voor een sterker Europa in de wereld: “Multilateralisme is belangrijk omdat het werkt. Maar we kunnen niet in ons eentje multilateralisten zijn. In een tijd van toenemende scepsis moeten we de voordelen en de relevantie van het multilaterale stelsel laten zien. We zullen bouwen aan sterkere, diversere en inclusievere partnerschappen om het voortouw te nemen bij de modernisering van het multilaterale stelsel en mondiale antwoorden te bieden op de vraagstukken van de 21e eeuw, waarvan sommige een bedreiging vormen voor het bestaan zelf van de mensheid.”

Commissaris voor Internationale Partnerschappen Jutta Urpilainen: “De EU is en blijft de beste bondgenoot van het multilateralisme en zijn instellingen. De complexere mondiale omgeving noopt ons er echter toe eensgezinder, coherenter en gerichter te zijn en onze collectieve kracht als Team Europa beter te benutten. Met deze nieuwe strategie verduidelijken we onze ambities op het gebied van inclusief multilateralisme en het sterke engagement om dat te vernieuwen, en we zullen ook gerichte acties ondernemen.”

De prioriteiten en waarden van de EU in het multilaterale stelsel vastleggen en verdedigen

De vraagstukken van de 21e eeuw vragen om meer, niet minder, multilaterale governance en op regels gebaseerde internationale samenwerking. De EU heeft duidelijke strategische prioriteiten bepaald voor vraagstukken die geen enkele lidstaat alleen het hoofd kan bieden: vrede en veiligheid, mensenrechten en de rechtsstaat, duurzame ontwikkeling, volksgezondheid en klimaat. Ze moet er nu voor zorgen dat op het gebied van deze prioriteiten multilateraal vooruitgang wordt geboekt aan de hand van een strategische aanpak met het oog op een veiligere wereld en een duurzaam, inclusief wereldwijd herstel.

De EU moet haar leiderschap opvoeren en eensgezind optreden om samen te slagen. Daartoe zal ze verder werk maken van efficiëntere coördinatiemechanismen rond gezamenlijke prioriteiten en beter gebruikmaken van haar collectieve kracht, onder meer door voort te bouwen op de aanpak van Team Europa. Haar democratische en unieke sterke punten op het gebied van regelgeving zijn troeven om een betere wereld tot stand te helpen brengen, en haar veiligheids- en defensiestructuren schragen de mondiale inspanningen om de internationale vrede en veiligheid te beschermen, te ondersteunen en op te bouwen.

Het multilaterale stelsel moderniseren

Om ervoor te zorgen dat het mondiale multilaterale stelsel uitgerust is voor de uitdagingen van vandaag, zal de EU de hervormingsinspanningen van de secretaris-generaal van de VN verder ondersteunen. Ze zal de modernisering van belangrijke instellingen zoals de Wereldgezondheidsorganisatie en de Wereldhandelsorganisatie bevorderen. Ze zal ook vooroplopen bij de ontwikkeling van nieuwe mondiale normen en de instelling van samenwerkingsplatforms op gebieden zoals belastingen, de digitale omgeving of kunstmatige intelligentie.

Partnerschappen voor een sterker Europa

Om het multilaterale landschap te veranderen, hebben we een nieuwe generatie partnerschappen nodig. De EU zal nieuwe allianties aangaan met derde landen en de samenwerking versterken met multilaterale en regionale organisaties en andere belanghebbenden, met name degene met wie ze haar democratische waarden deelt; met anderen zal ze per dossier raakvlakken trachten te vinden. Ze zal de partnerlanden ondersteunen om doeltreffender samen te werken binnen het multilaterale stelsel en de bilaterale toezeggingen systematisch met partners opvolgen om multilaterale doelstellingen te bevorderen. De EU beoogt een inclusiever multilateralisme. Het is belangrijk om ook samen te werken met het maatschappelijk middenveld en de particuliere sector, en met sociale en andere belanghebbenden.

Volgende stappen

De Commissie en de hoge vertegenwoordiger nodigen het Europees Parlement en de Raad uit de aanpak goed te keuren en samen aan deze prioriteiten te werken.

Achtergrondinformatie

Om met succes te kunnen reageren op wereldwijde crises, dreigingen en uitdagingen heeft de internationale gemeenschap een efficiënt multilateraal stelsel nodig dat gebaseerd is op universele regels en waarden. De VN blijft de kern vormen van het multilaterale stelsel. De EU en haar lidstaten zijn de grootste financiële donoren van het VN-systeem, de Bretton-Woodsinstellingen en talrijke andere internationale fora. Ze leveren bijna een kwart van alle financiële bijdragen aan de fondsen en programma's van de VN, en de lidstaten van de EU voorzien ook in bijna een kwart van de gewone begroting van de VN. Bij het Internationaal Monetair Fonds i en de Wereldbank i beschikken de EU-lidstaten over meer dan een kwart van de stemrechten en is bijna een derde van de financiële bijdragen afkomstig van de EU en haar lidstaten.

De EU werkt zeer nauw samen met andere internationale organisaties en entiteiten, zoals de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling i, de Wereldhandelsorganisatie, de Raad van Europa i, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa i en de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie i, en neemt actief deel aan hun werkzaamheden.

Tot slot streeft de EU naar nauwere relaties met andere regionale en multinationale groeperingen zoals de Afrikaanse Unie, de Organisatie van staten in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan, de Associatie van Zuidoost-Aziatische Staten en de Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caribische Staten om gemeenschappelijke uitdagingen aan te pakken en op internationaal niveau samen te werken.

Meer informatie

Gezamenlijke mededeling

Factsheet over multilateralisme

EU-VN: Mondiale partners