Gezamenlijke verklaring ter gelegenheid van de internationale dag van nultolerantie voor vrouwelijke genitale verminking
Vooruitlopend op de internationale dag van nultolerantie voor vrouwelijke genitale verminking op 6 februari 2021 hebben Josep Borrell Fontelles i (hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid/vicevoorzitter van de Commissie), Věra Jourová i (vicevoorzitter voor Waarden en Transparantie), Dubravka Šuica (vicevoorzitter voor Democratie en Demografie), Helena Dalli (commissaris voor Gelijkheid) en Jutta Urpilainen i (commissaris voor Internationale Partnerschappen) nogmaals gezamenlijk bevestigd dat de EU vastberaden streeft naar uitbanning van genitale verminking van vrouwen overal ter wereld. Zij legden de volgende verklaring af:
“Geen enkele vrouw en geen enkel meisje mag slachtoffer worden van geweld. Vrouwelijke genitale verminking is een ernstige schending van de mensenrechten en een daad van geweld tegen vrouwen en meisjes. Volgens schattingen hebben wereldwijd meer dan 200 miljoen vrouwen en meisjes onder vrouwelijke genitale verminking te lijden. In Europa ondervinden ten minste 600 000 vrouwen en meisjes de gevolgen van vrouwelijke genitale verminking, die vaak ernstige consequenties hebben voor hun gezondheid en welzijn of zelfs hun leven in gevaar brengen. Door de COVID-19-pandemie zijn de preventieprogramma's verstoord, waardoor de vorderingen bij de bestrijding van deze gruwelijke praktijk ernstig zijn ondermijnd. Elke stap terug brengt duizenden vrouwen en meisjes in gevaar.
Vrouwelijke genitale verminking mag niet vergoelijkt worden als culturele of traditionele praktijk — het is een misdrijf en een schending van de mensenrechten. Veel mensen en gemeenschappen hebben al een einde gemaakt aan vrouwelijke genitale verminking. Verandering is mogelijk en verandering is ook al zichtbaar.
Het voorkomen van gendergerelateerd geweld en het beschermen van de slachtoffers staat centraal in het gelijkheidsbeleid van de Unie.
In overeenstemming met het EU-actieplan inzake mensenrechten en democratie 2020-2024, de EU-strategie voor gendergelijkheid 2020-2025 en het genderactieplan III zijn wij vastbesloten onze actie op te voeren om vrouwelijke genitale verminking in Europa en overal ter wereld een halt toe te roepen. Daartoe ondersteunen wij en werken wij samen met slachtoffers, getroffen gezinnen en gemeenschappen, deskundigen en beleidsmakers om een einde te maken aan vrouwelijke genitale verminking. Wij presenteren dit jaar een wetgevingsvoorstel om specifieke vormen van gendergerelateerd geweld te voorkomen en te bestrijden, en een specifieke aanbeveling over het voorkomen van schadelijke praktijken. In de komende EU-strategie voor de rechten van het kind zullen verdere concrete aanbevelingen worden opgenomen om vrouwelijke genitale verminking effectief te voorkomen en een halt toe te roepen, zowel binnen als buiten de EU. Zowel vrouwen als mannen spelen een cruciale rol bij het stoppen van vrouwelijke genitale verminking. Niets kan dit geweld tegen vrouwen en meisjes rechtvaardigen. We mogen niet langer zwijgen.
We zullen ons blijven inzetten om een einde te maken aan alle vormen van geweld tegen vrouwen. Dit kan niet wachten. Wij zijn dit verschuldigd aan alle vrouwen en meisjes die gevaar lopen.”
Chronologisch overzicht
Vrouwelijke genitale verminking wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie gedefinieerd als alle handelingen waarbij de externe geslachtsorganen van een vrouw gedeeltelijk of geheel worden verwijderd, of andere schade die zonder medische redenen aan vrouwelijke geslachtsorganen wordt toegebracht. Vrouwelijke genitale verminking is een wereldwijd probleem, dat ook in Europa bestaat. Alleen al in dertien Europese landen lopen naar schatting 180 000 meisjes het risico verminkt te worden, terwijl 600 000 vrouwen in Europa de gevolgen van vrouwelijke genitale verminking ondervinden. Deze handelingen worden ten onrechte om diverse redenen van culturele, religieuze of sociale aard uitgevoerd op jonge meisjes tot de leeftijd van 15 jaar. Vrouwelijke genitale verminking is een vorm van kindermisbruik en geweld tegen vrouwen en meisjes die op korte en lange termijn ernstige fysieke en psychologische gevolgen heeft.
Vrouwelijke genitale verminking moet strafbaar worden gesteld op grond van het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld (verdrag van Istanbul). Dat verdrag is door alle EU-lidstaten ondertekend en tot dusver door 21 lidstaten geratificeerd. De Commissie werkt samen met de Raad aan de toetreding van de EU tot het verdrag. Als het verdrag in de Raad geblokkeerd blijft, zal de Commissie in 2021 een nieuw voorstel indienen om gendergerelateerd geweld te voorkomen en te bestrijden. De Commissie zal ook voorstellen om alle vormen van haatmisdrijven en haatzaaiende uitlatingen op te nemen in de lijst van Europese misdrijven.
Ook het VN-verdrag inzake de rechten van het kind van 1989, waarbij alle EU-lidstaten partij zijn, veroordeelt vrouwelijke genitale verminking als een vorm van geweld tegen meisjes.
De Europese Unie is vastbesloten de Agenda voor duurzame ontwikkeling 2030 volledig uit te voeren. Genitale verminking van vrouwen wordt genoemd in doelstelling 5 inzake gendergelijkheid en specifiek doel 5.3 inzake de uitbanning van schadelijke praktijken.
In de context van het externe optreden en ontwikkelingssamenwerking is uitbanning van genitale verminking van vrouwen nog steeds een kernactie in het kader van het EU-actieplan inzake mensenrechten en democratie 2020-2024 en het genderactieplan 2021-2025. Dit komt tot uiting in concrete acties, zoals de steun aan het gezamenlijk programma van UNFPA en Unicef Global voor de stopzetting van vrouwelijke genitale verminking via Spotlight Africa, een regionaal initiatief waarbij 10 miljoen euro werd uitgetrokken voor de aanpak van de praktijk in 18 partnerlanden.
De Commissie is van plan een wetgevingsvoorstel in te dienen om specifieke vormen van gendergerelateerd geweld te voorkomen en te bestrijden. Zij zal ook een specifieke aanbeveling doen voor de preventie van schadelijke praktijken. Daarnaast blijft de EU financiering verstrekken via het onderdeel Daphne van de EU-programma's voor projecten ter bestrijding van gendergerelateerd geweld, waaronder vrouwelijke genitale verminking. De verwachte EU-strategie voor de rechten van het kind zal zowel het interne als het externe optreden bestrijken. De strategie zal maatregelen omvatten om geweld tegen kinderen te voorkomen en aan te pakken, in het kader van zowel het interne als het externe optreden van de EU.
Het nieuwe migratie- en asielpact dat de Commissie in september 2020 heeft voorgesteld, heeft ook tot doel de bescherming van personen met bijzondere behoeften te versterken en ervoor te zorgen dat vrouwen en meisjes die voor vervolging vrezen of het risico op genitale verminking lopen, in aanmerking komen voor internationale bescherming.
Meer informatie
Zie de vragen & antwoorden voor meer informatie over vrouwelijke genitale verminking en wat de Europese Unie doet om deze praktijk uit te bannen.
Onderzoek door het Europees Instituut voor gendergelijkheid naar het aantal gevallen van vrouwelijke genitale verminking in de Europese Unie en studie naar vrouwelijke genitale verminking in België, Cyprus, Frankrijk, Griekenland, Italië en Malta.
FGM study: More girls at risk but community opposition growing