Achtergrond: wat gebeurt er rondom de dag van kandidaatstelling?

DEN HAAG (PDC i) - Op 1 februari is het de dag van kandidaatstelling: dan is de deadline voor het inleveren van de kandidatenlijsten voor de Tweede Kamerverkiezingen bij de Kiesraad i. Daarmee is de kandidaatstellingsprocedure echter nog niet ten einde: op 5 februari is de bekendmaking van de geldigheid van de lijsten en er is een mogelijkheid om in beroep te gaan tot 9 februari. Ook na 1 februari is er dus nog volop actie, maar hoe werkt dat precies? Dit artikel geeft een nadere toelichting op de procedure voor de Tweede Kamerverkiezingen rondom de dag van kandidaatstelling.

De procedure in het kort

Dag van kandidaatstelling

Om in de Tweede Kamer te komen is kandidaatstelling de eerste stap. In het algemeen sluit iemand zich daarvoor aan bij een politieke partij, maar een 'particuliere' kiezer kan ook een kandidatenlijst aanleveren. Deze lijst moet op een vastgestelde datum, dit jaar 1 februari, volgens een vastgesteld model bij de Kiesraad i tussen 09:00 en 17:00 aangeleverd worden.

Als er bij de vorige verkiezingen geen zetels behaald zijn moeten er daarnaast ook per kieskring [er zijn 20 kieskringen] minimaal 30 ondersteuningsverklaringen zijn bijgevoegd. Bovendien moet er een waarborgsom worden betaald. Die ondersteuningsverklaringen konden deze partijen verzamelen vanaf 4 januari 2021.

Periode tussen inlevering lijsten en bekendmaking geldigheid

Vervolgens vindt één dag na de dag van kandidaatstelling, dit jaar op 2 februari om 16:00, een onderzoek plaats in een besloten zitting van de Kiesraad naar de geldigheid van de kandidaten, de lijsten en de partijnamen. De lijsten worden op diezelfde dag ter inzage gelegd, evenals het proces-verbaal van de besloten zitting.

Interessant is dat na de ter inzagelegging de ingeleverde kandidatenlijsten en de benodigde ondersteuningsverklaring vernietigd worden. Daarmee wil men voorkomen dat de persoonlijke gegevens, zoals vermeld op de lijsten en ondersteuningsverklaringen, achterhaald kunnen worden.

Als de Kiesraad een vorm van 'verzuim' constateert tijdens de besloten zitting, heeft degene die de lijst aangeleverd heeft twee dagen om dit te corrigeren, dit jaar op 3 en 4 februari. Vervolgens, dit jaar 5 februari, vindt een openbare zitting van de Kiesraad plaats waarin de geldigheid van de lijsten wordt vastgesteld. De kandidatenlijsten worden hierbij ook genummerd en wederom wordt het proces-verbaal van de zitting ter inzage gelegd.

Beroep

Als tijdens de openbare zitting een kandidatenlijst opnieuw ongeldig wordt verklaard, dan is er binnen vier dagen, dit jaar tot en met 9 februari, de mogelijkheid om in beroep te gaan bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State i. Deze dient vervolgens binnen 6 dagen na het indienen van het beroep een uitspraak te doen. Er is daarbij geen mogelijkheid om in beroep te gaan tegen de nummering van de kandidatenlijsten.

Definitief

De kandidatenlijsten zijn dit jaar medio februari 2021 definitief als er niet binnen vier dagen beroep is ingesteld bij de Raad van State of als deze uitspraak heeft gedaan in eventuele beroepszaken.

Bron: Parlement.com, Kiesraad