Coronavirus: voorstel van de Commissie voor een update van de gecoördineerde aanpak van beperkingen van het vrije verkeer
De Commissie heeft vandaag een update voorgesteld van de aanbeveling van de Raad van oktober vorig jaar over de coördinatie van maatregelen die gevolgen hebben voor het vrije verkeer in de Europese Unie. De update maakt deel uit van de werkzaamheden van de Commissie voor betere coördinatie van en communicatie over reisgerelateerde maatregelen op EU-niveau. Gezien de nieuwe varianten van het coronavirus en het grote aantal nieuwe besmettingen in veel lidstaten is het noodzakelijk om niet-essentiële reizen sterk te ontmoedigen. Daarbij moet echter worden vermeden dat grenzen worden gesloten en algemene reisverboden worden uitgevaardigd, en moet erop worden toegezien dat de werking van de interne markt en de toeleveringsketens niet worden verstoord. Er is daarom verdere gerichte actie nodig om ervoor te zorgen dat maatregelen die het vrije verkeer binnen de EU beperken, gecoördineerd worden aangepakt.
Het voorstel van de Commissie zorgt voor aanvullende coördinatie op twee gebieden waarvoor de lidstaten al hebben afgesproken te zullen samenwerken:
-
-een update van de overeengekomen kleurcode voor risicogebieden;
-
-strengere maatregelen voor reizigers uit gebieden met een hoger risico.
Didier Reynders i, commissaris voor Justitie: “De in oktober gemaakte afspraken over een gecoördineerde EU-aanpak van reisbeperkingen waren een grote stap voorwaarts voor ons streven om de verspreiding van COVID-19 tegen te gaan zonder essentiële reizen en de werking van de eengemaakte markt te verstoren. We moeten nog steeds blijven werken aan de gemeenschappelijke coronakaart en een gemeenschappelijke aanpak met evenredige, niet-discriminerende beperkingen. Gezien de nieuwe varianten is meer coördinatie nodig, en een gezamenlijke Europese inspanning om niet-essentiële reizen te ontmoedigen. De grenzen sluiten helpt niet, maar gemeenschappelijke maatregelen werken wel.”
Update van de gemeenschappelijke kleurcode
Naast de al gebruikte kleuren groen, oranje, rood en grijs stelt de Commissie voor om “donkerrood” te gebruiken voor gebieden waar het aantal coronabesmettingen zeer groot is. Deze kleur zou moeten gelden voor gebieden waar het aantal meldingen over een periode van 14 dagen meer dan 500 per 100 000 personen bedraagt.
Het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding i (ECDC) zal geactualiseerde versies van de kaart blijven publiceren op basis van door de lidstaten verstrekte gegevens.
Strengere maatregelen voor reizigers uit gebieden met een hoger risico
Overeenkomstig de mededeling van de Commissie van 19 januari, waarin de maatregelen worden uiteengezet die nodig zijn om een derde golf te voorkomen, stelt de Commissie voor alle niet-essentiële reizen sterk te ontmoedigen totdat de epidemiologische situatie aanzienlijk is verbeterd. Dat geldt met name voor reizen van en naar donkerrode gebieden. De lidstaten moeten er daarbij voor zorgen dat de maatregelen aansluiten bij de maatregelen die zijzelf toepassen voor reizen op hun eigen grondgebied.
De lidstaten moeten eisen dat personen die uit een donkerrood gebied komen:
-
-zich laten testen vóór hun aankomst;
-
-en in quarantaine gaan, zoals wordt aanbevolen door het Gezondheidsbeveiligingscomité en momenteel in verschillende lidstaten verplicht is.
Nu de testcapaciteit verhoogd is, zouden de lidstaten vaker kunnen eisen dat mensen zich vóór hun vertrek laten testen, ook als zij reizen vanuit gebieden die momenteel oranje, rood of grijs zijn. Personen die terugkeren naar de lidstaat waar zij wonen, kunnen zich in plaats daarvan na aankomst laten testen.
Gezien de risico's in verband met het zeer grote aantal nieuwe besmettingen beveelt de Commissie de lidstaten aan om, op basis van de richtsnoeren van het ECDC, niet-farmaceutische maatregelen vast te stellen, te handhaven of te versterken. Dit zijn bijvoorbeeld maatregelen die inhouden dat mensen thuis moeten blijven, of dat bepaalde categorieën bedrijven tijdelijk worden gesloten, met name in donkerrode gebieden. Andere maatregelen zijn intensivering van de test- en traceringsactiviteiten en van de monitoring en sequentieanalyse van COVID-19-besmettingen. Zo kan informatie worden verzameld over de verspreiding van nieuwe, meer infectieuze coronavarianten.
De bewoners van grensregio's zouden moeten worden vrijgesteld van bepaalde reisbeperkingen. Als zij vaak de grens moeten oversteken, bijvoorbeeld om familieredenen of voor hun werk, hoeven zij niet in quarantaine te gaan en moet de vereiste testfrequentie daaraan zijn aangepast. Als de epidemiologische situatie aan beide zijden van de grens vergelijkbaar is, zou een coronatest niet verplicht moeten zijn.
De lidstaten moeten proberen te voorkomen dat essentiële reizen worden belemmerd, met name om het vrachtvervoer volgens het systeem van “green lanes” soepel te laten verlopen en verstoring van de toeleveringsketen te voorkomen. Gezien het toegenomen risico moeten essentiële reizigers, zoals gezondheidswerkers en personen die om dwingende familie- of zakelijke redenen vanuit een donkerrood gebied reizen, zich ook laten testen en in quarantaine gaan, voor zover dat geen disproportionele gevolgen heeft voor de uitoefening van hun essentiële taak of behoefte. Werknemers in de vervoerssector, die tijdens hun reis doorgaans slechts in beperkte mate contact hebben met de algemene bevolking, mogen niet verplicht worden tot quarantaine en moeten in beginsel worden vrijgesteld van tests bij vertrek of aankomst. Dezelfde vrijstellingen moeten gelden voor essentiële reizigers op doorreis.
Naast de updates die de Commissie vandaag voorstelt voor reizen binnen de EU, heeft de Commissie ook een voorstel aangenomen om de aanbeveling van de Raad over reizen vanuit niet-EU-landen naar de EU te actualiseren.
Achtergrondinformatie
De Commissie nam op 3 september 2020 een voorstel voor een aanbeveling van de Raad aan, met als doel dat alle maatregelen die lidstaten nemen ter beperking van het vrije verkeer in verband met de coronapandemie, op EU-niveau worden gecoördineerd en duidelijk worden gecommuniceerd.
Met de goedkeuring van de aanbeveling van de Raad op 13 oktober 2020 spraken de EU-lidstaten af om te zorgen voor meer coördinatie en betere informatie-uitwisseling.
Op 19 januari, voorafgaand aan de bijeenkomst van de Europese leiders over een gecoördineerde respons op de COVID-19-crisis, stelde de Commissie een aantal maatregelen voor om de strijd tegen de pandemie op te voeren.
Op hun bijeenkomst van 21 januari erkenden de Europese leiders dat de Raad i wellicht zijn aanbevelingen inzake vrij verkeer en reizen uit derde landen moest herzien in het licht van de risico's van de nieuwe virusvarianten. De voorzitter van de Europese Commissie i, Ursula von der Leyen i, kondigde aan dat de Commissie een voorstel zou indienen voor gerichte, gecoördineerde maatregelen om te zorgen voor de nodige garanties in verband met reizen. Dat voorstel is vandaag gepresenteerd.
De meest recente informatie van de lidstaten over de coronamaatregelen en reisbeperkingen is te vinden op het platform Re-open EU.
Meer informatie
Voorstel van de Commissie tot wijziging van de aanbeveling van de Raad van 13 oktober 2020 betreffende een gecoördineerde aanpak van de beperking van het vrije verkeer in reactie op de COVID-19-pandemie [add link]