De terugkeer van migranten: feiten & cijfers en EU-beleid
EP-leden willen dat het toekomstig EU-beleid over terugkerende migranten de fundamentele rechten veiligstelt en prioriteit maakt van vrijwillige terugkeer. Bekijk de infografieken.
Er zijn tekortkomingen in het EU-beleid over terugkerende migranten, zeggen EP-leden in een resolutie over de toepassing van de richtlijn inzake terugkeer, die gemeenschappelijke regels voor het terugkeerbeleid vastlegt voor mensen uit derde landen die geen recht hebben om in de Europese Unie te verblijven. De resolutie werd op 16 december aangenomen.
Meer lezen over het EU-migratiebeleid.
Doeltreffende terugkeer stimuleren
In 2020 werd voor 137.840 mensen de toegang geweigerd in de EU - de voornaamste redenen hiervoor waren de ze niet de correcte papieren hadden als bewijsvoering voor de reden en omstandigheden van hun verblijf (41%), beschouwd werden als een bedreiging (18%) of geen geldig visum of verblijfsvergunning hadden (9%).
In 2020 namen EU-landen 396,400 beslissingen om mensen terug te sturen, wat het laagste niveau is sinds 2013. Echter minder dan een vierde van de mensen die niet afkomstig waren uit een EU-land keerden effectief terug. EP-leden wezen erop dat korte deadlines voor vrijwillige terugkeer en een opgelegd inreisverbod het vertrek kunnen beletten. Ze roepen EU-landen op om gepaste deadlines voor vertrek toe te laten en elk inreisverbod op individuele basis te beslissen.
Rapporteur Tineke Strik (Groenen/EVA, Nederland) zei dat een doeltreffend terugkeerbeleid niet alleen beslist mag worden op basis van terugkeerpercentages, maar ook rekening moet houden met het toekomstige lot van de terugkerende personen na hun aankomst in het land van bestemming.
De voornaamste nationaliteiten die in 2020 het bevel kregen om terug te keren waren afkomstig uit Algerije, Marokko, Albanië, Oekraïne en Pakistan.
Prioriteit maken van vrijwillige terugkeer
De regels rond terugkeer maken vrijwillige terugkeer prioritair, waarbij mensen de mogelijkheid krijgen om de EU op eigen initiatief te verlaten, in plaats van een gedwongen vertrek te ondergaan. Volgens Frontex waren 59% van alle terugkeergevallen in 2020 vrijwillig.
Sommige EU-landen weigeren vrijwillig vertrek regelmatig of verkorten de periode voor vrijwillig vertrek - bijvoorbeeld wanneer de migrant in hechtenis zit of wanneer er reden is om te denken dat de persoon in kwestie zou vluchten.
Het Parlement dringt er bij de lidstaten op aan om te investeren in programma’s voor begeleide vrijwillige terugkeer - die in 2020 goed waren voor 27,5% van de terugkeergevallen - en vrijwillige terugkeer voorrang te geven omdat dit duurzamer is en ook gemakkelijker op het vlak van samenwerking met de landen van bestemming. EP-leden zeiden ook dat niet-begeleide minderjarigen niet mogen worden teruggestuurd, tenzij het bewezen is dat het in hun eigen belang is. Enkele voornaamste praktische problemen bij het terugkeerproces zijn de identificatie van migranten en de nodige documenten verkrijgen van autoriteiten in niet-EU-landen.
Grondrechten veiligstellen
Het Parlement benadrukt het belang om de basisrechten veilig te stellen en de procedurele waarborgen te respecteren wanneer EU-wetgeving wordt toegepast op een terugkeer. Het roept ook de EU-landen op om genoeg tijd te voorzien om in beroep te gaan tegen een terugkeerbesluit en om op aanvraag gratis rechtsbijstand en tolken te voorzien.
In een rapport waarover in mei 2021 werd gestemd, veroordeelde het Parlement de informele regelingen die de EU en sommige lidstaten in de loop der jaren hebben getroffen en die minimale verwijzingen naar grondrechten bevatten. Rapporteur Tineke Strik (Groenlinks, Nederland) drong er bij de Commissie op aan om formele overnameovereenkomsten met derde landen te ondertekenen en riep op tot beter (democratisch) toezicht en meer transparantie over het gebruik van EU-middelen om migratiesamenwerking te financieren. Ze benadrukte ook de noodzaak om toegang tot eenrechter te garanderen voor migranten en vluchtelingen wier rechten zijn geschonden.
Achtergrond
Het rapport over de terugkeerrichtlijn is een reactie op het Commissievoorstel uit 2018 voor een herziening van het EU-terugkeerbeleid, voor een efficiënter Europees terugkeerbeleid - de basis van het nieuwe migratie- en asielpact.
In een aparte resolutie over asielbeleid, goedgekeurd in december 2020, riepen EP-leden de lidstaten op om meer solidariteit te tonen en meer financiële middelen te voorzien voor landen aan de frontlinie - voornamelijk in geval van grote aantallen asielzoekers.
Meer over migratie in Europa
Meer informatie
Productinformatie
REF.: 20201210STO93501