Opinie: Ontbossing van de Amazone moet stoppen
Nog nooit waren de gevolgen van grootschalige ontbossing zo zichtbaar. In de zomer van 2019 gingen beelden van extreem hevige bosbranden in de Amazone de hele wereld over. Hiermee werd pijnlijk duidelijk hoe de keuzes van politici, zoals van de Braziliaanse president Bolsonaro, kunnen leiden tot grote milieurampen. Onder Bolsonaro’s bewind zijn milieuregels afgeschaft, handhaving verzwakt en de bescherming van inheemse volkeren dusdanig aangetast dat zij een steeds hoger risico lopen om te worden vermoord.
Tweede Kamerlid
Een jaar geleden sprak de Tweede Kamer met wetenschappers over de erbarmelijke staat van de Amazone. Daar werd gewaarschuwd dat als we nu niet ingrijpen binnen vijftig jaar 40% van het tropisch regenwoud verdwenen is en daarmee een savanne-achtig landschap wordt. Europese leiders zoals de Franse president Emmanuel Macron, hebben Brazilie fel bekritiseerd, omdat het niet voldoende doet om het regenwoud te beschermen. Ook de Amerikaanse president-elect Biden heeft gezegd druk te gaan uitoefenen op Brazilie om de grootschalige ontbossing tegen te gaan.
De tijd is gekomen om ook in Nederland en in Europa stelling te nemen. Europa, en daarmee ook Nederland, is verantwoordelijk voor grootschalige import van soja, palmolie en andere producten die zorgen voor ontbossing. Een Europese bossenwet moet ervoor zorgen dat er geen producten meer op de Europese markt komen die zijn gelinkt aan ontbossing en de schending van mensenrechten van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen. Het Europees Parlement heeft dergelijke wetgeving al aangenomen, en het is nu aan Nederland en de Commissie om door te pakken. Want tot nu toe is het beleid te langzaam, te vrijblijvend en te versnipperd.
Te langzaam, omdat het huidige beleid niet kan voorkomen dat ontbossing in de Amazone is toegenomen tot het hoogste niveau in twaalf jaar. Uit onderzoek blijkt dat de mate van ontbossing ten opzichte van vorig jaar met maar liefst 9,5 procent is gestegen. Te vrijblijvend, omdat er bij geen enkel internationaal initiatief harde doelstellingen zijn geformuleerd - laat staan dat er sancties op het spel staan als deze worden overschreden. En te versnipperd, omdat een helder internationaal Bossenverdrag waar landen elkaar aan kunnen spreken op grootschalige ontbossing ontbreekt.
De versnippering is ook te zien in het Nederlandse beleid, waar maar liefst vier commissies zich buigen over ontbossing: Landbouw, Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking en Energie & Klimaat. Doordat veel ministeries een beetje verantwoordelijk zijn, is het lastig om te komen tot consistent beleid en wordt tevens de controle vanuit de Kamer bemoeilijkt.
Met de initiatiefnota ‘Behoud het Woud’ heeft GroenLinks het voortouw genomen om te komen tot consistent en coherent bossenbeleid. Tijdens de behandeling van de initiatiefnota hebben we de ministers Blok en Kaag gevraagd zich in te zetten voor bindende wetgeving op Europees niveau. Maar zij lijken dat verzoek naast zich neer te leggen en weigeren dit vooralsnog te doen. Onbegrijpelijk, gezien de voldongen feiten van ontbossing en klimaatverandering. Hopelijk laat de Tweede Kamer op dit punt zijn tanden zien en worden de bewindslieden tot een andere inzet gedwongen. Gelukkig heeft de Tweede Kamer het laatste woord, en die kan een stevig signaal afgeven.
Bram van Ojik
Tom van den Nieuwenhuijzen
Tweede Kamerleden GroenLinks