Genderactieplan - de rechten van vrouwen en meisjes centraal stellen in het wereldwijde herstel met het oog op een gendergelijke wereld

Vandaag hebben de Europese Commissie i en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid ambitieuze plannen gepresenteerd om gendergelijkheid en de empowerment van vrouwen via alle externe acties van de Europese Unie te bevorderen.

Er is aanzienlijke doch ongelijke vooruitgang geboekt op het gebied van de versterking van de rechten van vrouwen en meisjes, maar geen enkel land ter wereld ligt op schema om tegen 2030 de doelstelling van gendergelijkheid en de empowerment van alle vrouwen en meisjes te verwezenlijken. Bovendien worden vrouwen en meisjes onevenredig zwaar getroffen door de gezondheids- en sociaal-economische gevolgen van de COVID-19-crisis. Zo ligt het banenverlies bij vrouwen 1,8 keer hoger dan bij mannen omdat een groter percentage vrouwen werkzaam is in de informele economie en in kwetsbare sectoren en zou het armoedecijfer onder vrouwen met 9,1 % kunnen stijgen.

Om dit probleem aan te pakken, beoogt het nieuwe EU-actieplan inzake gendergelijkheid en de empowerment van vrouwen in het extern optreden 2021-2025 (GAP III) de vooruitgang op het gebied van de empowerment van vrouwen en meisjes te versnellen en de vorderingen te consolideren die de afgelopen 25 jaar - sinds de aanneming van de verklaring en het actieprogramma van Peking - reeds zijn gemaakt.

Josep Borrell i, hoge vertegenwoordiger en vicevoorzitter, verklaarde: “Ervoor zorgen dat iedereen dezelfde rechten geniet, verstevigt onze samenlevingen: het maakt ze rijker en veiliger. Dat is een feit dat beginselen en morele plichten overstijgt. Participatie en leiderschap van vrouwen en meisjes zijn essentieel voor de democratie en voor rechtvaardigheid, vrede, veiligheid, welvaart en een groenere planeet. Met dit nieuwe genderactieplan dringen we aan op meer en snellere vooruitgang in de richting van gendergelijkheid.”

Jutta Urpilainen i, commissaris voor Internationale Partnerschappen: “Het is essentieel dat we ons meer gaan inzetten voor gendergelijkheid met het oog op een duurzaam mondiaal herstel van de COVID-19-crisis en de totstandbrenging van eerlijkere, inclusievere en welvarendere samenlevingen. Vrouwen en meisjes bevinden zich in de frontlinie van de pandemie en moeten het voortouw kunnen nemen bij het herstel. We zijn een genderbewuste en genderresponsieve geopolitieke Commissie en willen nauwer samenwerken met onze lidstaten en alle partners om te bouwen aan een echt gendergelijke wereld.”

Gendergelijkheid bevorderen in het externe optreden van de EU 2021-2025

Het GAP III biedt de EU een beleidskader op basis van vijf actiepijlers om internationale toezeggingen sneller waar te maken en samenlevingen tot stand te brengen waar iedereen de ruimte heeft om zich te ontplooien. Het actieplan verheft gendergelijkheid tot een prioriteit van alle externe beleidsmaatregelen en acties; het bevat een routekaart voor samenwerking met belanghebbenden op nationaal, regionaal en multilateraal niveau, een intensivering van het optreden op strategische thematische gebieden, een oproep aan de Europese instellingen om het goede voorbeeld te geven, en het garandeert transparantie van de resultaten.

De vijf actiepijlers:

• 1) 

  Tegen 2025 zal 85 % van alle nieuwe acties in het kader van de externe betrekkingen bijdragen tot gendergelijkheid en de empowerment van vrouwen. In het GAP III worden strikte regels ingevoerd voor de toepassing van en het toezicht op gendermainstreaming in alle sectoren. In alle externe bijstand in alle sectoren, met inbegrip van infrastructuur, digitalisering, energie, landbouw en gemengde fondsen enz., moet een genderbenadering worden geïntegreerd en gendergelijkheid worden ondersteund.

• 2) 

  Een gedeelde strategische visie en nauwe samenwerking met de lidstaten en partners op multilateraal, regionaal en nationaal niveau. In het GAP III wordt ervoor gepleit een gemeenschappelijke benadering te ontwikkelen voor alle EU-actoren op nationaal niveau en bijzondere aandacht te besteden aan specifieke strategische kwesties. Zorgvuldige genderanalyse en nauw overleg met de lidstaten, maatschappelijke organisaties, vrouwenrechtenactivisten en jongeren zullen een stevige basis vormen voor concrete acties.

• 3) 

  Het GAP III roept op tot snellere vooruitgang en specifieke aandacht voor de belangrijkste thematische actieterreinen, waaronder de bestrijding van gendergerelateerd geweld en de bevordering van de economische, sociale en politieke emancipatie van vrouwen en meisjes. Het legt opnieuw de nadruk op universele toegang tot gezondheidszorg, seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, gendergelijkheid in het onderwijs en het bevorderen van gelijke participatie en leiderschap. Daarnaast wordt het beleidskader van de Unie inzake vrouwen, vrede en veiligheid volledig geïntegreerd in het plan en wordt het genderperspectief uitgebreid naar nieuwe beleidsterreinen, zoals de groene transitie en de digitale transformatie.

• 4) 

  Het goede voorbeeld geven. Het actieplan roept de Europese Unie op het goede voorbeeld te geven, onder meer door genderresponsief en genderevenwichtig leiderschap tot stand te brengen op hoog politiek en bestuursniveau.

• 5) 

  Resultaten meten. In het GAP III is gekozen voor een nieuwe benadering ten aanzien van monitoring, evaluatie en leren, met meer nadruk op het meten van resultaten. De EU zal een kwantitatief, kwalitatief en inclusief monitoringsysteem opzetten om de publieke verantwoordingsplicht te vergroten en te zorgen voor transparantie en toegang tot informatie over haar ondersteuning van gendergelijkheid wereldwijd. De Commissie zal, in samenwerking met de EDEO, de vooruitgang die wordt geboekt bij de uitvoering van het GAP III jaarlijks monitoren.

Een transformatieve benadering

Bijdragen tot een sterkere positie van vrouwen, meisjes en jongeren zodat zij hun rechten ten volle kunnen uitoefenen en actiever kunnen deelnemen aan het politieke, economische, sociale en culturele leven is een centrale doelstelling van het nieuwe actieplan. In het GAP III worden participatie en leiderschap van meisjes en vrouwen krachtig ondersteund, onder meer via bestuursprogramma's en hervormingen van het openbaar bestuur.

Het GAP III zal een transformatieve en intersectionele aanpak bevorderen en gender integreren in alle beleidsmaatregelen en acties. Het heeft tot doel de structurele oorzaken van genderongelijkheid en genderdiscriminatie aan te pakken, onder meer door mannen en jongens actief te betrekken bij het in vraag stellen van gendernormen en -stereotypen. Om ervoor te zorgen dat niemand uit de boot valt, beoogt het actieplan tot slot genderongelijkheid op het snijvlak van andere vormen van discriminatie aan te pakken, met bijzondere aandacht voor onder meer vrouwen met een handicap, vrouwelijke migranten en discriminatie op basis van leeftijd of seksuele geaardheid.

Achtergrondinformatie

Dit genderactieplan voor het externe optreden weerspiegelt de doelstellingen van de Europese genderstrategie, de eerste strategie van de Commissie op het gebied van gelijkheid, waarmee voorzitter Von der Leyen de toezeggingen in haar politieke beleidslijnen nakwam.

Meer informatie

Gezamenlijke mededeling - Het genderactieplan van de EU (GAP) III

Factsheet

Filmpje