Een Unie van gelijkheid: De Commissie presenteert haar allereerste strategie voor gelijkheid van lhbtiq'ers in de EU

De Europese Commissie heeft vandaag de allereerste EU-strategie voor gelijkheid van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transseksuelen, interseksuelen en queers (lhbtiq'ers) gepresenteerd, zoals aangekondigd door voorzitter Von der Leyen i in haar toespraak over de Staat van de Unie 2020.

Hoewel in de EU de afgelopen jaren vooruitgang is geboekt op het gebied van gelijkheid van lhbtiq'ers, is daarmee nog geen einde gekomen aan de discriminatie van deze mensen; 43 % van hen voelt zich nog steeds gediscrimineerd. De COVID-19-crisis heeft de situatie nog verergerd. De strategie die vandaag is gepresenteerd, moet de ongelijkheden en uitdagingen waarmee lhbtiq'ers te maken krijgen, aanpakken. Ze bevat een aantal gerichte acties, waaronder juridische en financieringsmaatregelen, voor de komende vijf jaar. In de strategie wordt onder meer voorgesteld om haatmisdrijven, waaronder homofobe haatuitingen en haatmisdrijven, toe te voegen aan de lijst van strafbare feiten die in het EU-Verdrag is vastgesteld, en om wetgeving over de wederzijdse erkenning van ouderschap in grensoverschrijdende situaties in te dienen. Ze moet er ook voor zorgen dat bij de beleidsvorming van de EU terdege rekening wordt gehouden met de lhbtiq-problematiek zodat lhbtiq'ers, in al hun diversiteit, zich veilig kunnen voelen en gelijke kansen hebben om zich te ontplooien en ten volle deel te nemen aan de samenleving.

Vicevoorzitter voor Waarden en Transparantie Vera Jourová i: “Iedereen moet zichzelf kunnen zijn - zonder angst om vervolgd te worden. Dat is waar Europa om draait en dat is waar we voor staan. Deze allereerste strategie op EU-niveau zal kracht bijzetten aan onze gezamenlijke inspanningen voor gelijke behandeling van iedereen.”

Commissaris voor Gelijkheid, Helena Dalli i: “De EU werpt zich vandaag op als voorbeeld in de strijd voor diversiteit en inclusie. Gelijkheid en non-discriminatie zijn kernwaarden en grondrechten in de Europese Unie. Dit betekent dat iedereen in de Europese Unie zich veilig en vrij moet kunnen voelen zonder angst voor discriminatie of geweld op grond van seksuele gerichtheid, genderidentiteit, genderexpressie of geslachtskenmerken. We zijn nog ver verwijderd van de volledige inclusie en aanvaarding waar lhbtiq'ers recht op hebben. Ik heb er vertrouwen in dat we samen met de lidstaten Europa beter en veiliger kunnen maken voor iedereen. De strategie roept de lidstaten die geen nationale strategie voor gelijkheid van lhbtiq'ers hebben, op om er alsnog een vast te stellen, gericht op de specifieke gelijkheidsbehoeften van de lhbtiq''ers in hun land.”

Acties ter bevordering van gelijkheid van lhbtiq'ers in 2020-2025

De strategie bevat een reeks gerichte acties rond vier hoofdpijlers: discriminatie aanpakken; veiligheid waarborgen; bouwen aan inclusieve samenlevingen; en opkomen voor gelijkheid van lhbtiq'ers over de hele wereld. Hieronder worden enkele kernacties van de strategie toegelicht:

• - 

  Discriminatie bestrijden: Rechtsbescherming tegen discriminatie is van essentieel belang voor het bevorderen van gelijkheid van lhbtiq'ers. De Commissie zal een stand van zaken opmaken, met name op het gebied van werkgelegenheid. In 2022 moet het verslag over de toepassing van de richtlijn gelijke behandeling in arbeid en beroep worden bekendgemaakt. Naar aanleiding van het verslag zal de Commissie wetgeving voorstellen, met name over het versterken van de rol van instanties voor gelijke behandeling. De Commissie zal ook een regelgevingskader voorstellen dat specifiek gericht is op het risico van vooroordelen en discriminatie dat inherent is aan systemen voor kunstmatige intelligentie (KI).
• - 

  Veiligheid waarborgen: Lhbtiq'ers krijgen buitenproportioneel veel te maken met haatmisdrijven, haatuitingen en geweld en doen niet altijd aangifte van haatmisdrijven. Dit blijft een ernstig probleem. Om de bescherming tegen haatmisdrijven en haatuitingen ten aanzien van lhbtiq'ers te harmoniseren, zal de Commissie in 2021 een initiatief presenteren om haatmisdrijven en haatuitingen, onder meer tegen lhbtiq'ers, toe te voegen aan de lijst van strafbare feiten die in het EU-Verdrag is vastgesteld. Daarnaast zal de Commissie financieringsmogelijkheden bieden voor initiatieven ter bestrijding van haatmisdrijven, haatuitingen en geweld tegen lhbtiq'ers.
• - 

  De rechten van regenbooggezinnen beschermen: Als gevolg van verschillen in de nationale wetgeving van de lidstaten worden gezinsbanden niet altijd erkend wanneer regenbooggezinnen de binnengrenzen van de EU overschrijden. De Commissie zal een wetgevingsinitiatief inzake de wederzijdse erkenning van ouderschap voorstellen en maatregelen onderzoeken om de wederzijdse erkenning van partnerschappen tussen mensen van hetzelfde geslacht tussen lidstaten te ondersteunen
• - 

  Opkomen voor gelijkheid van lhbtiq'ers wereldwijd: In verschillende delen van de wereld worden lhbtiq'ers geconfronteerd met ernstige schending en misbruik van hun rechten. De Commissie zal steun verlenen aan acties voor gelijkheid van lhbtiq'ers in het kader van het instrument voor nabuurschapsbeleid, ontwikkeling en internationale samenwerking (NDICI), het instrument voor pretoetredingssteun (IPA) en het Fonds voor asiel en migratie.

Gelijkheid van lhbtiq'ers integreren in het hele EU-beleid

Onder leiding van commissaris voor Gelijkheid, Helena Dalli, en met steun van de taskforce Gelijkheid, zal de Commissie de bestrijding van discriminatie van lhbtiq'ers integreren in alle beleidsterreinen en belangrijke initiatieven van de EU.

Volgende stappen

De lidstaten worden aangemoedigd voort te bouwen op bestaande beste praktijken en hun eigen actieplannen inzake gelijkheid van lhbtiq'ers te ontwikkelen, met als doel lhbtiq'ers beter te beschermen tegen discriminatie en de acties in het kader van deze strategie aan te vullen met maatregelen om de gelijkheid van lhbtiq'ers op gebieden die onder de bevoegdheid van de lidstaten vallen, te bevorderen.

De Europese Commissie zal regelmatig toezicht houden op de uitvoering van de in de strategie beschreven acties en zal in 2023 een tussentijdse evaluatie presenteren.

Achtergrond

Met deze eerste strategie op het gebied van gelijkheid van lhbtiq'ers geeft de Commissie gevolg aan het engagement dat voorzitter Von der Leyen is aangegaan om een Unie van gelijkheid tot stand te brengen.

De strategie bouwt voort op de lijst van acties ter bevordering van gelijkheid van lhbtiq'ers. Ze sluit aan bij andere strategische kaders en strategieën van de Commissie, waaronder het onlangs aangenomen EU-actieplan tegen racisme 2020-2025, de strategie voor de rechten van slachtoffers en de strategie voor gendergelijkheid van de EU.

Gelijkheid en non-discriminatie zijn kernwaarden en grondrechten in de EU, die zijn verankerd in de Verdragen en in het Handvest van de grondrechten van de EU. In de afgelopen decennia hebben wetgevingsontwikkelingen, jurisprudentie en beleidsinitiatieven het leven van veel mensen verbeterd en ons geholpen meer gelijke en open samenlevingen op te bouwen, onder meer voor lhbtiq'ers. Hoewel het maatschappelijk draagvlak voor gelijke rechten in de EU groter is geworden, heeft dit niet altijd geleid tot duidelijke verbeteringen in het leven van de lhbtiq'ers. Volgens het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA) verklaarde 43 % van de lhbt'ers in 2019 zich gediscrimineerd te voelen, tegenover 37 % in 2012. De COVID-19-crisis heeft voor de meest kwetsbare groepen nieuwe problemen met zich mee gebracht en lhbtiq'ers vormen daarop geen uitzondering.

Voor een groot aantal beleidsterreinen die verband houden met het verbeteren van de gelijkheid van lhbtiq'ers ligt de verantwoordelijkheid in de eerste plaats bij de lidstaten. Dit neemt niet weg dat de EU een belangrijke rol speelt via het verstrekken van beleidsrichtsnoeren, het coördineren van de acties van de lidstaten, het monitoren van de uitvoering en de vooruitgang, het verlenen van steun via EU-fondsen en het bevorderen van de uitwisseling van goede praktijken tussen de lidstaten.

Meer informatie

Mededeling - Een Unie van gelijkheid: Strategie voor gelijkheid van lhbtiq'ers 2020-2025

Factsheet - Strategie voor gelijkheid van lhbtiq'ers

Audiovisueel - Strategie voor gelijkheid van lhbtiq'ers

Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten: EU-LGBTI II - A long way to go for LGBTI equality

Europese Commissie: Speciale Eurobarometer 493: Discriminatie in de Europese Unie