World Day against the Death Penalty, 10 October 2020: Joint Declaration by the High Representative of the European Union and the Secretary General of the Council of Europe

Op de Europese en Werelddag tegen de Doodstraf herhalen de Europese Unie i en de Raad van Europa i dat zij in alle omstandigheden gekant zijn tegen de toepassing van de doodstraf en dringen zij aan op de wereldwijde afschaffing ervan.

Wij zijn ingenomen met het feit dat de doodstraf steeds minder wordt uitgevoerd, wat de algemene trend naar een wereldwijde afschaffing bevestigt. In 2019 werden voor een tweede achtereenvolgende jaar in slechts 20 landen over heel de wereld terechtstellingen uitgevoerd. Dit is een historisch laag cijfer, maar toch zijn het 20 landen te veel. Wij maken dan ook van deze gelegenheid gebruik om alle leden van de Verenigde Naties op te roepen de resolutie over een moratorium op de toepassing van de doodstraf tijdens de 75e zitting van de Algemene Vergadering van de VN in december 2020 goed te keuren.

De Wereldcoalitie tegen de doodstraf heeft dit jaar in het teken geplaatst van het recht op een doeltreffende vertegenwoordiging in rechte. De schending van dit grondrecht treft op onevenredige wijze de meest kwetsbare geledingen van de samenleving, zij die zich geen ervaren advocaten kunnen veroorloven of wellicht niet vertrouwd zijn met het rechtsstelsel. Het is van essentieel belang dat rechtsstelsels voorzien in middelen om een doeltreffende verdediging voor te bereiden, zo nodig met inbegrip van accurate vertaal- en tolkdiensten.

Daders van misdrijven moeten ter verantwoording worden geroepen en worden bestraft. Uit ervaring met de landen die de doodstraf hebben afgeschaft, is echter gebleken dat de doodstraf plegers van geweld­dadige misdrijven niet afschrikt en ook niet bijdraagt aan een veiligere samenleving. Integendeel, het doden als straf bestendigt een cyclus van zinloos geweld.

Wij roepen de lidstaten van de Raad van Europa die nog niet zijn toegetreden tot de desbetreffende protocollen bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en het Tweede Facultatief Protocol bij het Internationaal Verdrag inzake burger­rechten en politieke rechten, gericht op de afschaffing van de doodstraf, op dit onverwijld te doen. De Raad van Europa en de EU dringen er nogmaals bij Belarus, het enige Europese land dat nog steeds terecht­stellingen uitvoert, op aan de doodstraf af te schaffen en toe te treden tot de overgrote meerderheid van de landen die deze wrede en onmenselijke praktijk definitief hebben gestaakt. Wij roepen de leden van de Raad van Europa met waarnemers­status die de doodstraf nog niet hebben afgeschaft ook op om een open debat te bevorderen over de belemmeringen die de afschaffing van de doodstraf in de weg staan.

Wij zien uit naar de aanneming door het Comité van Ministers van de Raad van Europa van de aanbeveling betreffende de handel in goederen die worden gebruikt voor foltering en/of andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing - met inbegrip van de doodstraf. Wij moedigen ook alle landen aan zich aan te sluiten bij de Mondiale Alliantie ter bestrijding van de handel in marteltuigen, een opmerkelijk voorbeeld van wereldwijde samenwerking tegen foltering en de doodstraf, en meer te doen om tot gemeen­schappelijke internationale normen ter bestrijding van de handel in marteltuigen te komen.