Parlement wil bindend en doeltreffend mechanisme om EU-waarden te beschermen
Jaarlijkse landspecifieke aanbevelingen zijn nodig om het mechanisme voor bescherming van de EU-waarden, inbreukprocedures en begrotingsvoorwaarden in werking te stellen.
Donderdag heeft het Europees Parlement een resolutie aangenomen waarin het een EU-mechanisme voorstelt om de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten te beschermen. Er waren 521 stemmen voor, 152 tegen en 21 onthoudingen.
De behoefte aan een doeltreffend mechanisme
In de tekst uiten de EP-leden opnieuw hun zorgen over de toename en versterking van het autocratische en illiberale gedachtegoed. Dit probleem wordt verergerd door COVID-19. De leden zijn ook bezorgd over de toename van corruptie, desinformatie en de frauduleuze controle over overheidsinstellingen in enkele lidstaten. Daarnaast staat er in de tekst dat de EU niet over de instrumenten beschikt die nodig zijn om de “ongekende en steeds erger wordende crisis” aan te pakken, met name wat betreft de waarden waarop de Unie berust. De EP-leden wijzen op het onvermogen van de Raad om betekenisvolle vooruitgang te boeken bij de lopende procedures uit hoofde van artikel 7 en merken op dat dit “er in de praktijk toe leidt dat lidstaten permanent kunnen afwijken” van de waarden.
De EP-leden stellen een op feiten gebaseerd instrument voor dat in alle lidstaten op gelijke, objectieve en eerlijke wijze moet worden toegepast, waarbij de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid worden geëerbiedigd. De bedoeling is om de rechtsorde van de Europese Unie, de grondrechten van al haar burgers en haar geloofwaardigheid op het internationale toneel te beschermen, aangezien er steeds vaker wordt afgeweken van de waarden in artikel 2.
Een interinstitutioneel akkoord over een “jaarlijkse-monitoringcyclus inzake de waarden van de Unie”
De nieuwe jaarlijkse-monitoringcyclus moet een preventief en corrigerend karakter hebben op basis van landspecifieke aanbevelingen, met tijdschema’s en doelstellingen voor concrete maatregelen, waaronder procedures uit hoofde van artikel 7, inbreukprocedures en begrotingsvoorwaarden. Het voorstel van het Parlement zou bestaande mechanismen als het recente verslag van de Commissie over de rechtsstaat consolideren en vervangen.
Citaat
Rapporteur Michal Šimečka (Renew, Slowakije) zei: “De jaarlijkse-monitoringcyclus die wij voorstellen vervangt een aantal instrumenten die ondoeltreffend zijn gebleken en vult andere instrumenten aan. Als een belangrijk probleem niet wordt aangepakt, kunnen corrigerende maatregelen worden genomen. Dit is efficiënter dan het onsamenhangende kader dat we nu hebben, vooral als het gaat om begrotingsvoorwaarden. Een interinstitutioneel akkoord zou een sterk signaal geven, namelijk dat de EU de bescherming van haar grondbeginselen ernstig neemt.”
Volgende stappen
De EP-leden zullen wachten op een voorstel van de Commissie op basis van deze resolutie.
Achtergrond
Het Parlement vraagt sinds 2016 om een permanent mechanisme om de democratie en de rechtsstaat te beschermen. De EP-leden dringen er sinds 2018 op aan dat de begroting van de EU via dit nieuwe mechanisme wordt beschermd wanneer een lidstaat de rechtsstaat stelselmatig niet eerbiedigt. Ze hebben ook gewezen op het Europees semester als nuttig hulpmiddel.