Staatssteun: Commissie verzoekt om opmerkingen over het geactualiseerde voorstel voor vereenvoudigde regels voor staatssteun in combinatie met EU-steun

De Europese Commissie i verzoekt de lidstaten en andere belanghebbenden om opmerkingen te maken over haar geactualiseerde voorstel om via nationale fondsen verleende steun voor projecten die in het kader van bepaalde centraal beheerde EU-programma's worden ondersteund, vrij te stellen van voorafgaande toetsing aan de EU-staatssteunregels door de Commissie. De lidstaten zijn reeds geraadpleegd over een eerder ontwerpvoorstel.

Uitvoerend vicevoorzitter Margrethe Vestager i, belast met het mededingingsbeleid: “Om de wisselwerking tussen de financieringsregels en de staatssteunregels van de EU te verbeteren, stellen wij voor de staatssteunregels voor nationale financiering van projecten of financiële producten die onder het toepassingsgebied van bepaalde EU-programma's vallen, te stroomlijnen. Dit zal het combineren van nationale en EU-middelen vergemakkelijken door bepaalde steun vrij te stellen van voorafgaande aanmelding en toetsing in het kader van de EU-staatssteunregels. Hoewel er nu specifieke tijdelijke regels voor steun zijn om de economische gevolgen van de corona-uitbraak aan te pakken, is het van groot belang dat financiering die geen buitensporige verstoring van de mededinging veroorzaakt, snel kan terechtkomen bij bedrijven die op de eengemaakte markt actief zijn. Wij moedigen alle overheden, bedrijven en andere belanghebbenden aan om deel te nemen aan deze belangrijke raadpleging, die de tweede is over dit initiatief.

Om de wisselwerking tussen de financieringsregels en de staatssteunregels van de EU te verbeteren, stelt de Commissie voor de staatssteunregels voor nationale financiering van projecten of financiële producten die onder het toepassingsgebied van bepaalde EU-programma's vallen, te stroomlijnen. De regels inzake EU-financiering en de staatssteunregels die van toepassing zijn op deze soorten financiering, moeten op één lijn worden gebracht om onnodige complexiteit te vermijden. Tegelijkertijd moet de concurrentie op de eengemaakte markt van de EU worden gewaarborgd.

Wanneer steun op deze gebieden wordt vrijgesteld van de verplichting van aanmelding bij en goedkeuring door de Commissie, zal dat een aanzienlijke vereenvoudiging zijn. Dit is mogelijk vanwege de waarborgen die zijn ingebouwd in centraal door de Commissie beheerde EU-programma's. In het kader van deze programma's verleende steun heeft een doelstelling van gemeenschappelijk belang, dient om marktfalen aan te pakken of is gericht op de sociaal-economische cohesie, en is beperkt tot het noodzakelijke minimumbedrag.

De Commissie heeft van 27 juli tot 27 september 2019 een eerste openbare raadpleging over een gerichte herziening van de algemene groepsvrijstellingsverordening (AGVV) uitgevoerd, om de toepassing ervan onder een beperkte reeks voorwaarden uit te breiden tot nationale fondsen op de volgende drie gebieden:

• - 

  financierings- en investeringsverrichtingen die door het InvestEU-fonds worden ondersteund;
• - 

  projecten voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie die in het kader van Horizon Europa het kwaliteitslabel “Excellentiekeur” hebben gekregen, alsook projecten in het kader van het toekomstige cofinancieringsprogramma;
• - 

  projecten in het kader van de Europese territoriale samenwerking, ook bekend als het Interreg-beleid.

In antwoord op de eerste raadpleging heeft de Commissie een groot aantal opmerkingen ontvangen, die zij zorgvuldig heeft geanalyseerd en waarmee zij rekening heeft gehouden bij de opstelling van dit geactualiseerde voorstel.

Het geactualiseerde voorstel van de Commissie, dat nu aan een tweede openbare raadpleging wordt onderworpen, komt tegemoet aan de belangrijkste bezwaren die de belanghebbenden tijdens de eerste raadpleging hebben geuit. De wijzigingen in het voorstel beogen met name de duidelijkheid te vergroten en de regels verder af te stemmen op de desbetreffende EU-financieringsregels. De wijzigingen worden nader beschreven in de toelichting bij het geactualiseerde voorstel.

Vandaag, midden in de corona-uitbraak, geeft de Commissie het startschot voor de tweede openbare raadpleging over de gerichte herziening van de AGVV. De belangrijkste budgettaire respons op het coronavirus komt uit de nationale begrotingen van de lidstaten. De Commissie heeft derhalve een tijdelijke kaderregeling inzake staatssteun aangenomen zodat de lidstaten de door de staatssteunregels geboden flexibiliteit volledig kunnen benutten om de economie te ondersteunen in de context van de COVID-19-uitbraak. Het doel is ervoor te zorgen dat er voor alle soorten bedrijven voldoende liquiditeit beschikbaar blijft en de continuïteit van de economische activiteit tijdens en na de uitbraak te waarborgen, en er tegelijkertijd voor te zorgen dat de in een lidstaat aan bedrijven verleende steun de Europese eengemaakte markt niet ondermijnt. Wij moeten ons echter ook blijven voorbereiden op de periode na de crisis, door de gerichte herziening van de AGVV op tijd af te ronden voor de start van het volgende meerjarig financieel kader voor de periode 2021-2027.

Met de vandaag gestarte openbare raadpleging worden de standpunten van de belanghebbenden (waaronder de lidstaten) over de voorgestelde herziening van de AGVV verzameld. De belanghebbenden wordt verzocht hun opmerkingen uiterlijk op 6 juli 2020 in te dienen.

De Commissie streeft ernaar de definitieve herziene tekst op tijd voor het volgende meerjarig financieel kader goed te keuren, zodat alle regels ruim vóór de start van de nieuwe financieringsperiode in 2021 van kracht zijn.

De ontwerp-wijzigingsverordening en alle bijzonderheden over de openbare raadpleging zijn te vinden op: https://ec.europa.eu/competition/consultations/2020_gber/index_en.html

Achtergrond

Op grond van artikel 108, lid 3, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) moeten de lidstaten alle staatssteun bij de Europese Commissie aanmelden en mogen zij die steun pas na de goedkeuring van de Commissie verlenen. Krachtens de machtigingsverordening inzake staatssteun kan de Commissie bepaalde categorieën steunmaatregelen verenigbaar met de eengemaakte markt verklaren en vrijstellen van de aanmeldingsverplichting van het Verdrag.

De AGVV verklaart specifieke categorieën steunmaatregelen verenigbaar met het Verdrag, mits zij aan duidelijke voorwaarden voldoen, en stelt deze categorieën vrij van de vereiste van voorafgaande aanmelding bij en goedkeuring door de Commissie. Hierdoor kunnen de lidstaten dergelijke maatregelen rechtstreeks en met volledige rechtszekerheid uitvoeren. De algemene groepsvrijstellingsverordening van 2014 stelde de lidstaten in staat om een breed scala van steunmaatregelen zonder voorafgaande goedkeuring van de Commissie ten uitvoer te leggen omdat het niet waarschijnlijk is dat zij de mededinging verstoren. Zij is verschillende malen gewijzigd om de regels te vereenvoudigen en het toepassingsgebied ervan uit te breiden. Als gevolg hiervan hoefde sinds 2015 meer dan 96 % van de nieuwe staatssteunmaatregelen waarvoor voor het eerst uitgaven werden gemeld, niet bij de Commissie te worden aangemeld. Dit strookt met de insteek van de Commissie om belangrijke kwesties groot aan te pakken en zich bij kleinere kwesties bescheidener op te stellen - zo focust zij op meer en snellere resultaten op sommige gebieden, terwijl minder wordt gedaan op gebieden waar dat geen meerwaarde heeft.

Om de uitvoering van het volgende meerjarig financieel kader te vergemakkelijken en de wisselwerking tussen de financieringsregels en de staatsteunregel van de EU te verbeteren, heeft de Raad van de EU, nadat de Commissie in juni 2018 een voorstel had goedgekeurd, in november 2019 een wijziging van de EU-machtigingsverordening inzake staatssteun (Verordening (EU) 2015/1588 van de Raad) vastgesteld. Op grond van de herziene machtigingsverordening mag de Commissie gerichte wijzigingen in de AGVV aanbrengen.

Naast de vandaag gestarte openbare raadpleging zal de voorgestelde herziene tekst van de AGVV ook door de Commissie en de lidstaten worden besproken tijdens een vergadering van het Adviescomité. Dit proces zal ervoor zorgen dat de lidstaten en belanghebbenden voldoende gelegenheid krijgen om opmerkingen over het ontwerpvoorstel van de Commissie te maken.