Coronavirus: EU-respons voor wereldwijde bestrijding pandemie

Vandaag presenteren de Europese Commissie en de hoge vertegenwoordigen plannen voor een robuuste en doelgerichte EU-respons om partnerlanden te helpen de coronapandemie aan te pakken. De collectieve actie van de EU is gericht op de actuele gezondheidscrisis en de daaruit voortvloeiende humanitaire behoeften, het versterken van de gezondheids-, water- en sanitaire systemen van de partnerlanden, en het verhogen van hun capaciteiten op het gebied van onderzoek en paraatheid. Daarnaast moeten de sociaal-economische gevolgen worden beperkt. Met het oog op deze acties zal de EU de partnerlanden steunen met een bedrag van meer dan 15,6 miljard euro dat afkomstig is uit bestaande middelen voor extern optreden. Samen met onze partners zorgen we ervoor dat de aanzienlijke EU-financiering die al aan hen was toegewezen, hen zal helpen het hoofd te bieden aan de gevolgen van het coronavirus.

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie: “Het virus kent geen grenzen. Deze mondiale uitdaging vereist sterke internationale samenwerking. De Europese Unie zet zich onvermoeibaar in voor de bestrijding van de pandemie. We weten allemaal dat we de wereldwijde verspreiding van het coronavirus alleen samen kunnen stoppen. De EU zal dan ook binnenkort een virtuele donorconferentie organiseren om de noodzakelijke financiering te mobiliseren en de Wereldgezondheidsorganisatie helpen de meest kwetsbare landen bij te staan.”

Hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter Josep Borrell: “De coronapandemie vraagt om eendrachtig en wereldwijd optreden. De Europese Unie en haar lidstaten leveren hun bijdrage aan de aanpak van deze gezondheidscrisis en de ernstige gevolgen daarvan - binnen de EU en daarbuiten. We stellen alles in het werk om onze burgers te ondersteunen, maar we moeten ook onze partners in de naaste omgeving en daarbuiten helpen om de gevolgen voor hun bestaansmiddelen, de stabiliteit en de veiligheid aan te pakken. Hun problemen zijn tenslotte ook onze problemen. Dit is een wereldwijde strijd die wij samen zullen winnen of verliezen. Samenwerking, gezamenlijke inspanningen op internationaal niveau en multilaterale oplossingen zijn doorslaggevend om tot een echte mondiale agenda voor de toekomst te komen.”

Jutta Urpilainen, commissaris voor Internationale Partnerschappen: “Zolang het coronavirus ergens mensenlevens bedreigt, zijn we niet veilig. Dit is de kern van internationale samenwerking en partnerschappen. We moeten samenwerken om gemeenschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden. De Europese Commissie neemt nu het initiatief met dit aanzienlijke pakket voor een wereldwijde respons, dat meer dan 15,6 miljard euro bedraagt. We nemen het voortouw voor gezamenlijke werkzaamheden met onze partners, in het bijzonder in Afrika, en streven naar een veiliger toekomst voor ons allemaal.”

Olivér Várhelyi, commissaris voor Nabuurschap en Uitbreiding: “Onze wereldwijde respons op de coronapandemie houdt in dat we een bedrag van meer dan 3,8 miljard euro, dat al was toegewezen aan de Westelijke Balkan en onze directe buurlanden in het oosten en zuiden, overhevelen naar de urgentste behoeften: een snelle respons op de gezondheidscrisis, versterking van de gezondheidsstelsels en beperking van de sociaal-economische gevolgen van de pandemie. We delen een continent en we kunnen alleen samen slagen.”

Janez Lenarčič, commissaris voor Crisisbeheer: “We worden geconfronteerd met de mogelijk grootste humanitaire crisis in decennia. De gevolgen van de uitbraak van corona voor de kwetsbaarste landen en mensen en voor migranten zullen waarschijnlijk dramatisch zijn. Dat geldt met name voor de besloten en vaak ongezonde situatie in de kampen waar vluchtelingen en binnenlands ontheemden verblijven. Daarom vereist de volksgezondheidscrisis krachtig optreden, moeten we ervoor zorgen dat humanitaire actoren levensreddende hulp kunnen blijven verlenen en moeten we steun bieden aan vervoer en logistiek voor belangrijke humanitaire acties.”

Team-Europapakket

De EU-respons gaat uit van het principe “Team-Europa” en is erop gericht mensenlevens te redden door middel van snelle en doelgerichte steun voor onze partners bij de bestrijding van deze pandemie. Er worden middelen gebundeld van de EU, de lidstaten en de financiële instellingen, met name de Europese Investeringsbank en de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling. Het doel is partnerlanden te ondersteunen, te voorzien in hun urgente behoeften en de structurele impact op de samenlevingen en de economie aan te pakken. De eerste Team-Europapakketten worden nu al uitgevoerd in onze naaste omgeving, namelijk in de Westelijke Balkan en de buurlanden in het oosten en in het zuiden.

De EU is een mondiale speler en levert een aanzienlijke bijdrage aan het internationale hulpsysteem. Van die positie zal zij gebruikmaken om een gecoördineerde multilaterale respons te promoten, in samenwerking met de Verenigde Naties, de internationale financiële instellingen alsmede de G7 en de G20.

De Europese Unie zal haar respons blijven aanpassen aan de veranderende situatie en zich richten op de gezondheidszorg in de hardst getroffen landen, waaronder landen in Afrika, de nabuurschapslanden, de Westelijke Balkan, het Midden-Oosten en Noord-Afrika, delen van Azië en de Stille Oceaan, Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. De EU-respons is gericht op de kwetsbaarste mensen, onder wie migranten, vluchtelingen, binnenlands ontheemden en hun gastgemeenschappen. De strategische doelstellingen van de Green Deal en de digitale agenda zullen in die respons worden geïntegreerd.

Van het totale pakket van 15,6 miljard euro gaat 3,25 miljard euro naar Afrika, waarvan 1,19 miljard euro naar de Noord-Afrikaanse nabuurschapslanden.

De EU mobiliseert in totaal 3,07 miljard euro voor het gehele nabuurschap: 2,1 miljard euro voor het zuiden, 962 miljoen euro voor de landen van het Oostelijk Partnerschap en 800 miljoen euro voor de Westelijke Balkan en Turkije.

Daarnaast omvat het totale pakket nog eens 1,42 miljard euro aan garanties voor Afrika en de nabuurschapslanden uit het Europees Fonds voor duurzame ontwikkeling (EFDO).

De EU steunt Azië en de Pacifische regio met 1,22 miljard euro; nog eens 291 miljoen euro gaat naar Afrika, het Caribisch gebied en de landen van de Stille Oceaan; onze partners in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied ontvangen 918 miljoen euro; de landen en gebieden overzee krijgen 111 miljoen euro.

Het EU-pakket voor een wereldwijde respons in de praktijk

Tot de noodmaatregelen voor een bedrag van 502 miljoen euro behoren:

• - 

  Onmiddellijke steun voor de responsplannen van de Wereldgezondheidsorganisatie en de Verenigde Naties, alsmede in het kader van de oproep die het Rode Kruis en de Rode Halvemaan hebben gedaan voor een betere paraatheid voor en respons op noodsituaties in landen met zwakkere gezondheidsstelsels en landen waar humanitaire crises heersen;
• - 

  Onmiddellijke humanitaire hulp in de getroffen landen, met name op het gebied van gezondheid, water, sanitaire voorzieningen, hygiëne en logistiek;
• - 

  Steun voor een hogere productie in Europa van persoonlijke beschermingsmiddelen en medische apparatuur om in dringende behoeften in Europa en partnerlanden te voorzien;
• - 

  Organiseren van bijstand in natura aan getroffen landen via het Uniemechanisme voor civiele bescherming;
• - 

  Verstrekken van garanties en liquiditeit aan lokale banken via de internationale financiële instellingen en de Europese instellingen voor ontwikkelingsfinanciering, met steun van het Europees Fonds voor duurzame ontwikkeling;
• - 

  Steun voor de mondiale inspanningen om uitvoerbeperkingen tegen te gaan en ervoor te zorgen dat toeleveringsketens intact blijven, met name voor essentiële medische benodigdheden en farmaceutische producten;
• - 

  De Westelijke Balkan betrekken bij EU-initiatieven, zoals de gezamenlijke aanbestedingsovereenkomst voor medische apparatuur en het Europees systeem voor snelle waarschuwingen inzake overdraagbare ziekten. Landen waarmee over toetreding wordt onderhandeld, kunnen ook een beroep doen op het Solidariteitsfonds van de EU.

Tot de EU-maatregelen om onderzoek, de gezondheidszorg en watersystemen te ondersteunen voor een bedrag van 2,8 miljard euro behoren:

• - 

  Steun voor partnerlanden bij het opbouwen van veerkrachtige en responsieve gezondheids- en socialebeschermingsstelsels;
• - 

  Ondersteunen van communicatie en bewustmaking over fundamentele bescherming en advies op het gebied van hygiëne, en zo de verspreiding van het coronavirus helpen bestrijden;
• - 

  Mogelijk maken dat ten behoeve van de respons op het coronavirus een deel van de EU-financiering voor mondiale gezondheidsinitiatieven wordt gebruikt, waaronder het Wereldfonds voor de bestrijding van aids, tuberculose en malaria, de Wereldalliantie voor vaccins en vaccinatie (GAVI) en de Global Financial Facility, waarbij ervoor wordt gezorgd dat essentiële gezondheidsprogramma's worden voortgezet;
• - 

  Steun voor verder onderzoek naar diagnose, behandeling en preventie, en zodra een vaccin beschikbaar is, dat snel goedkeuren, subsidiëren en aan kwetsbare landen ter beschikking stellen;
• - 

  Steun voor de opleiding van deskundigen, epidemiologisch toezicht en versterking van regionale gezondheidsorganisaties in Afrika, Latijns-Amerika, het Caribisch gebied, Azië en de Stille Oceaan;
• - 

  Kandidaat-lidstaten in de Westelijke Balkan opnemen in het Gezondheidsbeveiligingscomité van de EU en nagaan hoe potentiële kandidaat-lidstaten er het best bij betrokken kunnen worden;
• - 

  Steun voor gelijke toegang tot gezondheidszorgstelsels voor migranten, vluchtelingen en gastgemeenschappen.

Tot de EU-maatregelen om de economische en sociale gevolgen op te vangen voor een bedrag van 12,28 miljard euro behoren:

• - 

  Rechtstreekse begrotingssteun en financiering onder zachte voorwaarden voor partnerlanden, met het oog op hervormingen ten behoeve van de sociaal-economische ontwikkeling en armoedebestrijding, alsmede maatregelen om werknemers tijdens de crisis te beschermen;
• - 

  Macrofinanciële bijstand aan de Westelijke Balkan en buurlanden, in samenwerking met het Internationaal Monetair Fonds (IMF);
• - 

  Steun voor de privésector, en met name het midden- en kleinbedrijf (mkb) en zelfstandigen, door middel van garanties, liquiditeit en technische bijstand, en overheveling van garanties van het Europees Fonds voor duurzame ontwikkeling naar risicodeling op de korte termijn voor leningen;
• - 

  Verstrekken van leningen aan de overheidssector via de Europese Investeringsbank, met name voor medische uitrusting en benodigdheden;
• - 

  Samenwerken met internationale organisaties en Europese bedrijven met het oog op sterke en veerkrachtige waardeketens in strategische sectoren, waarbij rekening wordt gehouden met de eerbiediging van arbeidsrechten en maatschappelijk verantwoord ondernemen;
• - 

  Bevorderen van door het IMF voorgestelde vormen van schuldverlichting in de getroffen landen.

Meer informatie

Link naar de mededeling

Vragen en antwoorden: Hoe de EU wereldwijd helpt bij de respons op de coronavirus-pandemie

Factsheet over concrete voorbeelden van EU-steun in partnerlanden