Africa 2020: stilstaan bij zestig jaar onafhankelijkheid
In 1960 werden zeventien landen op het Afrikaanse continent onafhankelijk. Zestig jaar later staan de Afrikanisten van de Universiteit Leiden stil bij wat die onafhankelijkheid Afrika heeft gebracht.
Met zoveel landen die binnen één jaar onafhankelijkheid verwierven, werd het einde van het koloniale tijdperk onvermijdelijk. Nu, zestig jaar later, staan de Afrikanisten van de Universiteit Leiden, samen met collega’s bij de TU Delft en de Erasmus Universiteit, stil bij wat die onafhankelijkheid Afrika heeft gebracht. Ze organiseren ‘Africa 2020’, een jaar vol met workshops, landendagen, filmavonden en twee grote conferenties: een aan het begin en een aan het einde van dat jaar.
Zestig jaar onafhankelijkheid
Op 30 januari geven wetenschappers die binnen hun vakgebied tot de wereldtop behoren, hun visie op de huidige stand van zaken in Afrika tijdens de conferentie Africa, 60 years of independence. En begin december 2020 komen 300 wetenschappers uit Afrika, Nederland en andere Europese landen naar Den Haag om te spreken over kennisproductie over en ín Afrika. Universiteiten en kennisinstellingen uit Afrika en Europa werken samen aan de inhoudelijke totstandkoming van die conferentie.
Zelfbewustzijn
Ton Dietz, oud-directeur van het Afrika-Studiecentrum Leiden en emeritus hoogleraar Afrikaanse Ontwikkeling, is een van de coördinatoren van Africa 2020. ‘Het belang van 1960 is niet alleen dat 17 landen onafhankelijk werden, maar kijk eens naar het totale percentage van de bevolking van Afrika dat in onafhankelijk gebied kwam te leven: in 1959 was dat nog maar 30%, eind 1960 was dat al 68%. Dit markeert een omslag in het zelfbewustzijn dat Afrika zelfstandig richting kon gaan geven aan zijn besluitvorming.’
Verbeteringen
Wat heeft 60 jaar onafhankelijkheid Afrika volgens Dietz gebracht? ‘Een enorme bevolkingstoename, door verbeteringen op het gebied van gezondheid, hygiëne en onderwijs; de bevolking is gegroeid van 287 miljoen mensen in 1960 naar 1,3 miljard nu’, zegt Dietz. ‘De onafhankelijkheid heeft ook economische groei opgeleverd, die is sterk toegenomen sinds 1960. De levensverwachting is gestegen, van in de 40 toen, naar in de 60 nu. En de onderwijsparticipatie is enorm gestegen.’
Groeipijnen
Het onafhankelijkheidsproces is met vallen en opstaan gegaan. ‘De groeipijnen hebben ook veel conflicten en problemen met zich meegebracht’, aldus Ton Dietz. ‘Wat we nu zien is dat jongeren in Afrika met mobieltjes heel goed geïnformeerd zijn over de rest van de wereld, terwijl ze weinig hoop hebben op structurele verbeteringen thuis, zoals duurzaam werk en inkomen.’
Van de Nijl en Marokko tot Zuidelijk Afrika
Africa 2020 staat niet alleen stil bij die 17 onafhankelijke landen, maar zal aandacht schenken aan héél Afrika: het jaar wordt afgetrapt met een workshop voor jonge onderzoekers over recht en bestuur in Afrika, er komt een workshop over waterbeheer in de landen rond de Nijl, een speciale Marokko-dag, een conferentie over dovenstudies in Afrika, coaching sessies voor promovendi én Afrika-filmavonden. Ook wordt de geschiedschrijving van Zuidelijk Afrika grondig onder de loep genomen.
De oude kolonisator
Ton Dietz heeft nog twee wake-up calls voor Europa, de oude kolonisator. Allereerst: ‘In Afrika is het onderwijs aan het exploderen, de kennisniveaus gaan enorm omhoog. Let maar op: Afrika wordt een continent van innovaties.’ En: ‘Europa, het is eindelijk tijd om te dekoloniseren. Ga van die ongelijke relatie met Afrika af en ga toe naar co-creatie. Erken maar eens dat Europa niet langer de geprefereerde partner van Afrika is.’
Bekijk het Africa 2020 programma
De Leiden African Studies Assembly
Sinds 2016 werken de Afrikanisten van de Universiteit Leiden, met collega’s bij de TU Delft en de Erasmus Universiteit, samen binnen LeidenASA, de ‘Leiden African Studies Assembly’. De Annual Meeting van LeidenASA vindt plaats op 12 december. Sean Jacobs, associate professor internationale betrekkingen bij The New School (New York City) en oprichter van de blogsite ‘Africa is a country’, geeft de keynote lezing. Nsima Udo, winnnaar van de Africa Thesis Award 2019, geeft een presentatie over zijn scriptie over de geschiedenis van mbopo, een initiatieritueel voor meisjes in Zuidelijk Nigeria.