Opiniestuk: 'Gekozen burgemeester leidt tot politisering lokaal politieoptreden'

Tot op heden heeft de koning(in) altijd de burgemeester benoemd maar eind vorig jaar hebben zowel de Eerste als Tweede Kamer deze passage weggestemd uit de grondwet. De aanstelling van een burgemeester wordt democratischer, maar het kan ook risico’s met zich meebrengen.

Politisering

Ruth Prins is Universitair Docent aan het Institute of Security and Global Affairs van de Universiteit Leiden en spreekt over een risico van een gekozen burgemeester: ‘Het zet de deur open voor politisering van lokaal politieoptreden. De burgemeester zal in de toekomst namelijk ook op draagvlak van de kiezer moeten anticiperen waardoor het gezag over de politie een politieke lading krijgt’. Daarnaast refereert Prins aan mogelijke uitdagingen voor de controle op het geweldsmonopolie waar over de Nederlandse overheid beschikt. Het geweldsmonopolie mag onder bepaalde omstandigheden gebruikt worden om de veiligheid te bewaren. Het gezag van de burgemeester over de politie behoort tot de schakel van checks en balances over hoe de politie optreedt bij zulke bijzondere omstandigheden. Met een gekozen burgemeester is de neutrale rol van de burgemeester niet langer gegarandeerd.

Draagvlak

Het is nog onduidelijk hoe de aanstellingsprocedure van gekozen burgemeesters er uit komt te zien en hoe dit lokaal politiewerk zal beïnvloeden. Maar veranderen zal het zeker in de nabije toekomst. Veiligheid is een populair onderwerp in een politieke campagne en zal daarom waarschijnlijk onderdeel uitmaken in de strijd om het burgemeesterschap. ‘Deze politieke campagne kan leiden tot politieke kleuring van het door de burgemeester voorgestelde veiligheidsbeleid wat aan de basis van toekomstig politieoptreden ligt’ zegt Prins. ‘Ten tweede is een scenario denkbaar waarin burgemeesters toegenomen druk ervaren om politiecapaciteit in te zetten op problematiek die veel maatschappelijke onrust losmaakt. Ook wanneer criminaliteitscijfers om andere keuzen vragen’.