Europese burgerinitiatieven: Commissie registreert drie nieuwe initiatieven en beoordeelt één initiatief als niet-ontvankelijk

De Europese Commissie i heeft vandaag besloten drie nieuwe Europese burgerinitiatieven te registreren: “Stop corruption in Europe at its root, by cutting off funds to countries with inefficient judiciary after deadline”, “Actions on Climate Emergency” en “Save bees and farmers! Towards a bee-friendly agriculture for a healthy environment”. De Commissie besloot daarnaast een ander voorstel voor een Europees burgerinitiatief “Ensuring Common Commercial Policy conformity with EU Treaties and compliance with international law” niet te registreren omdat de maatregelen duidelijk buiten de bevoegdheden vallen die de Commissie heeft om op grond van de EU-Verdragen op te treden.

In dit stadium van de procedure heeft de Commissie de initiatieven niet inhoudelijk onderzocht, maar slechts de ontvankelijkheid ervan beoordeeld. Indien voor een van de geregistreerde initiatieven binnen één jaar een miljoen steunbetuigingen uit ten minste zeven lidstaten worden verzameld, zal de Commissie het initiatief analyseren en er een reactie op geven. De Commissie kan vervolgens beslissen om het verzoek al dan niet in te willigen. In beide gevallen moet ze haar besluit motiveren.

• 1. 

  “Stop corruption in Europe at its root, by cutting off funds to countries with inefficient judiciary after deadline” (Korte metten maken met de oorzaken van corruptie in Europa, door de financiering stop te zetten van landen met een inefficiënt gerechtelijk apparaat na het verstrijken van de posttoetredingstermijn)

De organisatoren van het initiatief roepen de Commissie op om “een robuuste posttoetredingstermijn van 10 jaar in [te voeren] voor een automatisch moratorium op de uitbetaling van middelen uit de structuur- en cohesiefondsen aan nieuw toegetreden lidstaten totdat het monitoringmechanisme waarmee toezicht wordt gehouden op hun justitieel stelsel, is opgeheven.” Volgens hen “[kan] de huidige EU-wetgeving al te ruim worden uitgelegd. Onder bepaalde omstandigheden kunnen andere lidstaten van de Unie baat hebben bij de corruptie onder de politieke elites in nieuw toegetreden lidstaten en kan het relatieve begrip “tijdelijk” eindeloos worden uitgesponnen. Door een strikte termijn vast te stellen wordt paal en perk gesteld aan de directe en indirecte motieven voor corruptie in de EU-lidstaten.”

Op grond van de EU-Verdragen kan de Europese Commissie juridische stappen ondernemen op het gebied van financiële regels met betrekking tot de EU-begroting. De Europese Commissie acht het initiatief daarom ontvankelijk en heeft dan ook besloten het te registreren. Het initiatief zal worden geregistreerd op 12 september 2019. Daarna hebben de organisatoren een jaar de tijd om handtekeningen te verzamelen.

• 2. 

  “Actions on Climate Emergency” (Klimaatcrisismaatregelen)

De organisatoren van het initiatief roepen de Commissie op “tot versterking van de maatregelen om de klimaatcrisis tegen te gaan in naleving van de opwarmingslimiet van 1,5 °C. Dit betekent dat er ambitieuzere klimaatdoelen moeten worden gesteld en dat er meer financiële steun voor klimaatmaatregelen moet komen. Het initiatief richt zich met name op de noodzaak voor de EU om haar doelstellingen (NDC, nationaal bepaalde bijdrage) overeenkomstig de Overeenkomst van Parijs aan [te] passen door een vermindering van 80 % van de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 na te streven om tegen 2035 netto op 0 uit te komen, en de Europese klimaatwetgeving dienovereenkomstig aan [te] passen.”Het initiatief verwijst ook naar invoering van een EU-koolstofaanpassing aan de grens, vrijhandelsovereenkomsten met partnerlanden op basis van de Climate Action Tracker en gratis leermiddelen over de gevolgen van klimaatverandering.

Op grond van de EU-Verdragen kan de Europese Commissie juridische stappen ondernemen op het gebied van de instandhouding, bescherming en verbetering van de kwaliteit van het milieu, alsmede op het gebied van het gemeenschappelijke handelsbeleid. De Europese Commissie acht het initiatief daarom ontvankelijk en heeft dan ook besloten het te registreren. Het initiatief zal worden geregistreerd op 23 september 2019. Daarna hebben de organisatoren een jaar de tijd om handtekeningen te verzamelen.

• 3. 

  “Save bees and farmers! Towards a bee-friendly agriculture for a healthy environment” (Red de bijen en de boeren! Naar een bijvriendelijke landbouw voor een gezond milieu)

De organisatoren van dit initiatief roepen de Commissie op om “rechtshandelingen voor te stellen om synthetische pesticiden tegen 2035 geleidelijk te elimineren, om de biodiversiteit te herstellen en om landbouwers tijdens de overgang te steunen.” Meer specifiek willen de organisatoren “synthetische pesticiden in de EU-landbouw tegen 2030 geleidelijk met 80 % verminderen, te beginnen met de gevaarlijkste, om vervolgens tot een volledige afschaffing te komen tegen 2035; natuurlijke ecosystemen in landbouwgebieden herstellen zodat de landbouw een drijvende kracht wordt achter het herstel van de biodiversiteit; de landbouw hervormen door prioriteit te geven aan kleinschalige, gediversifieerde en duurzame landbouwpraktijken, ondersteuning te bieden voor een snelle uitbreiding van agro-ecologische en biologische praktijken en mogelijkheden te bieden voor onafhankelijke opleiding en onafhankelijk onderzoek op het gebied van pesticide- en GMO-vrije landbouw.”

Op grond van de EU-Verdragen kan de Europese Commissie juridische stappen ondernemen op het gebied van het gemeenschappelijk landbouwbeleid en de interne markt, alsmede maatregelen op veterinair en fytosanitair gebied. De Europese Commissie acht het initiatief daarom ontvankelijk en heeft dan ook besloten het te registreren. Het initiatief zal worden geregistreerd op 30 september 2019. Daarna hebben de organisatoren een jaar de tijd om handtekeningen te verzamelen.

• 4. 

  “Ensuring Common Commercial Policy conformity with EU Treaties and compliance with international law” (Zorgen voor conformiteit tussen het gemeenschappelijk handelsbeleid en de EU-verdragen en naleving van het internationaal recht)

De Commissie concludeerde vandaag dat het initiatief: ”Ensuring Common Commercial Policy conformity with EU Treaties and compliance with international law” niet ontvankelijk is omdat het duidelijk buiten de bevoegdheden valt die de Commissie heeft om op grond van de EU-Verdragen op te treden.

Het initiatief betreft “het reguleren van handelstransacties met entiteiten van de bezetter die gevestigd zijn of activiteiten ontplooien in bezette gebieden, door te beletten dat producten vanuit die gebieden op de EU-markt komen”. De organisatoren roepen de Commissie op om “rechtshandelingen voor te stellen om te voorkomen dat rechtspersonen uit de EU producten invoeren die afkomstig zijn uit illegale nederzettingen in bezette gebieden of producten uitvoeren naar dergelijke gebieden, om de integriteit van de interne markt te behouden en niet mee te werken aan of bij te dragen tot de instandhouding van onwettige situaties”.

Een rechtshandeling op dit gebied kan alleen worden vastgesteld op grond van artikel 215 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie inzake “Beperkende maatregelen”. Voordat een dergelijke rechtshandeling echter door de Raad kan worden goedgekeurd, is er een besluit in het kader van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU nodig om de economische en financiële betrekkingen met het betrokken derde land te onderbreken of te beperken. De Commissie heeft niet de wettelijke bevoegdheid om een voorstel voor een dergelijk besluit in te dienen.

Aangezien dit initiatief niet voldoet aan de wettelijke voorwaarden voor ontvankelijkheid, heeft de Europese Commissie besloten dat zij het initiatief niet kan registreren. In de verordening is bepaald dat een Europees burgerinitiatief niet kan worden geregistreerd als het duidelijk buiten het kader valt van de bevoegdheden van de Commissie om een voorstel voor een rechtshandeling in te dienen.

Achtergrond

Het Europees burgerinitiatief is geïntroduceerd door het Verdrag van Lissabon. In april 2012 zijn de verdragsbepalingen ten uitvoer gelegd door middel van de verordening over het Europees burgerinitiatief. In 2017 heeft de Europese Commissie, zoals voorzitter Juncker in zijn Staat van de Unie aangaf, voorstellen om het Europees burgerinitiatief te hervormen ingediend. Het doel daarvan was het burgerinitiatief nog gebruikersvriendelijker te maken. In december 2018 zijn het Europees Parlement i en de Raad het eens geworden over de hervorming. De herziene regels worden op 1 januari 2020 van kracht.

Inmiddels is de werkwijze vereenvoudigd en wordt door middel van een samenwerkingsplatform ondersteuning geboden aan de organisatoren. Dankzij dit alles zijn er tijdens de ambtstermijn van de Commissie-Juncker i 41 % meer burgerinitiatieven geregistreerd (41 onder deze Commissie tegenover 29 onder de vorige) en is het aantal geweigerde registraties met 70 % gedaald (voor slechts 6 initiatieven werd onder deze Commissie registratie geweigerd, tegenover 20 onder de vorige).

Na officiële registratie van een Europees burgerinitiatief kunnen ten minste één miljoen burgers, die uit ten minste zeven EU-lidstaten afkomstig zijn, de Europese Commissie verzoeken om wetgevingsvoorstellen in te dienen op gebieden waarvoor de Commissie bevoegd is.

Een voorgesteld burgerinitiatief mag niet duidelijk buiten het kader vallen van de bevoegdheden van de Commissie om een voorstel in te dienen voor een rechtshandeling. Het voorstel mag bovendien geen misbruik veroorzaken en niet lichtzinnig of ergerlijk zijn, of indruisen tegen de waarden van de Unie. In al deze gevallen is het initiatief niet-ontvankelijk.

Meer informatie

Volledige tekst van de voorgestelde Europese burgerinitiatieven:

• · 

  “Stop corruption in Europe at its root, by cutting off funds to countries with inefficient judiciary after deadline” (beschikbaar vanaf 12 september 2019)

• · 

  Actions on Climate Emergency (beschikbaar vanaf 22 september 2019) www.fridaysforfuture.org/ECI

• · 

  Save bees and farmers! Towards a bee-friendly agriculture for a healthy environment (beschikbaar vanaf 30 september 2019) www.savebeesandfarmers.eu

• · 

  “Ensuring Common Commercial Policy conformity with EU Treaties and compliance with international law”

Europese burgerinitiatieven waarvoor momenteel handtekeningen worden verzameld

Website over het Europees burgerinitiatief

Verordening over het Europees burgerinitiatief

IP/19/5516