Europees burgerinitiatief: Commissie registreert drie nieuwe initiatieven en beoordeelt één initiatief als niet-ontvankelijk

De Europese Commissie i heeft vandaag besloten drie nieuwe Europese burgerinitiatieven te registreren: “Koolstof beprijzen om de klimaatverandering te bestrijden”, “De teelt van wetenschappelijke vooruitgang: gewassen zijn belangrijk!” en “Tijd voor het einde van het plastictijdperk in Europa”. De Commissie heeft vandaag ook bepaald dat zij het voorgestelde Europees burgerinitiatief “EU-wetgeving, rechten van minderheden en democratisering van Spaanse instellingen” niet kan registreren, omdat het initiatief geen verzoek aan de Commissie bevat om een voorstel voor een rechtshandeling in te dienen.

In dit stadium van de procedure heeft de Commissie de initiatieven niet inhoudelijk onderzocht, maar slechts de ontvankelijkheid ervan beoordeeld. Indien voor een van de geregistreerde initiatieven binnen één jaar een miljoen steunbetuigingen uit ten minste zeven lidstaten worden verzameld, zal de Commissie het initiatief analyseren en er een reactie op geven. De Commissie kan vervolgens beslissen om het verzoek al dan niet in te willigen. In beide gevallen moet ze haar besluit motiveren.

• 1. 

  “Koolstof beprijzen om de klimaatverandering te bestrijden”

De organisatoren van het initiatief verzoeken de Commissie “EU-wetgeving voor te stellen om het verbruik van fossiele brandstoffen te ontmoedigen en energiebesparing en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen te stimuleren, teneinde de opwarming van de aarde tegen te gaan en de temperatuurstijging te beperken tot 1,5 °C.” Het doel van het initiatief is een minimumprijs voor CO₂-uitstoot in te voeren, het bestaande systeem van kosteloze toewijzing van emissierechten aan vervuilers in de EU af te schaffen, een grensaanpassingsmechanisme in te stellen en de extra inkomsten uit de koolstofbeprijzing te gebruiken voor “Europese beleidsmaatregelen ter ondersteuning van energiebesparing en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen en voor een verlaging van de belasting op lagere inkomens.”

Op grond van de EU-Verdragen kan de Europese Commissie juridische stappen ondernemen op het gebied van klimaatactie, milieu, belastingen en de gemeenschappelijke handelspolitiek. De Europese Commissie acht het initiatief daarom ontvankelijk en heeft dan ook besloten het te registreren. Het initiatief zal worden geregistreerd op 22 juli 2019. Daarna hebben de organisatoren een jaar de tijd om handtekeningen te verzamelen.

• 2. 

  “De teelt van wetenschappelijke vooruitgang: gewassen zijn belangrijk!”

De organisatoren van het initiatief stellen dat Richtlijn 2001/18/EG inzake genetisch gemodificeerde organismen (ggo's) “achterhaald” is en vragen om een herziening van de daarin opgenomen voorschriften inzake nieuwe gewasveredelingstechnieken (NPBT), met als doel de vaststelling van “een soepelere toelatingsprocedure voor producten die met deze nieuwe technieken zijn verkregen”.

Op grond van de EU-Verdragen kan de Europese Commissie juridische stappen ondernemen op het gebied van de interne markt en de toelating van producten. De Europese Commissie acht het initiatief daarom ontvankelijk en heeft dan ook besloten het te registreren. Het initiatief zal worden geregistreerd op 25 juli 2019. Daarna hebben de organisatoren een jaar de tijd om handtekeningen te verzamelen.

• 3. 

  “Tijd voor het einde van het plastictijdperk in Europa”

De organisatoren van dit Europees burgerinitiatief “roepen de Europese Commissie op de richtlijn betreffende de gevolgen van bepaalde kunststoffen voor het milieu te herzien met als doel alle kunststoffen voor eenmalig gebruik in Europa te verbieden.” Het initiatief pleit voor “een verbod op alle plastic verpakkingen en alle plastic flessen tegen 2027, zodat nu een begin kan worden gemaakt met concrete maatregelen die rekening houden met de eindigheid van onze hulpbronnen.”

Op grond van de EU-Verdragen kan de Europese Commissie juridische stappen ondernemen op het gebied van de instandhouding, bescherming en verbetering van de kwaliteit van het milieu. De Europese Commissie acht het initiatief daarom ontvankelijk en heeft dan ook besloten het te registreren. Het initiatief zal worden geregistreerd op 26 juli 2019. Daarna hebben de organisatoren een jaar de tijd om handtekeningen te verzamelen.

• 4. 

  “EU-wetgeving, rechten van minderheden en democratisering van de Spaanse instellingen”

Onder verwijzing naar de gebeurtenissen rond het onafhankelijkheidsstreven in Catalonië uiten de organisatoren van het initiatief de wens “ervoor te zorgen dat zowel de Commissie als het Parlement zich ten volle bewust is van de huidige situatie in Spanje […] en de noodzaak om mechanismen in gang te zetten om bij te dragen aan de verbetering van de democratische normen in Spanje, zodat de rechten en vrijheden van minderheden en alle Spaanse burgers door middel van EU-wetgeving en -instrumenten worden gewaarborgd.”

Meer in het bijzonder wordt in het initiatief de wens geuit dat de Commissie de situatie in Spanje onderzoekt en eventueel maatregelen neemt in het kader van de mededeling van de Commissie van 2014 “Een nieuw EU-kader voor het versterken van de rechtsstaat”. Op grond van dat kader kan de Commissie een dialoog met een lidstaat aangaan om te voorkomen dat er een systemische bedreiging voor de rechtsstaat ontstaat. In het initiatief wordt de Commissie echter verzocht niet om een voorstel voor een rechtshandeling in te dienen, terwijl dat juist het doel van het Europees burgerinitiatief is.

De Commissie heeft derhalve geconcludeerd dat het initiatief duidelijk buiten de bevoegdheid van de Commissie valt om een voorstel in te dienen voor een rechtshandeling ter uitvoering van de EU-Verdragen, en derhalve niet-ontvankelijk is.

Achtergrond

Het Europees burgerinitiatief is geïntroduceerd door het Verdrag van Lissabon. In april 2012 zijn de verdragsbepalingen ten uitvoer gelegd door middel van de verordening over het Europees burgerinitiatief. In 2017 heeft de Europese Commissie, zoals voorzitter Juncker in zijn Staat van de Unie aangaf, voorstellen om het Europees burgerinitiatief te hervormen ingediend. Het doel daarvan was het burgerinitiatief nog gebruikersvriendelijker te maken. In december 2018 zijn het Europees Parlement en de Raad het eens geworden over de hervorming. De herziene regels worden op 1 januari 2020 van kracht.

Inmiddels is de werkwijze vereenvoudigd en wordt door middel van een samenwerkingsplatform ondersteuning geboden aan de organisatoren. Dankzij dit alles zijn er tijdens de ambtstermijn van de Commissie-Juncker i 30% meer burgerinitiatieven geregistreerd (38 onder deze Commissie tegenover 29 onder de vorige) en is het aantal geweigerde registraties met 80% gedaald (voor slechts 5 initiatieven werd onder deze Commissie registratie geweigerd, tegenover 20 onder de vorige).

Na officiële registratie van een Europees burgerinitiatief kunnen ten minste één miljoen burgers, die uit ten minste zeven EU-lidstaten afkomstig zijn, de Europese Commissie verzoeken om wetgevingsvoorstellen in te dienen op gebieden waarvoor de Commissie bevoegd is.

Een voorgesteld burgerinitiatief mag niet duidelijk buiten het kader vallen van de bevoegdheden van de Commissie om een voorstel in te dienen voor een rechtshandeling. Het voorstel mag bovendien geen misbruik veroorzaken en niet lichtzinnig of ergerlijk zijn, of haaks staan op de waarden van de Unie. In al deze gevallen is het initiatief niet-ontvankelijk.

Meer informatie

Volledige tekst van de voorgestelde Europese burgerinitiatieven:

• - 

  “Koolstof beprijzen om de klimaatverandering te bestrijden” (beschikbaar vanaf 22 juli 2019): http://stopglobalwarming.eu/
• - 

  “De teelt van wetenschappelijke vooruitgang: gewassen zijn belangrijk!” (beschikbaar vanaf 25 juli 2019): www.growscientificprogress.org
• - 

  “Tijd voor het einde van het plastictijdperk in Europa” (beschikbaar vanaf 26 juli 2019)
• - 

  “EU-wetgeving, rechten van minderheden en democratisering van de Spaanse instellingen”

Europese burgerinitiatieven waarvoor momenteel handtekeningen worden verzameld

Website over het Europees burgerinitiatief

Verordening over het Europees burgerinitiatief

IP/19/3456