MI-Bundel: ‘Groot onderhoud of kruimelwerk. Commentaar op het Commissierapport Parlementair Stelsel’

Hebben de Nederlandse democratie en rechtsstaat groot, achterstallig onderhoud nodig, of blijft het beperkt tot kruimelwerk? Zorgt het advies van Staatscommissie Remkes voor te hoge constitutionele verwachtingen? Dit is de vraag die centraal staat in de nieuwste bundel van het Montesquieu Instituut, die op 3 juli werd uitgereikt aan minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Eind 2018 concludeerde de Staatscommissie Parlementair Stelsel – onder leiding van Johan Remkes – in haar rapport dat de democratie en rechtsstaat in Nederland onder druk staan. Het Montesquieu Instituut reageerde op het rapport aan de hand van een reeks beschouwingen van deskundigen.

Drie auteurs van de bundel kwamen aan het woord, om te vertellen wat zij aan de bundel hadden bijgedragen.

Auteur Sofie Wolf ging in op de Europese aspecten van het rapport van de Staatscommissie. Zij stelde dat er te weinig aandacht is voor de Europese Unie - niet alleen in het parlement, maar ook in het rapport van Commissie. Zij pleit er dan ook voor om de aanbeveling van de Commissie voor een Europa-wet breder te trekken; alles met betrekking tot de EU is versplinterd en moet verzameld worden in een Europa-wet. Dan zal er meer gebruik worden gemaakt van de bevoegdheden die het parlement hebben om Europese besluitvorming te beïnvloeden.

Auteur Paul Dekker ging in op het voorstel van de Commissie om een bindend correctief referendum in te voeren. Dekker ziet het referendum als ‘corrigerende tik voor de diploma-democratie’. Hij stelt dat er onder de bevolking “een behoefte aan politieke invloed is vanuit wantrouwen tegenover de politiek”. Dit is te zien aan eerdere referenda zoals brexit en het Oekraïne-referendum.

Als laatste auteur vertelde Gerrit Voerman over de organisatie van politieke partijen en het commissievoorstel voor een ‘Wet Politieke Partijen’. Van partijen wordt verwacht dat ze zich aanpassen aan de veranderende omstandigheden – die autonomie moet niet beperkt worden. Dekker sluit af met het advies dat de regering zich afzijdig moet houden van de wijze waarop partijen zich willen organiseren.

Bij het uitreiken van de bundel aan minister Ollongren, grapte zij dat de Montesquieu bundel “een stuk overzichtelijker is dan het rapport Remkes”. De minister zei dat ongevraagd advies soms wel het beste advies is en dat er zeker iets in de maatschappij aan de hand is waar we ons zorgen over moeten maken. Daarom is ze blij met het commentaar in deze bundel.

“De banencarrousel in Europa laat verder zien hoe groot het democratisch tekort in de EU is”. Over het referendum zei de minister dat een bindend referendum inderdaad een stuk democratischer is dan een raadgevend, maar dat dit wel erg zorgvuldig zou moeten worden ingericht. Ollongren sloot de bijeenkomst af met de woorden dat “Democratie onderhouden moet worden, maar wel voorzichtig”.

Groot onderhoud of kruimelwerk Ongevraagd commentaar op de aanbevelingen van de Staatscommissie Parlementair Stelsel 2018 (eindredactie: Aalt Willem Heringa i, Jan Schinkelshoek i), Boom juridisch 2019, Den Haag, Montesquieu Reeks, nr 13.

978‐94‐6290‐685‐3

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•