EU-begroting 2021-2027: Commissie verwelkomt voorlopig akkoord over toekomstig Europees Defensiefonds

De EU i-instellingen hebben een gedeeltelijk politiek akkoord bereikt over het Europees Defensiefonds, dat een innovatieve en concurrerende defensie-industrie zal bevorderen en zal bijdragen tot de strategische autonomie van de EU. Het akkoord moet nog formeel door het Europees Parlement i en de Raad i worden goedgekeurd.

In een wereld van toenemende instabiliteit en grensoverschrijdende bedreigingen van onze veiligheid kan geen enkel land alleen slagen. Daarom levert de Commissie-Juncker i een ongeziene inspanning om de Europeanen te beschermen en te verdedigen. Het Europees Defensiefonds, dat door de Commissie in juni 2018 is voorgesteld als onderdeel van de langetermijnbegroting van de EU voor de periode 2021-2027, maakt deel uit van deze inspanningen om het vermogen van de EU om haar burgers te beschermen te versterken.

Vicevoorzitter Jyrki Katainen i, verantwoordelijk voor Banen, Groei, Investeringen en Concurrentievermogen: "Dit is een belangrijke stap om de Europese samenwerking op defensiegebied in de praktijk te brengen. Het Europees Defensiefonds zal de lidstaten helpen meer waar voor hun belastinggeld te krijgen, en het zal een sterke en innovatieve defensie-industrie bevorderen en de autonomie en het technologisch leiderschap van de EU op het gebied van defensie versterken."

Commissaris Elżbieta Bieńkowska i, belast met Interne markt, Industrie, Ondernemerschap en Midden- en Kleinbedrijf, voegde hieraan toe: "Dit akkoord is een belangrijke verdere stap die Europa in staat zal stellen de veiligheid van zijn burgers beter te verzekeren. Het fonds zal technologische innovatie en samenwerking in de Europese defensiesector stimuleren, zodat Europa toegang krijgt tot geavanceerde, interoperabele defensietechnologie en -apparatuur op nieuwe gebieden zoals kunstmatige intelligentie, versleutelde software, dronetechnologie en satellietcommunicatie."

Onder voorbehoud van de definitieve formele goedkeuring door het Europees Parlement en de Raad is een akkoord bereikt over de volgende essentiële elementen:

• - 

  het fonds zal steun verlenen in alle fasen van de industriële ontwikkeling, van onderzoek tot de ontwikkeling van prototypes en certificering;
• - 

  het fonds zal projecten voor gezamenlijk onderzoek hoofdzakelijk financieren door middel van subsidies;
• - 

  afgezien van de onderzoeks- en ontwerpfase, waar financiering tot 100 % mogelijk is, zullen de EU-middelen van het fonds kunnen worden gebruikt om de investeringen van de lidstaten aan te vullen via medefinanciering van de kosten voor de ontwikkeling van prototypes (tot 20 %) en de daaruit voortvloeiende test-, kwalificatie- en certificeringsacties (tot 80 %);
• - 

  het fonds zal projecten met grensoverschrijdende participatie van de vele kmo's en midcaps die actief zijn in de defensietoeleveringsketen stimuleren door hogere financieringspercentages toe te kennen;
• - 

  projecten in het kader van de permanente gestructureerde samenwerking kunnen, indien zij in aanmerking komen, een extra medefinancieringsbonus van 10 % ontvangen, maar financiering is niet automatisch;
• - 

  projecten zullen worden vastgesteld op basis van de defensieprioriteiten waarover de lidstaten overeenstemming hebben bereikt in het kader van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid, en met name in de context van het vermogensontwikkelingsplan. Met regionale en internationale prioriteiten, zoals in het kader van de NAVO, kan echter ook rekening worden gehouden;
• - 

  alleen samenwerkingsprojecten waarbij ten minste drie in aanmerking komende entiteiten uit ten minste drie lidstaten of geassocieerde landen betrokken zijn, komen normaliter in aanmerking;
• - 

  tussen 4 en 8 % van de begroting wordt specifiek toegewezen aan disruptieve innovatie met een hoog risico die het technologische leiderschap en de defensie-autonomie van Europa op lange termijn stimuleert;
• - 

  in principe komen alleen in de EU of geassocieerde landen gevestigde entiteiten die niet onder zeggenschap staan van derde landen of hun rechtspersonen, in aanmerking voor financiering. In de EU gevestigde dochterondernemingen van ondernemingen uit derde landen kunnen bij wijze van uitzondering wel in aanmerking komen voor financiering, mits aan specifieke voorwaarden is voldaan zodat de veiligheids- en defensiebelangen van de EU en de lidstaten niet in gevaar worden gebracht. Buiten de EU gevestigde entiteiten zullen geen EU-financiering ontvangen maar kunnen deelnemen aan samenwerkingsprojecten. De EU sluit dus niemand uit het Europees Defensiefonds uit, maar stelt voorwaarden voor het verkrijgen van financiering vast die vergelijkbaar zijn met de voorwaarden die aan EU-bedrijven worden opgelegd op de markten van derde landen.

Volgende stappen

Het voorlopige politieke akkoord tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie in de zogenaamde trialoogonderhandelingen moet nu formeel door het Europees Parlement en de Raad worden goedgekeurd. De begrotingsaspecten en een aantal daarmee verband houdende horizontale bepalingen van het toekomstig Europees Defensiefonds hangen af van een algemeen akkoord over de volgende langetermijnbegroting van de EU, die de Commissie in mei 2018 heeft voorgesteld.

Achtergrond

In zijn politieke beleidslijnen heeft voorzitter Juncker in juni 2014 van de verbetering van de veiligheid van de Europese burgers een prioriteit gemaakt. In zijn toespraak over de Staat van de Unie van 2016 kondigde hij de oprichting van een Europees Defensiefonds aan.

Sindsdien onderneemt de Europese Commissie i, onder leiding van voorzitter Juncker en met de steun van de lidstaten, stappen om de defensiesamenwerking in het kader van de EU-begroting in de praktijk te brengen.

De Commissie legt hiervoor al de basis in de huidige begrotingsperiode, die in 2020 afloopt. Voor het eerst in de Europese geschiedenis stimuleert de EU Europese defensiesamenwerking met een budget van 590 miljoen euro (90 miljoen euro voor onderzoek in de periode 2017-2019 en 500 miljoen euro voor de ontwikkeling van uitrusting en technologie in de periode 2019-2020).

• - 

  De samenwerking op het gebied van defensieonderzoek is nu al merkbaar. Tot de eerste EU-subsidieovereenkomsten uit hoofde van de begroting voor 2017 behoort onder meer het onderzoeksproject Ocean2020. Dat brengt 42 partners uit 15 EU-landen samen en ondersteunt maritieme bewakingsmissies op zee en zal daartoe drones en onbemande onderzeeërs in de activiteiten van de vloten integreren. In de komende weken zal de Commissie verdere samenwerkingsprojecten voor defensieonderzoek in het kader van de begroting voor 2018 aankondigen en het werkprogramma en de laatste oproep tot het indienen van voorstellen in het kader van de resterende tranche van de begroting voor 2019 presenteren.
• - 

  De Commissie is samen met de lidstaten formeel gestart met het financieren van gezamenlijke industriële projecten op het gebied van defensie. Na raadpleging van de standpunten van de lidstaten zal de Commissie binnen enkele weken het allereerste werkprogramma voor het industrieel ontwikkelingsprogramma voor de Europese defensie (EDIDP) goedkeuren, waarmee gezamenlijke industriële projecten op defensiegebied in het kader van de EU-begroting voor 2019-2020 zullen worden medegefinancierd.

In juni 2018 heeft de Commissie op basis van deze twee proefprogramma's de initiële financiering opgeschroefd en een volwaardig Europees Defensiefonds voorgesteld ter waarde van 13 miljard euro in de volgende EU-langetermijnbegroting, voor de financiering van zowel de aspecten onderzoek als vermogen.

Het Europees Defensiefonds zal een aanvulling vormen op andere door de Commissie voorgestelde EU-programma's, met name de 6,5 miljard euro die voor de Connecting Europe Facility is uitgetrokken om de strategische vervoersinfrastructuur van de EU te versterken om deze geschikt te maken voor militaire mobiliteit, en het voorstel voor het nieuwe onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon Europa waarvoor 100 miljard euro is uitgetrokken.

Meer informatie

Staat van de Europese Unie 2016

Persbericht over de lancering van het Europees Defensiefonds, juni 2017

Persbericht over de eerste subsidies voor onderzoek op defensiegebied, februari 2018

Persbericht over het voorstel voor een Europees Defensiefonds 2021-2027, juni 2018

Factsheet Europees Defensiefonds, juni 2018 (in het Engels)

Toespraak van commissaris Bieńkowska over defensie en ruimtevaart, januari 2019 (in het Engels)

Persbericht over het industrieel ontwikkelingsprogramma voor de Europese defensie, februari 2019

IP/19/1269