Bestrijding van illegale haatuitingen op internet – gedragscode van EU zorgt voor snelle reactie

De vierde evaluatie van de gedragscode van de EU wijst uit dat dit initiatief van de Commissie goede resultaten oplevert.

IT-bedrijven beoordelen nu 89 % van de gemelde inhoud binnen 24 uur en van de inhoud die wordt aangemerkt als illegale haatuiting, wordt 72 % verwijderd. Ter vergelijking: in 2016, toen de gedragscode van kracht werd, ging het om 40% respectievelijk 28%. Wel moeten de betrokken bedrijven hun gebruikers betere feedback geven.

Andrus i Ansip, vicevoorzitter van de Europese Commissie, belast met de Digitale Eengemaakte Markt: “Uit de meest recente evaluatie blijkt dat de samenwerking met bedrijven en maatschappelijke organisaties vruchten afwerpt. IT-bedrijven beoordelen nu 89 % van de gemelde inhoud binnen 24 uur en komen snel in actie om de inhoud zo nodig te verwijderen. Dat percentage is meer dan twee keer zo hoog als in 2016. Belangrijker nog is dat de code in overeenstemming is met de vrijheid van meningsuiting. Mensen gebruiken internet om met een muisklik hun mening te geven of informatie te zoeken. Niemand moet zich onveilig of bedreigd hoeven voelen doordat haatzaaiende inhoud op internet blijft staan.”

Věra Jourová i, Europees commissaris voor Justitie, Consumentenzaken en Gendergelijkheid: “Het plaatsen van illegale haatzaaiende berichten op internet is niet alleen strafbaar - het vormt ook een bedreiging voor de vrijheid van meningsuiting en het democratisch bestel. In mei 2016 heb ik de voorzet gegeven voor de gedragscode tegen haatzaaiende uitlatingen op internet, omdat er dringend moest worden opgetreden. Het is nu tweeënhalf jaar later en inmiddels is deze aanpak duidelijk de juiste gebleken. We zijn er in geslaagd voor heel Europa een standaard vast te stellen voor het oplossen van dit ernstige probleem, zonder afbreuk te doen aan de vrijheid van meningsuiting. ”

Sinds de start in 2016 zijn de resultaten van de gedragscode steeds beter geworden. De recente evaluatie bevestigt dat IT-ondernemingen snel reageren op meldingen van racisme en vreemdelingenhaat. Wel moeten de ondernemingen betere feedback geven aan gebruikers die inhoud melden en moeten zij meer transparantie bieden over meldingen en verwijderingen.

De ondernemingen verwijderen illegale inhoud vaker en sneller, maar gaan wel zorgvuldig te werk. Het verwijderingspercentage duidt er namelijk op dat ondernemingen bij hun beoordeling de vrijheid van meningsuiting in acht nemen. Verder zijn er dankzij de gedragscode partnerschappen tussen maatschappelijke organisaties, nationale autoriteiten en de IT-platforms tot stand gekomen die in het teken staan van voorlichting en educatie.

In 2018 hebben nog vier ondernemingen besloten de gedragscode te onderschrijven: Google+, Instagram, Snapchat en Dailymotion. Ook het Franse spelplatform Webedia (jeuxvideo.com) heeft vandaag aangekondigd zich bij dit initiatief te zullen aansluiten.

Achtergrond

Het publiekelijk aanzetten tot geweld of haat tegen een groep personen, of een lid van zo'n groep, die wordt gedefinieerd op basis van ras, huidskleur, godsdienst, afstamming, dan wel nationale of etnische afkomst, wordt door het kaderbesluit ter bestrijding van racisme en vreemdelingenhaat strafbaar gesteld. Aanzetten tot haat in de zin van dit kaderbesluit is ook strafbaar als het online plaatsvindt.

De EU en haar lidstaten, de sociale media en andere platforms hebben samen de plicht om de uitoefening van de vrijheid van meningsuiting in de hele online wereld te bevorderen en vergemakkelijken. Deze partijen moeten er echter ook voor zorgen dat het internet niet verwordt tot een vrijplaats voor geweld en haat.

Om het hoofd te bieden aan de verspreiding van racistische en xenofobe haatuitingen op internet hebben de Europese Commissie en vier grote IT-bedrijven (Facebook, Microsoft, Twitter en YouTube) op 31 mei 2016 een gedragscode voor de bestrijding van haatuitingen op internet gepresenteerd.

Op 7 december 2016 heeft de Europese Commissie de resultaten bekendgemaakt van de eerste evaluatie van de uitvoering van deze gedragscode. Ook de resultaten van de tweede en derde evaluatie (bekendgemaakt op 1 juni 2017 en 29 januari 2018) wezen op vooruitgang.

Op 28 september 2017 heeft de Commissie een mededeling gepubliceerd met richtsnoeren voor de platforms over de meldings- en actieprocedures waarmee illegale online-inhoud kan worden bestreden. Deze richtsnoeren maken bovenal duidelijk dat het bestrijden van illegale haatuitingen op internet van het grootste belang is en dat we moeten blijven werken aan de uitvoering van de gedragscode.

Op 1 maart 2018 werd een aanbeveling van de Commissie over maatregelen om illegale online-inhoud doeltreffend te bestrijden bekendgemaakt. Deze aanbeveling bestaat uit twee delen: een algemeen deel over de maatregelen die gelden voor alle soorten illegale inhoud en een specifiek deel over de speciale acties die platforms moeten nemen om terroristische inhoud aan te pakken. Wat betreft de regels die voor alle soorten illegale inhoud gelden, suggereert de aanbeveling duidelijke meldings- en actieprocedures, doeltreffender instrumenten en proactieve technologieën, krachtiger waarborgen voor de eerbiediging van de grondrechten. Daarbij is er speciale aandacht voor kleine bedrijven en voor nauwere samenwerking met de autoriteiten.

Meer informatie

Factsheet met belangrijkste cijfers over de vierde evaluatie van de gedragscode (EN)

Factsheet over hoe de gedragscode bijdraagt tot de bestrijding van illegale haatuitingen op internet (EN)

Vragen en antwoorden over de vierde evaluatie van de gedragscode ter bestrijding van illegale haatuitingen op internet (EN)

IP/19/805