Staatssteun: de Commissie opent een diepgaand onderzoek naar de fiscale behandeling van Nike in Nederland

De Commissie heeft een diepgaand onderzoek geopend om na te gaan of de fiscale rulings die Nederland aan Nike heeft verleend de onderneming een oneerlijk voordeel hebben bezorgd ten opzichte van haar concurrenten. Dit zou in strijd zijn met de Europese staatsteunregels.

Margrethe Vestager i, commissaris voor mededingingsbeleid: “Lidstaten mogen niet toestaan dat ondernemingen complexe structuren opzetten om hun belastbare winsten op onrechtmatige wijze te verlagen waardoor zij een oneerlijk voordeel verkrijgen ten opzichte van hun concurrenten. De Commissie zal de fiscale behandeling van Nike in Nederland nauwgezet onderzoeken en zal nagaan of deze in overeenstemming is met de staatssteunregels van de EU. Tegelijkertijd verwelkom ik de maatregelen die Nederland neemt ter hervorming van zijn vennootschapsbelasting regels om er zo voor te zorgen dat ondernemingen binnen de EU onder gelijke concurrentievoorwaarden kunnen opereren.”

Het formele onderzoek van de Commissie heeft betrekking op de Nederlandse fiscale behandeling van twee in Nederland gevestigde ondernemingen van de Nike-groep, te weten Nike European Operations Netherlands BV en Converse Netherlands BV. Deze twee ondernemingen zijn belast met de promotie en de ontwikkeling van de verkoop van Nike- en Converse-producten in Europa, het Midden-Oosten en Afrika (EMEA-regio) en registeren alle verkoopinkomsten uit deze regio.

Nike European Operations Netherlands BV en Converse Netherlands BV hebben licenties verkregen om de intellectuele-eigendomsrechten met betrekking tot respectievelijk Nike- en Converse-producten in de EMEA-regio te gebruiken in ruil voor een fiscaal aftrekbare royaltybetaling. De twee ondernemingen verkregen de licenties van twee andere Nederlandse entiteiten binnen de Nike-groep. Deze entiteiten zijn voor Nederlandse fiscale doeleinden transparant (d.w.z. niet belastbaar in Nederland).De vennootschapsstructuur van de Nike-groep zelf valt buiten het toepassingsgebied van de Europese staatssteunregels.

Van 2006 tot 2015 hebben de Nederlandse belastingautoriteiten vijf fiscale rulings afgegeven, waarvan er twee nog steeds geldig zijn. In deze rulings is een methode overeengekomen om de royalty te kunnen berekenen die Nike European Operations Netherlands en Converse Netherlands moeten betalen voor het gebruik van het intellectuele eigendom.

Ten gevolge van de rulings worden Nike European Operations Netherlands BV en Converse Netherlands BV in Nederland alleen belast over een beperkte operationele marge op basis van de verkoop. In dit stadium is de Commissie bezorgd dat de op basis van de rulings berekende royaltybetalingen mogelijk niet overeenstemmen met de economische realiteit. Dat wil zeggen dat de betalingen tussen de Nike ondernemingen niet lijken te stroken met de betalingen die onder vergelijkbare omstandigheden tussen onafhankelijke ondernemingen zouden zijn overeengekomen (het zogenaamde "zakelijkheidsbeginsel").

Uit de voorlopige analyse van de activiteiten van de ondernemingen blijkt met name het volgende:

• - 

  Nike European Operations Netherlands BV en Converse Netherlands BV hebben meer dan 1 000 werknemers die betrokken zijn bij de ontwikkeling, het beheer en de exploitatie van het intellectuele eigendom. Nike European Operations Netherlands BV voert actief reclame en verzorgt de promotie van Nike-producten in de EMEA-regio en draagt de kosten van de daaraan verbonden marketing- en verkoopactiviteiten.
• - 

  De ondernemingen die de royalty's ontvangen zijn entiteiten van de Nike-groep die geen werknemers hebben en geen economische activiteit verrichten.

De Commissie zal onderzoeken of de aftrekbare royalty betalingen, waarvan de hoogte op basis van de rulings wordt berekend, niet hebben geleid tot een te hoge verlaging van de Nederlandse belastinggrondslag van de ondernemingen Nike European Operations Netherlands BV en Converse Netherlands sinds 2006. Indien deze royaltybetalingen niet overeenkomen met de betalingen die onder vergelijkbare omstandigheden tussen onafhankelijke ondernemingen zouden zijn overeengekomen heeft Nederland de Nike-groep een selectief voordeel verleend door toe te staan dat deze minder belastingen betaalt dan andere onafhankelijke vennootschappen of groepsvennootschappen waarvan de transacties geprijsd worden in overeenstemming met marktvoorwaarden. Indien dit wordt bevestigd, zou er sprake zijn van onrechtmatige staatssteun.

Door de opening van een diepgaand onderzoek krijgen Nederland en belanghebbende partijen de kans om opmerkingen in te dienen. Hiermee wordt niet vooruitgelopen op de resultaten van het onderzoek.

Bron: Europese Commissie: Rapid persberichten

De infografiek is hier in hoge resolutie beschikbaar.

Achtergrond

Nike is een in de Verenigde Staten gevestigde onderneming die zich wereldwijd toelegt op het ontwerp, de fabricage en de marketing van schoenen, kleding, uitrusting en toebehoren, met name voor sport.

Fiscale rulings zijn op zich geen probleem volgens de Europese staatssteunregels indien hiermee gewoon wordt bevestigd dat belastingregelingen tussen vennootschappen in dezelfde groep voldoen aan de toepasselijke belastingwetten. Fiscale rulings waarmee een selectief voordeel wordt verleend aan specifieke ondernemingen, kunnen de concurrentie binnen de Europese eengemaakte markt echter verstoren, hetgeen in strijd is met de EU-staatssteunregels.

Sinds juni 2013 is de Commissie individuele fiscale rulings van lidstaten aan het doorlichten aan de hand van de EU-staatssteunregels. Zij heeft haar verzoek om informatie uitgebreid tot alle lidstaten in december 2014.

De volgende onderzoeken met betrekking tot fiscale rulings zijn reeds door de Commissie afgerond:

• - 

  In oktober 2015 concludeerde de Commissie dat Luxemburg en Nederland selectieve belastingvoordelen hadden toegekend aan respectievelijk Fiat en Starbucks. Ten gevolge van deze besluiten heeft Luxemburg 23,1 miljoen EUR teruggevorderd van Fiat en heeft Nederland 25,7 miljoen EUR teruggevorderd van Starbucks.
• - 

  In januari 2016 concludeerde de Commissie dat selectieve belastingvoordelen die België in het kader van zijn belastingregeling voor overwinst aan ten minste 35 multinationale ondernemingen, voornamelijk uit de EU, had toegekend, in strijd zijn met de Europese staatssteunregels. Het totale bedrag dat van 35 ondernemingen moet worden teruggevorderd, wordt geraamd op ongeveer 900 miljoen EUR, inclusief rente. België heeft reeds meer dan 90 % van de steun teruggevorderd.
• - 

  In august 2016 concludeerde de Commissie dat Ierland onrechtmatige belastingvoordelen had toegekend aan Apple, hetgeen heeft geleid tot de terugvordering van 14,3 miljard EUR door Ierland.
• - 

  In oktober 2017 concludeerde de Commissie dat Luxemburg onrechtmatige belastingvoordelen had toegekend aan Amazon, hetgeen heeft geleid tot de terugvordering van 282,7 miljoen EUR door Luxemburg.
• - 

  In juni 2018 concludeerde de Commissie dat Luxemburg onrechtmatige belastingvoordelen had toegekend aan Engie voor een bedrag van ongeveer €120 miljoen EUR. De terugvorderingsprocedure loopt nog.
• - 

  In september 2018 kwam de Commissie tot de vaststelling dat het niet belasten van bepaalde winsten van McDonald's in Luxemburg geen onrechtmatige staatssteun meebracht, aangezien het in overeenstemming is met de nationale belastingwetgeving en het dubbelbelastingverdrag tussen Luxemburg en de Verenigde Staten.
• - 

  In december 2018 concludeerde de Commissie dat Gibraltar een aantal multinationale ondernemingen onrechtmatige belastingvoordelen had toegekend voor een bedrag van ongeveeer 100 miljoen EUR, door middel van een regeling voor vrijstelling van vennootschapsbelasting en vijf fiscale rulings. De terugvorderingsprocedure loopt nog.

De Commissie voert nog steeds een diepgaand onderzoek naar de fiscale rulings van Nederland ten gunste van Inter IKEA en een onderzoek naar een belastingregeling voor multinationals in het Verenigd Koninkrijk.

In aanvulling op de algemene tenuitvoerlegging van de richtlijnen ter bestrijding van belastingontwijking (ATAD I en ATAD II) heeft Nederland aangekondigd om de praktijk rondom rulings met een internationaal karakter te hervormen en de voorwaarden waaronder deze rulings worden afgegeven aan te scherpen. Er zullen bijvoorbeeld geen rulings meer worden afgegeven over transacties met entiteiten die zijn gevestigd in belastingparadijzen of indien het doorslaggevende motief van de belastingplichtige eruit bestaat om Nederlandse óf buitenlandse belasting te besparen. Ter bevordering van de transparantie en consistentie zullen voorts alle Nederlandse fiscale rulings met een internationaal karakter onder centraal beheer en toezicht komen en zullen de belastingautoriteiten een anonieme samenvatting van deze rulings publiceren. Ten slotte heeft Nederland ook plannen aangekondigd om een bronbelasting op rente- en royaltybetalingen aan vennootschappen in belastingparadijzen in te voeren.

De niet-vertrouwelijke versie van dit besluit komt, zodra eventuele vertrouwelijkheidskwesties zijn opgelost, onder zaaknummer SA.51284 beschikbaar in het zaakregister op de website van DG Concurrentie van de Commissie. Een overzicht van de recentste staatssteunbesluiten die op internet en in het EU-Publicatieblad zijn gepubliceerd, is te vinden in de elektronische nieuwsbrief State Aid Weekly e-News.

IP/19/322