Luchtkwaliteit: Commissie neemt maatregelen om burgers te beschermen tegen luchtverontreiniging

De Commissie staat op de bres voor de behoefte van Europeanen aan schone lucht.

De Commissie biedt nationale, regionale en lokale partijen praktische hulp bij het verbeteren van de luchtkwaliteit in Europa, en gaat strenger handhaven tegen de lidstaten die de overeengekomen EU-regels inzake luchtvervuilingsnormen en -typegoedkeuring van voertuigen overtreden.

De commissaris voor Milieu, Karmenu Vella i zei hierover: "Het besluit om de lidstaten voor het Hof van Justitie i van de EU te dagen is genomen ten behoeve van de Europeanen. We hebben verklaard dat deze Commissie beschermend is. Ons besluit vloeit voort uit die verklaring. De lidstaten die vandaag voor het Hof zijn gedaagd, hebben de afgelopen tien jaar voldoende “laatste kansen” gekregen om de situatie te verbeteren. Ik ben ervan overtuigd dat het besluit van vandaag zal leiden tot veel snellere verbeteringen voor de burger. Maar alleen juridische procedures lossen het probleem niet op. Daarom beschrijven we hoe de Commissie praktische hulp kan bieden aan de inspanningen van de nationale overheden om schonere lucht voor Europese steden en gemeenten te bevorderen.”

Elżbieta Bieńkowska i, commissaris voor Interne markt, industrie, ondernemerschap en midden- en kleinbedrijf, voegde hieraan toe: "We hebben alleen kans van slagen bij de bestrijding van luchtverontreiniging in de steden als de automobielsector zijn deel doet. Uitstootloze auto's zijn de toekomst. Tot het zover is, moet de emissiewetgeving stipt worden nageleefd. Autoproducenten die de wet biljven minachten, moeten de gevolgen van hun fouten dragen.”

In een mededeling: “Een Europa dat beschermt: Schone lucht voor iedereen”, die vandaag is bekendgemaakt, zet de Commissie de maatregelen uiteen om de lidstaten te helpen luchtverontreiniging te bestrijden. De Commissie wijst ook op de noodzaak van een intensievere samenwerking met de lidstaten door middel van contact met de betrokken overheden in schone lucht-dialogen, en middels financiële steun van de EU ter ondersteuning van maatregelen voor een betere luchtkwaliteit.

Verder heeft de Commissie vandaag besloten Frankrijk, Duitsland, Hongarije, Italië, Roemenië en het Verenigd Koninkrijk voor het Hof van Justitie van de EU te dagen wegens niet-naleving van de overeengekomen grenswaarden voor luchtkwaliteit, en voor het niet nemen van passende maatregelen om de overschrijdingstermijnen zo kort mogelijk te houden. Bovendien verzendt de Commissie bijkomende aanmaningsbrieven te zenden aan Duitsland, Italië, Luxemburg en het Verenigd Koninkrijk wegens niet-naleving van EU-typegoedkeuringsregels van voertuigen.

Maatregelen ter bestrijding van luchtverontreiniging

De vandaag door de Commissie voorgestelde maatregelen rusten op drie belangrijke pijlers: normen voor luchtkwaliteit; nationale emissiereductiedoelstellingen; en emissienormen voor de voornaamste verontreinigingsbronnen, van verontreiniging van voertuigen en schepen tot energie en industrie.

Bij de aanpak van de luchtverontreinigende uitstoot van het verkeer zal de Commissie de samenwerking met nationale, regionale en lokale overheden opvoeren met het oog op een gemeenschappelijke en geïntegreerde benadering voor regelgeving betreffende toegankelijkheid in steden, overeenkomstig de stedelijke agenda van de EU.

Bovendien heeft de Commissie een verreikende hervorming geleid om ervoor te zorgen dat de luchtverontreinigende uitstoot van voertuigen onder reële rijomstandigheden wordt gemeten (zie FAQs).

Krachtiger handhaven:

6 lidstaten voor het Hof gedaagd

De Commissie neemt maatregelen tegen de aanzienlijke en aanhoudende overschrijdingen van de grenswaarden voor twee belangrijke verontreinigende stoffen met effecten op de gezondheid: stikstofdioxide, voornamelijk ten gevolge van het wegverkeer en de industrie; en fijnstof, vooral afkomstig uit de uitstoot van de industrie, huisverwarming, verkeer en landbouw.

De Commissie heeft besloten Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk voor het Hof van Justitie van de EU te dagen wegens niet-naleving van de grenswaarden voor stikstofdioxide (NO₂), en voor het niet nemen van passende maatregelen om de overschrijdingstermijnen zo kort mogelijk te houden. Hongarije, Italië en Roemenië zijn voor het Hof van Justitie gedaagd wegens aanhoudend hoge niveaus fijnstof (PM₁₀). De grenswaarden op basis van EU-wetgeving betreffende de luchtkwaliteit (Richtlijn 2008/50/EG) moesten in 2010 respectievelijk 2005 zijn bereikt.

Deze stap volgt op een Ministeriële top over luchtkwaliteit die commissaris Vella op 30 januari 2018 had bijeengeroepen, in een laatste poging om oplossingen te vinden voor de serieuze luchtvervuilingsproblemen in negen lidstaten. De 6 lidstaten in kwestie hebben geen geloofwaardige, doeltreffende en tijdige maatregelen voorgesteld ter vermindering van de verontreiniging, binnen de overeengekomen termijn en zo snel mogelijk, zoals krachtens EU-wetgeving vereist. De Commissie heeft derhalve besloten om juridische stappen te ondernemen.

Wat Tsjechië, Slowakije en Spanje betreft, lijken de geplande of getroffen maatregelen, zoals die na de Ministeriële top over luchtkwaliteit aan de Commissie zijn medegedeeld, passend te zijn om de vastgestelde hiaten te kunnen aanpakken, mits correct uitgevoerd. Daarom zal de Commissie nauwkeurig toezicht blijven houden op de uitvoering van deze maatregelen en op de doeltreffendheid ervan om de situatie zo spoedig mogelijk recht te zetten.

Inbreukprocedures tegen 4 lidstaten uitgebreid

De Commissie neemt momenteel verdere stappen in de inbreukprocedures tegen 4 lidstaten wegens niet-naleving van de EU-voorschriften inzake voertuigtypegoedkeuring. De Commissie heeft vandaag besloten om bijkomende aanmaningsbrieven te zenden aan Duitsland, Italië, Luxemburg en het Verenigd Koninkrijk.

Krachtens EU-typegoedkeuringswetgeving moeten de lidstaten doeltreffende, evenredige en afschrikkende strafstelsels hebben om autoproducenten ervan te weerhouden de regelgeving te overtreden. Indien een inbreuk plaatsvindt, bijvoorbeeld door gebruik van manipulatie-instrumenten om de doeltreffendheid van emissiereductiesystemen te verlagen, moeten corrigerende maatregelen - zoals terugroepacties — en straffen worden toegepast (Richtlijn 2007/46, artikelen 30 en 46, en Verordening 715/2007, artikel 13).

De Commissie heeft in december 2016 inbreukprocedures ingesteld tegen Duitsland, Luxemburg en het Verenigd Koninkrijk met betrekking tot de Volkswagen Group, en in juli 2017 aanvullende aanmaningsbrieven met een verzoek tot bijkomende verduidelijkingen gezonden.

De Commissie zendt vandaag bijkomende aanmaningsbrieven met een verzoek om nadere inlichtingen inzake de nationale onderzoeken en gerechtelijke procedures met betrekking tot deze inbreuken. Na de ontdekking van nieuwe gevallen van onregelmatigheden in het motorbeheer van verscheidene dieselauto's (Porsche Cayenne, Volkswagen Touareg en verschillende voertuigen van het type Audi A6 en A7) vraagt de Commissie bovendien Duitsland en Luxemburg, als bevoegde typegoedkeuringsinstanties, welke corrigerende maatregelen en sancties zij beogen. De Commissie verzoekt ook verduidelijkingen van het Verenigd Koninkrijk over op stapel staande nationale wetgeving.

De Commissie heeft in mei 2017 een inbreukprocedure tegen Italië ingesteld, omdat het zijn verplichtingen krachtens de EU-typegoedkeuringswetgeving voor voertuigen ten aanzien van Fiat Chrysler Automobiles niet is nagekomen. Italië heeft sindsdien corrigerende maatregelen genomen door de Fiat Chrysler Automobiles-groep een verplichte terugroepactie in de EU te laten uitvoeren. Als onderdeel van de lopende informatie-uitwisseling verzoekt de Commissie vandaag bijkomende inlichtingen betreffende de concrete corrigerende maatregelen en sancties die zijn opgelegd.

Een bijkomende aanmaningsbrief is een officieel verzoek om inlichtingen. De lidstaten hebben nu twee maanden de tijd om te reageren op de argumenten die de Commissie heeft aangevoerd; anders kan de Commissie besluiten een met redenen omkleed advies te sturen.

Achtergrond

De luchtkwaliteit in de Europese Unie is de afgelopen decennia over het algemeen verbeterd, in veel gevallen dankzij de gezamenlijke inspanningen van de EU en de nationale, regionale en lokale overheden. Desondanks blijft de levenskwaliteit van veel EU-burgers nog steeds op onaanvaardbaar wijze geremd. Luchtverontreiniging is de rechtstreekse oorzaak van chronische en ernstige ziekten, zoals astma, hart- en vaatziekten en longkanker.

De verwijzingen van vandaag betreffen overschrijidingen van de normen voor luchtkwaliteit.

Stikstofdioxide (NO₂):

• - 

  Duitsland - in 26 luchtkwaliteitszones, waaronder Berlijn, München, Hamburg en Keulen; Gerapporteerde jaarlijkse concentraties in 2016 piekten op 82 µg/m3, versus een grenswaarde 40 µg/m3 (in Stuttgart).
• - 

  Frankrijk - in 12 luchtkwaliteitszones, waaronder Parijs, Marseille en Lyon; Gerapporteerde jaarlijkse concentraties in 2016 piekten op 96µg/m3 (in Parijs).
• - 

  Het Verenigd Koninkrijk - in 16 luchtkwaliteitszones, waaronder Londen, Birmingham, Leeds en Glasgow), Gerapporteerde jaarlijkse concentraties in 2016 piekten op 102µg/m3 (in Londen).

Er zijn in totaal 13 inbreukprocedures ingesteld tegen lidstaten (Oostenrijk, België, Duitsland, Denemarken, Frankrijk, Hongarije, Italië, Luxemburg, Polen, Portugal, Spanje, Tsjechië en het Verenigd Koninkrijk).

Het besluit van vandaag over Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk betreft de eerste gevallen die naar het Hof zijn verwezen; Alle drie de gevallen volgen op de in februari 2017 medegedeelde met redenen omkleed adviezen.

Fijnstof (PM₁₀):

• - 

  Italië - in 28 luchtkwaliteitszones, waaronder de regio's Lombardije, Piemonte, Lazio en Veneto zijn de dagelijkse grenswaarden herhaaldelijk overschreden, in 2016 89 dagen.
• - 

  Hongarije - in 3 luchtkwaliteitszones, waaronder Boedapest, Pecs and de Sajó-vallei zijn de dagelijkse grenswaarden herhaaldelijk overschreden, in 2016 76 dagen.
• - 

  Roemenië - in de agglomeratie van Boekarest zijn de dagelijkse grenswaarden herhaaldelijk overschreden, vanaf het moment dat de EU-wetgeving op Roemenië van toepassing is geworden, en in 2016 38 dagen.

Er zijn in totaal 16 inbreukprocedures aanhangig tegen lidstaten (België, Bulgarije, Duitsland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Italië, Letland, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië en Zweden). Het Europees Hof van Justitie heeft op 5 april 2017 respectievelijk 22 februari 2018 vastgesteld dat Bulgarije en Polen EU-wetgeving hebben geschonden.

Het besluit van vandaag volgt op een in april 2017 aan Italië verzonden met redenen omkleed advies, een in september 2014 aan Roemenië verzonden bijkomend met redenen omkleed advies, evenals een in maart 2014 aan Hongarije verzonden aanvullend met redenen omkleed advies.

In alle gevallen van overschrijding van in de EU-regelgeving vastgelegde grenswaarden betreffende de luchtkwaliteit (Richtlijn 2008/50/EG) moeten de lidstaten luchtkwaliteitsplannen vaststellen en ervoor zorgen dat die plannen passende maatregelen bevatten om de overschrijdingstermijn zo kort mogelijk te houden. Op grond van het subsidiariteitsbeginsel laat de EU-wetgeving de lidstaten de keuze van de middelen om aan de grenswaarden te voldoen.

Meer informatie

Mededeling “Een Europa dat beschermt: Schone lucht voor iedereen” & Factsheet

• - 

  De inbreukprocedure tegen Duitsland, Luxemburg en het Verenigd Koninkrijk in de automobielsector

  • - 

    Ingesteld - december 2016 (zie persmededeling)
  • - 

    Bijkomende aanmaningsbrieven - juli 2017 (zie memo)
• - 

  De inbreukprocedure tegen Italië in de automobielsector

  • - 

    Ingesteld - mei 2017 (zie persmededeling)

Over EU-maatregelen ter bestrijding van luchtvervuiling door auto's

• - 

  Informatieblad
• - 

  Hervorming van het typegoedkeuringskader (zie de veelgestelde vragen)
• - 

  Emissietesten (zie de veelgestelde vragen)
• - 

  • - 

    CO2-emissienormen (zie persmededeling)

Over de belangrijkste beslissingen in het kader van het inbreukenpakket van mei 2018, zie het volledige MEMO/18/3446

Over de algemene inbreukprocedures, zie MEMO/12/12.

Over de EU-inbreukprocedure

IP/18/3450